توریست ها برای سفر به ایران منتظر توافق میان حکومت تهران و قدرت های جهانی ننشسته اند. تعداد توریست های اروپایی در شش ماهه اول سال جاری در مقایسه با سال گذشته سه برابر شده و احتمالاً در ماه های آینده نیز افزایش بیشتری خواهد داشت. داده های به دست آمده نشان از پتانسیل و محدودیت های این کشور دارد که از ۳۵ سال پیش تاکنون منزوی و متحمل انواع تحریم ها شده است. در ماه اوت، برخی از گروه های توریستی به دلیل نبود اتاق در شهرهای اصفهان و شیراز مجبور به لغو سفر خود شدند.
مسعود سلطانی فر، نایب رییس میراث فرهنگی و گردشگری، دراین خصوص با حالتی افتخارآمیز می گوید: “در تابستان سال جاری برای اولین بار از انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ تعداد خارجیان وارد شده به ایران بیش از تعداد ایرانیانی بود که به خارج سفر کردند.” براساس داده های به دست آمده وزارت مهاجرت، تابستان امسال یک میلیون و ۴۹۰ هزار توریست خارجی به ایران آمدند، درحالی که یک میلیون و ۴۱۰ هزار ایرانی به خارج از کشور سفر کردند.
با اینکه این رقم شامل تمامی ورودها و خروج ها می شود، ولی رقم آن قابل توجه است. سلطانی فر در ادامه می گوید که در مقایسه با سال گذشته، بین تاریخ ۲۱ مارس تا ۲۱ سپتامبر “تعداد اروپایی هایی که با تور به ایران آمدند، به میزان ۲۰۰ درصد افزایش داشته”. این درحالی است که تعداد توریست های آلمانی تقریباً چهار برابر شده.
سلطانی فر می گوید: “بی شک سیاست رییس جمهور روحانی در قبال دیگر کشورهای جهان به این افزایش کمک کرده است.” او همچنین به مسأله امنیت در ایران در مقایسه با اکثر کشورهای همسایه اشاره کرد و گفت که تدابیر ملموسی برای ساده تر شدن روند اخذ روادید صورت گرفته. او در ادامه افزود: “اکنون تابعین ۱۹۰ کشور می توانند روادید را در فرودگاه دریافت کنند و برای سال ۲۰۱۶ نیز درنظر داریم روادید را الکترونیکی کنیم. حتی با برخی کشورها درحال مذاکره هستیم که ازاین پس بدون روادید به ایران سفر کنند.”
این تحولات دقیقاً مطابق خواسته روحانی برای ایجاد گشایش است و به علاوه، بخشی از استراتژی کلی تری است که می خواهد درک جهانیان از ایران را که با اصولگرایی و سرکوب اعتراضات پس از انتخابات در دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد عجین شده، تغییر دهد. با این حال، در قوانین تغییری حاصل نشده: زنان باید همچنان موی سر خود را بپوشانند و مصرف الکل نیز ممنوع است.
ریکارد آلتس، یک راهنمای تور اهل بارسلون که چند هفته پیش آخرین تور خود را به ایران برده می گوید: “طی شش سالی که توریست ها را به ایران می برم، هیچ گاه تعداد توریست ها را، چه به صورت گروهی چه فردی، تا این حد ندیده بودم.”
ولی اعداد و ارقام دراین حوزه برای ایران که ۷۸ میلیون جمعیت دارد، هنوز بسیار پایین است، چرا که این کشور سالانه تنها ۵ میلیون بازدید کننده دارد. اکثریت آنها را زائران عراقی، آذربایجانی و اعراب شیعه تشکیل می دهند که به قم و مشهد می روند؛ سران جمهوری اسلامی برای این توریسم مذهبی اهمیت زیادی قائل اند، ولی فایده این نوع توریسم به اندازه توریسم فرهنگی و تفریحی نیست. به همین دلیل، افزایش تعداد مسافران اروپایی امیدوارکننده به نظر می رسد.
محمود فرزانه، رییس آژانس مسافرتی سروینه پرواز، دراین خصوص می گوید: “منافع بسیار بیشتری وجود دارد.” او در ادامه با اشاره به افزایش ۲۵ تا ۳۰ درصدی در روابط می افزاید: “گروه هایی که در گذشته ۱۰ تا ۱۲ نفر بودند، اکنون به ۱۸ تا ۲۰ نفر می رسند؛ به علاوه، ما پذیرای گروه های بیشتری هستیم. تعداد اسپانیایی ها در مقایسه با سال گذشته دو برابر شده.”
به عقیده او، با اینکه آمار دقیقی در دست نیست، ولی افزایش کنونی بسیار بیشتر از آن چیزی است که در اواخر سال های ۱۹۹۰ در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی وجود داشت. و این درحالی است که مشکلات لجستیکی بسیاری، ازجمله نبود پروازهای مستقیم به اکثر پایتخت های اروپایی یا محدودیت در تعداد اتاق در هتل های با استاندارد بین المللی، وجود دارد. یک راهنمای تور مجرب ایرانی می گوید: “تابستان امسال در اصفهان و شیراز با مشکلاتی روبرو بودیم، زیرا اتاق به اندازه کافی وجود نداشت. برخی از توریست ها پذیرفتند که در منازل شخصی اقامت کنند، ولی گروه هایی نیز بودند که سفر خود را کنسل کردند.”
سلطانی فر در ادامه می افزاید: “کمبودها بسیار است، ولی مشکل اصلی کمبود هتل های چهار و پنج ستاره است. ما خدمات بانکی بسیاری را برای بخش خصوصی درنظر گرفته ایم تا در این بخش سرمایه گذاری کنند و همچنین مذاکراتی را با شرکت های سازنده هتل در ترکیه، فرانسه، ایتالیا، و آذربایجان آغاز کرده ایم. آنها بسیار علاقه مندند، ولی همچنان منتظر نتیجه نهایی مذاکرات اتمی هستند.”
منبع: ال پائیس، ۲۶ نوامبر
