♦♦♦ بهاران خجسته باد
♦♦ ویژه نوروز ۱۳۸۸
فیلمسازان بسیاری از دیدگاه های متفاوتی به زندگی او پرداخته اند، شمار مستندهای تلویزیونی که در باره وی ساخته شده احتمالا نه تنها از هر شخصیت معاصر دیگری بلکه از مسیح هم بیشتر است..
نگاهی به برخی از فیلم های ساخته شده در باره چه گوارا
چهره یک انقلابی ابدی
زندگی و مرگ ارنستو چه گوارا نه تنها در دهه های پیشین همواره بخشی از موضوعات محبوب در رسانه ها بوده است، بلکه به نظر می رسد نزدیک به نیم قرن پس از مرگ این اسطوره و شمایل ابدی انقلاب از ارزش و اهمیت آن کاسته نشده و همچنان کتاب ها، فیلم ها، مستندها، عکس ها و حتی تی شرت های او با استقبال فراوان روبروست.
در این میان فیلمسازان بسیاری از دیدگاه های متفاوتی به زندگی او پرداخته اند، شمار مستندهای تلویزیونی که در باره وی ساخته شده احتمالا نه تنها از هر شخصیت معاصر دیگری بلکه از مسیح هم بیشتر است. در اینجا نگاهی می اندازیم به برخی از فیلم ها و مستندهای مشهور تر در باره چه گوارا.
خاطرات موتورسیکلت
ساخته والتر سلس (2004)، از روی کتاب پرفروشی به همین عنوان نوشته چه گوارا در باره خاطرات سفر یک ساله ش به دور آمریکای لاتین ساخته شد. این کتاب در سال 2003 توسط نیویورک تایمز پرفروش ترین کتاب سال شناخته شد و دیدگاه چه گوارای 23 ساله در باره آمریکای لاتین را از خلال خاطراتش بیان می کند.
فیلم همچنین از کتاب همسفر چه گوارا در این سفر یعنی آلبرتو گراندو نیز بهره گرفته است، نقش گراندو را در فیلم را یکی از نواده های خانواده مادری چه گوارا بازی کرده است و این هفتمین و تاکنون مشهورترین ساخته کارگردان برزیلی در جشنواره کن 2004 خوش درخشید.
فیلم محصول مشترک هفت کشور آرژانتین، ایالات متحده، بریتانیا، آلمان، شیلی، پرو و فرانسه بود و با استقبال خوب منتقدان روبرو شد و سه جایزه از جشنواره کن نصیب خود ساخت، فیلم همچنین نامزد نخل طلایی جشنواره بود.
به علاوه جایزه اسکار بهترین موسیقی متن را نیز دریافت کرد، خوزه ریورا فیلمنامه نویس خاطرات موتورسیکلت همچنین نامزد اسکار بهترین فیلمنامه اقتباسی بود.
در همان سال نامزد هفت جایزه بفتا بود که به دو جایزه بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان و بهترین موسیقی دست یافت،
چه (قسمت اول و دوم)
استیون سودربرگ در سال 2004 پروژه ساخت فیلمی در باره بخشی از زندگی چه گوارا را آغاز کرد، وی چهارده ماه را برای تحقیق و پیش تولید صرف کرد و سرانجام فیلم در دو نسخه در سال 2008 آماده شد که قسمت اول و دوم در دو سانس مجزا از هفته آینده در سراسر آمریکا اکران خواهد شد.
فیلم از ملاقات کاسترو و چه گوارا در مکزیکو سیتی آغاز می شود و در قسمت اول تا پیروزی درخشان وی در تسخیر شهر سانتاکلارا و حرکت وی و ارتش چریکهای تحت رهبریش به سمت هاوانا ادامه می یابد.
در قسمت دوم پیروزی بر رژیم باتیستا و عزیمت وی به کنگو و سپس بولیوی و جان باختن ش در آنجا محور اصلی فیلم است.
فیلم براساس فیلمنامه پیترباوخمن براساس خاطرات ارنستو چه گوارا ساخته شده و بنیکیو دل تورو در آن در نقش چه گوارا ظاهر شده است.
چه نخستین بار در جشنواره کن در دو سانس متوالی به نمایش درآمد که دل تورو در آن برنده جایزه بهترین بازیگر مرد شد. وی می گوید بازی در این نقش محتاج شخصیتی روشنفکرانه و در عین حال آکشن بود همانند که گریگوری پک و استیو مک کوئین را بخواهیم با هم ترکیب کنیم.
فیلم با بودجه ای غیرآمریکایی ساخته شده و سودربرگ می گوید از همین روست که فیلم همزمان با اکران عمومی در سینماهای آمریکا با دو کیفیت دیجیتال و معمولی در شبکه های کابلی از طریق درخواست فیلم در دسترس قرار گرفته است با این حال بخش مهمی از هزینه تولید فیلم از طریق پیش فروش آن تامین شده است.
چه در نوامبر 2008 در آرژانتین به نمایش درآمد و برای نخستین بار در تاریخ این کشور خیابانهای بوینس آیرس به خاطر نمایش این فیلم شاهد ترافیک سنگین و صف های چند کیلومتری در برابر گیشه های سالن ها بود.
دل تورو که در کودکی آموخته بود چه گوارا یک خرابکار بوده است در جوانی چه را کشف کرده بود و در نمایش افتتاحیه فیلم در فرانسه گفت: اگر او هم جای چه در دهه شصت بود دست به اسلحه می برد، آرمانی که چه برای آن مبارزه می کرد امروز هم پیش روی ماست.
چه در یک اکران اختصاصی در ششم دسامبر در هاوانا به نمایش درآمد و در جریان جشنواره فیلم آمریکای لاتین با استقبال فراوان روبرو شد، فیلمبرداری صحنه های مربوط به کوبا در اسپانیا و بولیوی صورت گرفته است زیرا کوبا بیش از 45 سال است که تحت تحریم همه جانبه آمریکا قرار دارد.
در حالی که برخی از منتقدان معتقدند که قسمت دوم فیلم از قسمت اول فیلم بهتر از آب درآمده، نقدهای متفاوتی در باره فیلم در رسانه ها مطرح شده است با این حال به اعتقاد بسیاری چهره انسانی، آرمان گرا و اخلاق گرایانه چه گوارا در این فیلم به خوبی نشان داده شده است.
چه (1969)
اولین فیلم هالیوودی در باره چه، کمتر از دو سال پس از قتل چه در عملیات تحت رهبری سی آی ا به نمایش درآمد، در این فیلم عمرشریف در نقش چه گوارا ظاهر شد و ریچارد فلیشر با استفاده از محبوبیت این شخصیت در پی جذب تماشاگران برآمد. جک پالانس نیز در نقش کاسترو ظاهر شد. فیلم بی بو و خاصیتی که فقط برای پیروی از مد روز ساخته شده بود و در ایران زمان شاه به فیلم انقلابی شهره شده بود!
فیدل (2002)
مینی سری تلویزیونی در باره انقلاب کوبا و فیدل کاسترو که در بخش هایی از آن به چه گوارا و نقش او در پیروزی و تئوریزه کردن انقلاب پرداخته می شود. دیوید اتوود کارگردان این مجموعه سابقه طولانی در ساخت مینی سری دارد.
پیروزی از آن ماست (1997)
ساخته خوان کارلوس دسانزو، کارگردان آرژانتینی دکودرامایی در باره چه گوارا است که نگاهی حماسی به زندگی وی دارد.
مرگ یک رفیق (2007)
ساخته خولیو کوینتانا هجویه ای کمدی ست که بخشی از آن در باره روابط فیدل و چه است که در آن فیدل جوان عاشق آمریکاست و در آرزوی ستاره سینما شدن است.
داستان واقعی چه گوارا (2007)
ساخته ماریا وی بری، یکی از آخرین مستندهای تلویزیونی در باره این شخصیت است.
در باره چه گوارا، مستندها، فیلم های تلویزیونی و فیلم های سینمایی زیادی به زبان های مختلف به ویژه اسپانیایی و پرتغالی ساخته شده است و همچنین از کاراکتر وی به عنوان یک شمایل محبوب در بسیاری از فیلم های دیگر استفاده شده است.
اما به نظر می رسد که چهار دهه پس از مرگ وی، همچنان حرفها و دیدگاه های تازه ای در باره این انقلابی ابدی وجود دارد و سینما و رسانه ها هرگز او را فراموش نکرده اند.