در شرایطی که در هفته های اخیر اخبار غیر رسمی مبنی بر تعلیق غنی سازی 20 درصد منتشر شده بود، دیروز رئیس سازمان اتمی این خبر را تکذیب کرد، همزمان در حالی که اسرائیل می گوید حتی توقف این سطح از غنی سازی نیز این کشور را راضی نمی کند، کیهان به توافق تیم دیپلماسی دولت روحانی با آژانس بین المللی انرژی اتمی واکنش نشان داده است. از سوی دیگر در شرایطی که خبرها از عزم سنای آمریکا برای تشدید تحریم های نفتی علیه تهران حکایت دارد، خبرگزاری رسمی دولت با “مرتجع” خواندن رهبران کشورهای عربی منطقه، دلایل انتقاد آن ها از پیشرفت مذاکرات جمهوری اسلامی با گروه ۱+۵ را تشریح کرده است.
علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی روز چهارشنبه با رد اخباری که در خصوص توقف غنی سازی اورانیوم در حد ۲۰ درصد منتشر می شود گفت: “اورانیوم ۲۰ درصد و صفحات سوخت در کشور تولید و ساخته می‌شود؛ هیچ توقفی در روند تولید صورت نگرفته و قبلاً نیز متوقف نشده است.”
برای تولید اورانیوم ۹۰ درصد برای ساخت یک کلاهک اتمی، نیاز به غنی سازی ۲۲۵ کیلوگرم اورانیوم غنی سازی شده ۲۰ درصد است. با این حال جمهوری اسلامی در یک سال اخیر دست کم دوبار گزارش داده که بخشی از ذخیره اورانیوم ۲۰ درصد غنی شده خود را به میله سوختی تبدیل کرده است.
آژانس بین المللی انرژی اتمی مرداد سال ۹۱ تایید کرد جمهوری اسلامی ۷۱/۲۵ کیلوگرم از اورانیوم ۲۰ درصد خود را به میله های سوختی برای راکتور تحقیقاتی تهران که تجهیزاتی غیرنظامی است تبدیل کرده.
با این حال جامعه جهانی از تهران خواسته است تا تمام فعالیت های مربوط به غنی سازی ۲۰ درصدی خود را متوقف کند. ابراز رضایت ملموس اعضای 1+5 از مذاکرات ماه گذشته با دیپلمات های جمهوری اسلامی، باعث بروز شایعاتی مربوط به پذیرش تعلیق غنی سازی ۲۰ درصد شد و به صورت غیر رسمی گفته شد سازمان انرژی اتمی پس از مذاکرات مزبور، این سطح از غنی سازی را متوقف کرده است.
پیشتر رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی پارلمان پیش شرط تعلیق غنی سازی در سطح ۲۰ درصد را برداشته شدن تحریم های بین المللی عنوان کرده بود.
بروجردی: هنوز در آغاز مذاکرات هستیم
علاالدین بروجردی در پاسخ به این پرسش که تضمین متقابل غرب برای توقف غنی‌سازی ۲۰ درصد باید چه باشد؟ گفته بود: “باید تحریم‌ها را بردارد، تحریم‌ها به صورت غیر قانونی و با فشار سیاسی آمریکا وضع شد از این رو لازمه‌ی اعتمادسازی رفع تحریم‌هاست.”
با این حال اوایل این هفته وی در گفتگو با جمهوریت اعلام کرد: “غنی سازی ۲۰ درصد نیز تا به امروز ادامه دارد و هر گونه تصمیم در این عرصه به اطلاع ملت ایران می رسد.”
وی البته به گونه ای سخن گفت که نشان می داد ممکن است تهران در ادامه مذاکرات تعلیق غنی سازی را بپذیرد. به گفته وی: “توجه به اینکه در آغاز راه مذاکره هستیم، هنوز تصمیمی در این زمینه در خصوص توقف غنی سازی ۲۰ درصد اتخاذ نشده است.”
نقوی: غنی سازی نمی کنیم
شایعات در خصوص تعلیق غنی سازی ۲۰ پس از مذاکرات اخیر در ژنو، زمانی جدی تر شد که سخنانی از قول حسین نقوی سخنگوی کمیسیون سیاست خارجی مجلس نهم منتشر شد که تاکید داشت جمهوری اسلامی “اساسا اکنون غنی سازی ۲۰ درصد انجام نمی دهد و لذا سخن گفتن درباره تعلیق این غنی سازی هم بی معناست.”
با این حال سایت “ایران هسته ای” به نقل از منابع مطلع فنی در سازمان انرژی اتمی نوشته است: “اگرچه روشن نیست که آقای حسینی دقیقا همین جمله را گفته باشد ولی غنی سازی ۲۰ درصد به هیچ وجه متوقف نشده و تولید اورانیوم با غنای ۲۰ درصد مطابق برنامه ادامه دارد.”
در همین حال اما رویترز به نقل از یک مقام اسرائیلی در واکنش به خبر توقف غنی سازی ۲۰ درصدی در ایران نوشت:” این مساله بی ارتباط با نگرانی های اسرائیل از برنامه های هسته ای ایران است.”
به باور ناظران این مواضع نشان از آن دارد که اسرائیل به چیزی کمتر از تعلیق تمامی فعالیت های غنی سازی تهران رضایت ندارد. رویترز به نقل از این مقام اسرائیلی افزود: “این مقام اسراییلی با اشاره به اینکه تنها راه رفع نگرانی ها از برنامه هسته ای ایران، برچیده شدن کامل بر نامه تولید سلاح های هسته ای در ایران، است گفت ایران آن قدر سانتریفیوژ پیشرفته دارد که می تواند در فاصله زمانی کم غنی سازی را از سطح ۳.۵ درصد به بالای ۹۰ درصد برساند.”
اسرائیل گفته است هر موقع برنامه اتمی تهران از “خط قرمز” عبور کند، به آن واکنش نظامی نشان خواهد داد. “خط قرمز” اتمی عبارتی است که نخست وزیر اسرائیل پیرامون برنامه هسته ای تهران به کار برد. وی تابستان گذشته در جریان سخنرانی ای در مجمع سالانه سازمان ملل با کاغذ و ماژیک این خط قرمز را به تصویر کشید.پیش از این اوایل تابستان، سال ۲۰۱۳ به عنوان خط قرمز جدید درنظر گرفته شده بود.
گرچه ناظران می گویند احتمالا غرب موافق است که تهران زیر نظر بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی و با پذیرش پروتکل الحاقی بتواند اورانیوم را بین ۳.۵ تا ۵ درصد غنی سازی کند. جمهوری اسلامی در اوایل دوران نخست ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد از پروتکل الحاقی خارج شد؛ پروتکلی که به بازرسان آژانس اتمی اجازه می دهد به صورت سر زده از سایت های هسته ای نظام بازدید کنند.
تهران و مقامات ارشد آژانس روز دوشنبه و سه شنبه مذاکرات فشرده ای داشتند که منجر به بیانیه ای مشترک و امیدوار کننده شد.
انتقاد کیهان از توافق با آژانس
با این حال روزنامه کیهان، اصلی ترین نشریه محافظه کاران تندرو، روزچهارشنبه در خبری ویژه به این موضوع واکنش نشان داد.
این نشریه با این تذکر که “خبرهای تأیید نشده، از پیشنهاد هیات ایرانی به آژانس برای صدور مجوز برخی بازرسی‌ها از جمله از سایت نظامی پارچین حکایت می‌کند” نوشته است: “از کجا معلوم که بازرسی از پارچین آخرین توقع غرب و آژانس باشد و به سیاق چند توافق گذشته نظیر تدوین مدالیته و ۶ سوال مدنظر آژانس، ابهام‌ها و اتهام‌های فاقد سندی که منشأ آن آمریکا و برخی محافل صهیونیستی است، پیش کشیده نشود و بهانه فشارهای تازه نباشد؟ “
تلاش سنا برای تشدید تحریم ها
در همین حال گزارش های رسانه های خارجی حکایت از این دارد که علی رغم پیشرفت در مذاکرات هسته ای تهران با گروه کشورهای ابرقدرت ۱+۵ و آژانس بین المللی انرژی اتمی، سنای ایالات متحده تصمیم دارد باز هم تحریم ها علیه جمهوری اسلامی را تشدید کند.
رویترز از تدوین لایحه ای در سنا با هدف کاهش صادرات نفت ایران تا زیر ۵۰۰ هزار بشکه در مدت یک سال خبر داده است. دولت باراک اوباما از مجلس نمایندگان و سنا خواسته است با عدم تشدید تحریم ها به حل دیپلماتیک بحران هسته ای تهران فرصت دهند.
تهران به دلیل سوظن غرب به سویه های نظامی برنامه هسته ای اش، از زمان روی کار آمدن دولت محمود احمدی نژاد مورد تحریم های شورای امنیت سازمان ملل قرار گرفته است. ایالات متحده و اتحادیه اروپا هم از آغاز سال ۲۰۱۲ نفت ایران و نهادهای مالی و بانکی جمهوری اسلامی را مورد تحریم قرار داده اند.
میزان صادرات نفت ایران تنها در عرض یک سال از ۲/۳ میلیون بشکه در روز در زمستان ۹۰، به ۷۰۰ هزار بشکه در بهار امسال رسید. بر طبق آمار سازمان بین المللی انرژی درآمد نفتی جمهوری اسلامی در سال ۲۰۱۲ نسبت به سال ۲۰۱۱ چهل میلیارد دلار کاهش داشته است.
حمله خبرگزاری دولت به “سردمداران مرتجع منطقه”
در چنین فضایی خبرگزاری ایرنا دیروز با انتشار گزارشی بدون اشاره به انتقادات داخلی، به دلایل انتقاد برخی کشورهای عربی از مذاکرات تهران و غرب پرداخت و متذکر شد: “این کشورها هم اکنون نگران از آینده مذاکرات ایران با کشورهای ۱+۵هستند و بر همین اساس نیز شاهد رفتارهای عجولانه سیاسی در مسوولان آنها هستیم به گونه ای که هم اکنون رسانه ها و مطبوعات محلی و منطقه ای و حتی بین المللی نیز این نگرانی و عصبانیت آنان را انعکاس می دهند.”
آمارهای تازه حکایت دارد که در حال حاضر رتبه ایران در اوپک که همواره به طور سنتی پس از عربستان سعودی دوم بود، پس از عراق، کویت و امارات متحده به پنجم رسیده است.
خبرگزاری رسمی دولت با اتخاذ لحنی غیر دیپلماتیک نسبت به رهبران کشورهای حاشیه خلیج فارس نوشته است: “رسانه های این شیوخ منطقه که برخی از آنها با پول های بادآورده تبدیل به ابررسانه های قدرتمند شده اند هم اکنون با عصبانیتی آشکار غرب را به سبب تمایل مذاکره با تهران سرزنش می کنند.”
ایرنا همچون برخی اصولگرایان تندرو، مقامات سیاسی کشورهای حاشیه خلیج فارس را “سردمداران مرتجع عرب منطقه توصیف کرده است؛ کسانی که به زعم این خبرگزاری «می دانند که ایران اسلامی قدرتمند در صورت رفع تحریم ها و نمایان شدن چهره حقیقی آن که همانا ترویج مکتب عدالت و انسان دوستی است، می تواند بیش از گذشته پرنفوذ شده و سیاست های دروغین آنها را بیشتر نمایان سازد.”
