دیوید البرایت کارشناس دیرینۀ برنامۀ هسته ای ایران معتقد است که این کشور احتمالا ً در سال جاری “به میزان مورد نیاز اورانیوم با غنای پایین که برای ساخت یک سلاح اتمی کفایت می کند”، دست خواهد یافت.
البرایت می گوید، اگرچه ایران مدعی است که هدف آن از داشتن برنامۀ اتمی تولید برق هسته ای است، اما بنظر می رسد اورانیوم مورد نیاز برای چنین طرحی رو به اتمام است. البرایت می گوید، “یکی از تضادهای ناخوشایند این وضعیت آن است که گرچه ایرانیان اورانیوم کافی برای برنامۀ غیرنظامی انرژی اتمی را در اختیار ندارند، اما از میزان قابل توجهی اورانیوم برای برنامۀ تسلیحاتی خود برخوردارند. حتی اگر اورانیوم آنها نیز تمام شود، باز هم برای تولید دهها سلاح اتمی بیش از حد کافی اورانیوم خواهند داشت.” البرایت به آمریکا تأکید می کند بدنبال تحریم های شدیدتر بر ضد ایران باشد، اما در عین حال مذاکرات گسترده با ایران را نیز آغاز کند.
شما سال ها فعالیت های هسته ای ایران را دنبال کرده اید. ممکن است تازه ترین اطلاعات را در خصوص پیشرفت این کشور به ما ارائه بدهید؟
ایران همچنان به سوی گسترش قابلیت های هسته ای خود حرکت می کند و به نقطۀ دستیابی به “قابلیت حساس اتمی” نزدیک شده است. این یک مشکل است چرا که به محض اینکه ایران به این وضعیت برسد، می تواند تصمیم گیری کند به سرعت به سلاح های اتمی دست پیدا کند. ظرف چند ماه ایران قادر خواهد بود به اورانیوم مورد نیاز غنی شده در سطح سلاح های اتمی دست پیدا کند. ایرانیان به احتمال زیاد اورانیوم با غنای پایین را که در نیروگاه غنی سازی نطنز تولید می شود، به یک تأسیسات مخفیانه که ما هیچگونه اطلاعی دربارۀ آن نداریم، انتقال خواهند داد و سپس آن را تا حد اورانیوم سلاح های اتمی غنی خواهند کرد. و بدین ترتیب اگر شما جزء آن دسته ای باشید که می گفتند، “ما مجبور خواهیم بود دست به حملۀ نظامی بزنیم”، واقعا ً نمی دانید که کجا را هدف بگیرید چون نمی دانید که این تأسیسات مخفیانه کجا واقع شده است. شما جزء هر دسته ای که باشید، وضعیت به گونه ای است که بدتر خواهد شد. بنابراین، در سال 2009 شاید موضوع مهم فنی این باشد که ایران چه زمان به قابلیت تسلیحاتی دست خواهد یافت. شاید این امر بزودی تحقق یابد.
بنابراین تصور می کنید این امر احتمالا ً ظرف سال آینده اتفاق بیفتد؟
می تواند ظرف امسال اتفاق بیفتد. به محض اینکه ایران به این مرحله از قابلیت برسد (تبدیل اورانیوم غنای پایین به غنای بالا)، کشورها واکنش های متفاوتی خواهند داشت. برخی از آنها مانند روسیه احتمالا ً خواهند گفت، “خوب که چی؟ آنها که هنوز سلاح اتمی نساخته اند.” اما آمریکا باید نگران باشد که این کشورها از اهداف ایران آگاه نیستند. دولت آمریکا باور داشته است که ایران در نهایت بدنبال ساخت سلاح های اتمی خواهد رفت و ایالات متحده ناگزیر خواهد بود با این چشم انداز که روند مذاکرات را پیچیده خواهد کرد، روبرو شود. کشوری مانند اسرائیل این قابلیت ایران را تهدیدی جدی تلقی خواهد کرد چرا که نگران است که اگر شرایط بد پیش برود و ایران تصمیم بگیرد به سلاح های اتمی دست پیدا کند، می تواند بلافاصله تصمیم خود را عملی کند و اسرائیل نخواهد دانست که چه چیز یا کجا را مورد هدف قرار دهد.
اما راه حل های کوتاه مدت پیش روی ایران قرار ندهید. ایران در حال حاضر مصمم به پیشروی است. راه حل هایی که آمریکا ممکن است ارائه دهد، مانند توافق برای پایین آوردن سرعت برنامۀ غنی سازی ایران، تضمین شده اند که عمل نخواهند کرد. نکته مهم این است که آمریکا هدف خود را در خصوص تعلیق غنی سازی اورانیوم از سوی ایران حفظ کند. افزایش تحریم ها بر ضد ایران نیز مهم است تا اینکه این کشور مجاب شود دوباره محاسبه کند که آیا برنامۀ غنی سازی به نفع آن است. مذاکرۀ مستقیم با ایران نیز ضروری است، طوری که ایران بفهمد آمریکا چه می خواهد و آمریکا بفهمد ایران چه می خواهد. و سپس مهم است که این موضوع (مذاکره) به کل خاورمیانه گسترش داده شود. در حال حاضر موضوع مذاکره دربارۀ خاورمیانه عاری از نیروگاههای غنی سازی و فرآوری که در ساخت سلاح های اتمی کاربرد دارند، بسیار حائز اهمیت است. بنابراین، شما می خواهید به منطقه ای دست پیدا کنید که قابلیت های ساخت سلاح های اتمی را نداشته باشد. از این رو، ناگزیر دیگر بازیگران را، که برخی از آنها بسیار برای ایران مایۀ نگرانی هستند، شرکت دهید. اولین کشور اسرائیل خواهد بود، اما مصر و ترکیه نیز واکنش مساعدی در مقابل ساخت سلاح های اتمی از سوی ایران نشان نخواهند داد.
منبع: نیویورک تایمز، 20 فوریه