مسئله سقوط آزاد قیمت نفت در بازارهای جهانی، پیش بینی ها درباره دخل و خرج دولتی که بودجه اش را با نفت ۱۰۰ دلار بسته، تغییر داده و احتمال کسری بودجه هنگفتی را افزایش داده است.
نفت که پیش بینی می شود قیمت ان تا رقم هر بشکه ۷۰ دلار کاهش یابد، اصلی ترین منبع درآمد دولت ها در ایران است که در دو دوره ریاست محمد احمدی نژاد، همواره بالای ۱۰۰ دلار به فروش رسیده و موجب شده بود تا بودجه سال جاری نیز با نفت ۱۰۰ دلار بسته شود، حال آنکه اکنون قیمت هر بشکه نفت حول و حوش ۸۵ دلار است.
کاهش شدید بهای نفت دربازارهای جهانی موجب شده تا سید محسن قمصری،مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت، روز گذشته از کاهش ۳۰ درصدی درآمدهای ایران خبر دهد.
او گفته است: “در پی کاهش قیمت نفت از ابتدای ماه جولای، درآمد نفتی کشور ۳۰ درصد کاهش یافته است. با آغاز روند کاهش قیمت نفت از ابتدای جولای، و رسیدن قیمت هر بشکه نفت به حدود ۸۵ دلار، درآمدهای نفتی کشور ۳۰ درصد کاهش یافته است و این در حالی است که در بودجه سال ۱۳۹۳ کل کشور قیمت هر بشکه نفت خام ۱۰۰ دلار پیش‌بینی‌شده است. البته این قیمت در حالی در نظر گرفته شده که طی روز‌های اخیر اعلام کرد که نفت ۱۰۰ دلاری پیشنهاد وزارت نفت نبوده است”.
وی افزوده است: “معتقدیم قیمت نفت نه تنها از ابتدای سال بلکه حدود دو تا سه سال است که به صورت مصنوعی بالا نگه داشته شده است. هیچ تغییری در عوامل اقتصادی صورت نگرفته که باعث کاهش قیمت نفت شود، بلکه حمایت‌هایی از بالا بودن قیمت نفت صورت می گرفته که اکنون ضرورت این حمایت ها از بین رفته و در نتیجه قیمت نفت کاهش یافته است”.
کاهش بهای نفت به سطح ۸۵ دلار موجب شده تا دولت سناریوی خود درباره بودجه سال آینده را تغییر دهد و از عدم اتکاء به نفت ۱۰۰ دلاری سخن بگوید.
منصور معظمی معاون برنامه ریزی و نظارت هیدروکربوری وزارت نفت در اینباره گفته: “قطعا سال آینده با توجه به نوسان های فعلی قیمت نفت یک عدد منطقی و قابل تحقق در بودجه دولت گنجانده خواهد شد. قطعا برای بودجه سال آینده بر روی نفت بشکه ۹۰ یا ۱۰۰دلاری حساب باز نمی کنیم. بهترین سناریو از سوی وزارت نفت برای قیمت نفت طلای سیاه به دولت ارائه خواهد شد و قیمتی واقع بینانه و منطقی برای قیمت نفت در بودجه سال آینده گنجانده خواهد شد”.
او در ادعایی عجیب افزوده است: “تاکنون از محل کاهش قیمت نفت نه تنها با کسری بودجه مواجه نشده ایم که حتی اهداف بودجه از محل قیمت نفت محقق شد و با بودجه اضافی هم روبرو هستیم. در طول چندین سال گذشته تاکنون دولت های مختلف موفق شدند اقتصادی را با نفت بشکه ای ۵ دلار و حتی نفت بشکه ای ۱۴۰ دلار هم اداره کنند و مشکلی هم به وجود نیامده است. قطعا قیمتی در بودجه سال آینده گنجانده خواهد شد که قابل تحقق باشد و کشور را بتوان با آن اداره کرد”.
روزنامه شرق اما در گزارش خود خوش بینی معاون وزیر نفت را ندارد و از ابراز نارضایتی حسن روحانی درباره قیمت کنونی نفت خبر داده و نوشته است: “آقای رییس‌جمهور اخیرا انتقاد کرده است که چرا دست‌اندرکاران، این میزان کاهش قیمت نفت را برایش پیش‌بینی نکرده بودند. اولا: رییس‌جمهور روحانی خوب می‌داند که به دلیل تکثر مولفه‌های تاثیرگذار در بازار نفت پیش‌بینی دقیق قیمت نفت امکان‌ناپذیر است. ثانیا: اگر پیش‌بینی شود که قیمت نفت مثلا در ماه آینده پایین‌تر خواهد آمد ایشان اجازه می‌دهد تا وزارت نفت با قیمتی کمتر از قیمت‌های فعلی، نفت ایران را پیش‌فروش کند؟! ثالثا: یک‌سال‌وچهارماه پیش زمانی که هنوز روحانی قسم ریاست‌جمهوری نخورده بود، این پیش‌بینی در رسانه‌های ایران منتشر شده بود: در سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۶، قیمت نفت به حدود ۸۰دلار خواهد رسید و برای مدتی نفت در همین قیمت‌ها خواهد ماند”.
شرق ادامه داده: “تجربه حیف‌ومیل درآمدهای نفتی دوران احمدی‌نژاد دیگر نباید تکرار شود. با لغو تحریم‌ها و افزایش صادرات نفت ایران، با هر قیمت نفتی، درآمدهای ایران نسبت به امروز افزایش خواهد یافت. آیا سیستم اقتصادی کشور برای آن روز فکری کرده است؟ امروز فعلا باید کمربندها را محکم ببندیم”.
در گزارش اخیر وزارت اقتصاد نیز از کاهش درآمد دولت و بروز کسری بودجه ابراز نگرانی شده و آمده است: “مجموع منابع بودجه عمومی دولت در نیمه اول امسال نسبت به رقم مصوب قانون بودجه، بیش از ۲۷ درصد کسری نشان می دهد. در قانون بودجه رقم منابع بودجه عمومی دولت برای نیمه اول امسال بیش از ۱۰۶ هزار میلیارد تومان برآورد شده بود اما دولت فقط توانست ۷۶ هزار میلیارد تومان آن را محقق کند. منابع بودجه عمومی دولت از سه بخش درآمدها، واگذاری دارایی های سرمایه ای (فروش نفت) و واگذاری دارایی های مالی تشکیل می شود که هر سه بخش در نیمه اول امسال، دچار کسری بوده اند. میزان عدم تحقق منابع مربوط به بخش درآمدها در نیمه اول امسال ۳۲ درصد، در بخش فروش نفت ۱۱ درصد و در بخش واگذاری دارایی های مالی ۵۵ درصد بوده است.با توجه به عملکرد بخش نفت در نیمه اول امسال که با وجود فروش هر بشکه نفت با قیمت بالای ۱۰۰ دلار باز هم دچاری کسری شد، کاهش ۲۰ دلاری قیمت نفت در دو ماه اخیر نشان می دهد کسری درآمدی دولت از محل فروش نفت در نیمه دوم امسال، شدیدتر خواهد بود”.
