ماجرای فروش موشک‌های اس۳۰۰ روسی به ایران همچنان ادامه دارد و بر اساس اخبار منتشر شده و رسانه‌های داخلی، بعید است که این موشک‌ها تحویل ایران شود.
خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران هفته گذشته طی خبری از قول سرگئی ایوانوف، معاون رئیس‌‌جمهور روسیه نوشت: “ اقدامات لازم برای تحویل سامانه دفاع موشکی اس - ۳۰۰ به ایران مطابق روال معمول انجام می‌شوند.” او اما مطابق معمول، تاریخ دقیقی برای تحویل این موشک‌ها اعلام نکرده بود. به گزارش فارس ایوانوف در پاسخ به این سوال که تحویل این سامانه‌ها به ایران از چه زمانی آغاز خواهد شد گفته بود: “نمی‌دانم.”
از سوی دیگر، انتشار قطعنامه ۲۲۳۱ بعد از توافق اتمی ایران و غرب، ابهامات در زمینه امکان تحویل این موشک‌ها به ایران را افزایش داد. در ضمیمه قطعنامه جدید شورای امنیت آمده است: “از ایران خواسته می‌شود تا هیچ فعالیتی مرتبط با موشک‌های بالستیک طراحی شده با قابلیت حمل تسلیحات هسته‌ای صورت ندهد، از جمله شلیک هرگونه موشک با استفاده از چنین فناوری‌های مربوط به موشک‌های بالستیک، تا زمان هشت سال پس از «روز پذیرش برجام» و یا تا زمانی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارشی ارائه دهد که «جمع‌بندی مبسوط» را تأیید کند، بسته به اینکه کدام زودتر اتفاق افتد.”
این بند موجب نگرانی‌هایی تازه گردید و گفته می‌شد که زمینه تاثیر گذاری بر پروژه موشکی جمهوری اسلامی و همچنین خرید تسلیحات موشکی از کشورهای دیگر را بوجود آورده است. چنانچه جمهوری اسلامی این بند از قطعنامه را نقض کند، در واقع مشروعیت قطعنامه که توافق هسته‌ای را به رسمیت می‌شناسد، زیر سوال برده و این به سود ایران نخواهد بود.
خبرگزاری فارس، طی گزارشی در همین زمینه آورده است: “مسئله مهمی که قطعنامه اخیر را با قطعنامه‌های پیشین متفاوت می‌کند، موضع رسمی ایران در قبال آن‌هاست. در قطعنامه‌های پیشین، ایران همواره اعلام کرده بود که آنها را نامشروع و غیرقانونی می‌داند و به همین جهت به آنها عمل نخواهد کرد. هنوز مشخص نیست که در قطعنامه اخیر عدم اجرای یک بند قطعنامه، چه تأثیری بر کل توافق دارد.”
هرچند که عباس عراقچی در اولین واکنش خود طی سخنانی در تلویزیون صریحا اعلام کرد که “قطعنامه با توافق متفاوت است؛ لذا اگر قطعنامه را نقض کنیم به معنای نقض توافق نیست”. او در عین حال اضافه کرده بود: “از ایران درخواست شده که فعالیت‌های موشکی روی موشک‌های بالستیک که برای حمل کلاهک‌های هسته‌ای طراحی شده‌اند انجام ندهد که ما اصلا چنین موشک‌هایی نداریم.”
علی‌اکبر ولایتی، مشاور امور بین‌الملل رهبر جمهوری اسلامی نیز در گفت و گو با سیمای جمهوری اسلامی موضع مشابهی داشت. ولایتی معتقد بود: “قبلا هم ما را تحریم تسلیحاتی کرده‌اند اما ما کار خودمان را کردیم. ما منتظر مصوبه شورای امنیت نمی‌مانیم. حفظ تمامیت ارضی و امنیت ملی‌مان را با چیزی معامله نمی‌کنیم. اگر نتوانیم موشک دفاعی بسازیم و داشته باشیم توافقی را که در آن ما را از این مساله منع کند اجرا نمی‌کنیم.” او تاکید داشت: “اگر در شورای امنیت مصوبه‌ای تصویب شود که با منافع حیاتی ما در تضاد باشد به آن تن نمی‌دهیم اینکه آنها (۵+۱) چه تعبیری از مفاد قطعنامه دارند بحث دیگری است. آنها می‌توانند از هر کار مشروع ما بهانه نامشروع بگیرند.”
حتی محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران هم از امکان رعایت نکردن برخی مفاد قطعنامه خبر داده است. او در مجلس گفته : “با این قطعنامه، کلیه قطعنامه‌های شورای امنیت علیه برنامه هسته‌ای ایران لغو شده و تنها برخی محدودیت‌ها به جای ممنوعیت‌های قبلی طی یک سند ضمیمه قطعنامه که از سوی۵+۱ صادر شده است، اعمال شد که نه تنها در مقایسه با تحریم‌های گذشته موشکی و تسلیحاتی ناچیز است، بلکه پس از ماه‌ها مذاکره توانستیم تثبیت کنیم که این محدودیت‌ها حتی جزئی از توافق ما با ۵+۱و یا به عبارتی دیگر برجام به حساب نمی‌آید و لذا رعایت نشدن آنها به معنی نقض توافق نیست.” او تاکید داشت: “تحریم شدید تسلیحاتی ایران لغو و با برخی محدودیت‌ها جایگزین شده است آن هم به نحوی که امکان واردات و یا صادرات اقلام دفاعی به صورت موردی فراهم می‌شود.این مورد نیز منحصر به ضمیمه قطعنامه است و رعایت نشدن آن تاثیری بر برجام نخواهد داشت.”
این همان سیاستی است که پیش از این هم زمزمه‌اش به گوش می‌رسید. از جمله حجت‌الاسلام کاظم صدیقی، امام جمعه موقت تهران یکبار گفته بود: “برخی مسئولان گفته‌اند آنها (آمریکایی‌ها) می‌آیند (بازدید کنند) و ما اجازه نمی‌دهیم. تیم مذاکره‌کننده نماینده ملت حماسی ایران است بنابراین همان جا یعنی در خود مذاکرات بایستید و قبول نکنید نه اینکه می‌گویید ما نمی‌گذاریم تا بعد آنها (غربی‌ها) بگویند ایرانی‌ها عهدشکنند.”
با اینهمه چنانچه علی‌اکبر ولایتی هم گفته “اینکه آنها چه تعبیری از مفاد قطعنامه دارند بحث دیگری است.” و همین مساله است که موجب ابهام در سرنوشت برنامه موشکی ایران و خریدهای تسلیحاتی آن هم شده است.
موشک اس۳۰۰ که اکنون سال‌هاست به مناقشه‌ای میان ایران و روسیه تبدیل شده و در ماه‌های اخیر اخباری از احتمال تحویل آن منتشر شده بود، اکنون می‌تواند با استناد به همین بند از قطعنامه جدید شورای امنیت، همچنان دور از دسترس ایران بماند.
هرچند که عباس عراقچی در کنفرانس خبری دیروز خود، اعلام کرد که این موشک‌ها ربطی به آن قطعنامه ندارند. او گفت: “سلاح‌هایی که فروش آنها به ایران در این قطعنامه مشمول محدودیت‌ها شده ۷ قلم است و اس۳۰۰ شامل این موضوع نیست. دولت روسیه نیز به صراحت اعلام کرده که اس ۳۰۰ شامل محدودیت نیست و خارج از آن چیزی است که در قطعنامه شورای امنیت به آن اشاره شده است.”
نکته قابل تامل در اصرار برای دریافت موشک‌های اس۳۰۰ در آنجاست که به گفته نظامیان جمهوری اسلامی، موشک‌های باور۳۷۳ که “قدرتمندتر از مدل روسی” هستند تولید شده و در فروردین ماه گذشته طی مراسم رژه ارتش رونمایی هم شده است. به این ترتیب به نظر می‌رسد که نگرانی از عدم تحویل مدل‌های “ضعیف روسی” چندان موردی ندارد.
