کامیلیا انتخابی فر
روز پنجشنیه گذشته حسن روحانی سعی کرد در نهایت دقت و با لحنی آرام یکی از بهترین سخنرانی‌های خود را از زمان در اختیار گرفتن کرسی ریاست جمهوری ایران، در اجلاس داووس ارائه کند و در این کار موفق بود. روحانی گفت که تلاش می‌کند با همسایگان همکاری سازنده داشته باشد و کشورش به هیچ وجه قصد دستیابی به سلاح هسته‌ای را ندارد.
در نزدیکی مکان برگزاری اجلاس داووس، کنفرانس دیگری برای مذاکره در بارۀ صلح سوریه برقرار بود. تا روز یکشنبه گذشته دولت ایران به خود می‌بالید که در دورۀ اخیر در تمام سطوح بین‌المللی حضور دارد و این را از دستاوردهای دیپلماتیک دولت خود می‌دانست، زیرا که بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد از ایران برای شرکت در مذاکرات صلح ژنو ۲ دعوت به عمل آورده بود. یک روز بعد اما این دعوت پس گرفته شد، چون مسئولین ایران، قبول پیش‌شرط‌های لازم برای شرکت در این کنفرانس را انکار کردند. با این وجود هنوز مشخص نیست که چطور بان کی مون و محمدجواد ظریف دچار سوء تفاهم نسبت به همدیگر شدند. شاید دلیل آن بیانیۀ ایران مبنی بر اینکه گذاشتن پیش‌شرط برای حضور در کنفرانس می‌تواند مذاکرات را با شکست مواجه کند باشد.
پس از این فعل و انفعال، در سوییس، در مکانی در نزدیکی محل برگزاری کنفرانس ژنو ۲، شاهد بودیم که روحانی با غیرتحریک‌آمیز، مهارت خود را برای حضور در چنین همایش‌هایی به نمایش گذاشت. درحالی‌که جامعۀ جهانی تلاش می‌کند اپوزیسیون سوریه را برای توقف خونریزی سه ساله در سوریه با نمایندگان رژیم به‌صورت مستقیم بر سر میز مذاکره بنشاند، ایران که یکی از بازیگران اصلی و در کنار روسیه، یکی از کشورهای تاثیرگذار بر رژیم اسد است در این کنفرانس غایب است. احتمال دارد دبیرکل سازمان از روی حسن نیت و به هدف تشویق ایران به همکاری با دنیا برای حل مشکل سوریه قبل از اینکه اوضاع از کنترل و از چارچوب مرزهای سوریه خارج شود دعوتنامه را برای ایران فرستاده باشد.
حالا می توان گفت ایران با سوریه مرز مشترک ندارد تا از این انقلابیون و تحرکات القاعده بترسد، به همین جهت اولویت ها در سیاست منطقه ای ایران می تواند تغییر کرده باشد و سوریه دیگر دغدغۀ اصلی این کشور نباشد. در حال حاضر سیاستمداران ایران بر روی ارائه وجهه‌ای مثبت و سازنده از خود در سطح بین‌المللی و استفاده از فرصت‌های اقتصادی در دورۀ پس از لغو تحریم‌ها تمرکز کرده‌اند، بنابراین افزایش تولید نفت و دعوت از سرمایه‌گذاران خارجی برای تقویت اقتصاد، اهتمام اصلی ایران را تشکیل می‌دهد، علاوه بر اینکه، رغبتی برای حمایت از ملیشیاهای مشغول نبرد در سوریه هم نشان نمی دهد. دولت ایران بارها وجود نیروهای ایران در داخل سوریه را انکار کرده است.
برخی نیز معتقدند دولت ایران سعی می‌کند بین ملیشیاهای وابسته به ایران و نیروهایی که بدون ارتباط با حکومت ایران در سوریه می‌جنگند، مرز مشخصی بکشد. به نظر می‌رسد لحن سخنرانی روحانی در راستای تلاش‌های مستمر ایران برای کسب وجهه جهانی در سطح گسترده معنا می گیرد. ایران در هشت سال گذشته از مشکلات اقتصادی و سیاسی بسیاری رنج برده و انتخاب رییس‌جمهوری عملگرا نشانۀ این است که مایل نیست خود را غرق در بحران سوریه کند. نکتۀ حایز اهمیت اینکه ایران دوست دارد نزد غربی‌ها وجهه خوبی برای خود کسب کند، حتی اگر مستلزم واگذاری سوریه و منافع حاصل از آن باشد. آیندۀ منطقه متعلق به کشورهایی است که از ثبات بیشتر و اقتصاد قوی‌تر برخوردار باشند. هدف و دغدغۀ ایران تغییر کرده است؛ برای ایرانی‌ها حضور در داووس و سخن گفتن از انرژی و دیدار با سرمایه‌گذاران جدید، هدفی بزرگ‌تر و مهم‌تر از حضور در ژنو ۲ و جنگ با اپوزیسیون سوریه است.
از سوی دیگر، آمریکا گفته توافق هسته‌ای با ایران ارتباطی با مسألۀ سوریه ندارد. چه بسا ایران خود را از سوریه کنار بکشد تا از بحران و ناهنجاری حاکم در آنجا دور بماند و امور را به روسیه به عنوان بازیگر اصلی واگذار کند. این را هم اضافه کنم که روحانی، سیاستمداری معتدل است که از حمایت آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران نیز برخورداراست. اعتدال او یعنی اینکه توان تعامل با تندروها و اصلاح طلبان را به یک اندازه دارد و تا زمانی که این سیاست متوازن را پیش می‌برد اقدامات او به نفع ایران تمام خواهد شد.
اساس و جوهر سخنرانی روحانی در داووس، “درخواست برای پیوستن مجدد به جامعۀ جهانی” بود. روحانی می‌گوید: “امیدوارم به ما اعتماد کنید، زیرا ما خواهان همکاری با شما هستیم!”. او در مورد سوریه طی کلمات بسیار کوتاهی گفت: “ایران معتقد است همه باید برای توقف خونریزی در سوریه تلاش کنیم و اجازه ندهیم هیچ قدرت خارجی در مورد آیندۀ سوریه تعیین تکلیف کند”. به نظر بنده رییس‌جمهور از طرف حکومت ماموریت داشت تا در مورد سوریه چنین سخن بگوید.
منبع: شرق الاوسط/
