حمید احدی
گرد آمدن نام های مشهور در انتخابات اتاق بازرگانی و صنایع تهران، برای شرکت در ششمین باری که ظرف بیست و هشت سال بازرگانان و مدیران صنایع تهران می خواهند مدیران خود را انتخاب کنند، این تصور را پیش آورده است که علینقی خاموشی رییس ثابت قدم اتاق بازرگانی و صنایع ایران آخرین روزهای ریاست خود را می گذراند.
بر اساس خبرهای منتشر شده، تاکنون محسن صفایی‌فراهانی، محسن مهرعلیزاده، محمد نهاوندیان، مجتبی خسرو تاج و اسحاق جهانگیری احتمال حضورشان هست – به معنای دیگر کسانی علاقه مندند که اینان در راس اتاق بنشینند. به این ترتیب سوال این است که آیا دومین مدیر عضو هیات موتلفه که از اول انقلاب بر سر شغلی غیر دولتی نشسته است، از جای خود بر می خیزد یا خیر. خبر مهمی است که چه کسی جای علینقی خاموشی را می گیرد، به همان اندازه که بدانیم چه کسی جانشین عبدالله جاسبی رییس دانشگاه آزاد می شود که وی نیز مانند خاموشی از اعضای شورای مرکزی هیات موتلفه اسلامی بود وقتی که به این سمت رسید و در سال های بعد بارها عملکردش مورد اعتراض همفکران قرار گرفت.
آخرین باری که ریاست اتاق بازرگانی و صنایع در دست های کسی جز خاموشی به گردش افتاد پنج سال قبل و زمانی بود که محمدرضا بهزادیان – رییس اتاق بازرگانی تهران – در برابر وی ایستاد و با مقاومتش دوران سه ساله سختی بر رییس گذشت؛ تا سرانجام بعد از اتمام دوران دولت خاتمی، با انتخاباتی که محل اعتراض قرار گرفت خاموشی موفق شد که بهزادیان را از ریاست اتاق تهران دور کند و جای وی را به نهاوندیان معاون اقتصادی شورای عالی امنیت ملی بدهد که اینک یکی از نام هائی است که برای جانشینی خود وی برده می شود.
از میان کسانی که نامشان برای هیات رییسه برده می شود، صفائی فراهانی نامدارترین است، نه به علت حضور سه ساله اش در فدراسیون فوتبال، بلکه به علت حضورش در مجلس ششم و به عنوان قائم مقام وزارت اقتصاد و دارائی. همچنین، مهندس مهرعلیزاده معاون سابق رییس جمهور خاتمی و نامزد ریاست جمهوری پیشین، اسحاق جهانگیری وزیر سابق صنایع و معادن و استاندار قبلی اصفهان، محسن بهرامی معاون سابق وزارت بازرگانی و نهاوندیان از دیگر کسانی هستند که حضورشان می تواند عرصه انتخابات را بر خاموشی رییس اتاق ایران تنگ کند.
روزنامه سرمایه نوشته سید علینقی سیدخاموشی از 29 بهمن ماه 1357 به همراه یاران دیرینه خود، اسدالله عسگراولادی و علاء میرمحمدصادقی وارد اتاق شد و تا به امروز به مدت 26 سال ریاست اتاق ایران را برعهده دارد. در این فاصله دوره کوتاهی وزارت و دوره بلندتری وکالت مجلس هم خاموشی را از اتاق دور نکرده و عملا این مجموعه به صورت وزارت خانه ای ثابت در آمده است که دولت ها هم نتوانسته اند راس آن را جا به جا کنند. در همه این سال ها ترکیب رییس و دو نایب رییس همان سه نفر اولیه بوده اند. گرچه در رای گیری ها گاه اتاق هایی افتاد. مانند سال قبل که اسدالله عسگراولادی موفق به کسب آرای لازم نشد و رای آقای میرمحمد صادقی از آرای خاموشی به مراتب بیش تر بود.
در سال های اخیر پیرامون عملکرد مدیریتی وی انتقادهای فراوانی صورت گرفته است. آخرین اقدام هیات مدیرهء اتاق ایران، تغییر آیین‌نامه اتاق‌های بازرگانی است که بسیاری آن را در جهت محکم کردن جایگاه خاموشی می‌دانند. اما این آیین‌نامه با تمام مخالفت‌‌ها در هیات‌نمایندگان اتاق ایران تصویب شده و با تغییراتی توسط شورای عالی نظارت انتخابات اتاق نیز به تصویب رسید.
با این همه، ششمین دوره انتخابات اتاق ایران یکی از سخت‌ترین دوران ریاست خاموشی بر اتاق به نظر می‌رسد. هرچند تا دوم اسفند راه درازی باقی است و تا آن زمان خیلی‌ها نخواهند توانست از فیلتر نظارتی شورای عالی نظارت عبور کنند.
گفته می‌شود یکی از امیدهای خاموشی برای نشستن دوباره بر کرسی ریاست اتاق ایران، نمایندگان شهرستان‌ها هستند. نمایندگانی که چون گذشته مطیع به نظر نمی‌رسند و صداهای مخالفت آن‌ها هم به گوش می‌رسد. روسای اتاق در ماه های اخیر با برپا داشتن جلسات صبحانه ای که نهاوندیان مبتکر آن بوده است و آوردن وزیران و مدیران عالی رتبه دولتی و روبه رو کردنشان با بازرگانان و مدیران صنایع بزرگ کوشیده اند که نشان دهند الزاما از تصمیم های هر دولتی که از جناح راست بیرون آمده باشد دفاع نمی کنند. اما به گفته یکی از اعضای برجسته اتاق، این که در دوران اصلاحات اعضای اتاق همه با یک جناح همدل بودند و ریاست اتاق با جناحی دیگر بود به خودی خود به شکل سنتی اتاق بازرگانی صدمه زده و در نتیجه بسیاری از نمایندگان شهرستان ها دیگر آن اعضای سر به زیر و ساکن قبلی نیستند که رایشان از پیش قابل محاسبه بود.
گفتنی است که در حالی که نهادهای غیردولتی بزرگ - مانند کانون وکلا ، کانون نویسندگان و تشکل های دانشجویی - بدترین روزهای عمر بیست و هشت ساله خود را می گذرانند، اما اتاق بازرگانی و صنایع همچنان در استثناست و همین ممکن است باز هم روحیه محافظه کارانه را حاکم کند که خواستار حفظ وضع موجود است، در مقابل صداهائی که تغییر می خواهند.
کم نیستند تحلیگرانی که می گویند خاموشی و بعد از وی جاسبی در سال جاری سرانجام می روند؛ اما جای خود را به کسانی خواهند داد که از آن ها چندان دور نخواهند بود.