در روز اعلام توافق اتمی جمهوری اسلامی و ۶قدرت جهانی، قیمت ارز و سکه در بازارهای داخلی با نوسانات و تلاطمات زیادی همراه بود به طوری که ساعتی قبل از برگزاری کنفرانس مشترک ظریف ـ موگرینی، بهای دلار در بازار آزاد ایران با ۵۰ تومان کاهش به ۳۱۸۰ تومان رسید، اما با گذشت چند ساعت، سرانجام در ساعات پایانی معاملات به جایگاه قبلی خود یعنی بالای ۳۲۰۰ تومان بازگشت.
این ارقام دیروز در حالی اعلام شد که بانک مرکزی نیز قیمت دلار مبادله ای را باز هم افزایش داد و آن را به رقم ۲۹۵۰ تومان رساند، تا در ادامه سیاست “تک نرخی” سازی قیمت ارز، کماکان بهای دلار را بر پایه ۳۰۰۰ تومان تثبیت کند.
برخی از سایت های داخلی علت نوسانات اولیه و سرانجام بازگشت قیمت ها به قبل از توافق را افزایش تقاضا در بازار اعلام کردند اما از سوی دیگر برخی نیز معتقدند قیمت گذاری های تصاعدی بانک مرکزی بر دلار مبادله ای مانع واکنش بازار آزاد و افت قیمت ها شده است.
سایت خبرآنلاین در گزارش دیروز خود در اینباره که با عنوان “دلار دیوانه شده است” منتشر شد، نوشت: “قیمت دلار دیروز صبح و به دنبال اخباری مبنی بر توافق هسته‌ای، ۲۹ تومان در بازار کاهش پیدا کرد و به رقم ۳۱۹۶ تومان رسید. اما از ساعت ۱۲ به بعد دوباره دلار وارد کانال ۳۲۰۰ تومان شد و هم‌اکنون ۳۲۰۸ تومان قیمت دارد”.
بازگشت قیمت دلار به کانال ۳۲۰۰ تومان موجب شد تا سایت “فرارو” در گزارشی ادعا کند که افزایش تقاضا در بازار عامل اصلی بالا رفتن مجدد قیمت ها بوده است.
این سایت نوشت: “درحالی که نرخ دلار از صبح دیروز مدار نزولی را پیش گرفته بود، افزایش تقاضا بعد از اعلام نتایج مذاکرات هسته ای موجب تقویت ارزش دلار شد. آنطور که صرافان سبزه میدان و میدان فردوسی می گویند، متقاضیان از ساعتی پیش برای خرید ارز و به خصوص دلار آمریکا به بازار مراجعه کرده اند و همین امر سبب شده تا قیمت ها در این بازار با رشد مواجه شوند. صرافان میدان فروسی همچنین می گویند با انتشار بیانیه جمع بندی، متقاضیان و خریداران به بازار ارز آمدند و معاملات سنگینی در بازار انجام شده است. این صرافان همچنین می گویند با ادامه روند افزایش تقاضا در بازار، میزان ارز موجود در صرافی ها کاهش یافت و همین امر سبب شد تا قیمت ها در معاملات دیروز صبح که همانند روز های گذشته روندی نزولی داشته تغییر جهت دهد و دوباره روند صعودی بگیرند. نرخ دلارآمریکا در ابتدای معاملات روز جاری تا نرخ ۳۱۸۰تومان افت کرد اما با افزایش میزان تقاضا نرخ این اسکناس سبز تا این لحظه تا رقم ۳۲۱۰ تومان افزایش یافته و نشانه های بازار نیز خبر ازادامه روند افزایشی قیمت ها دارند”.
در همین حال، احمد توکلی نماینده مجلس نیز پیش از بازگشت دلار به کانال ۳۲۰۰ تومان، ادعا کرده بود که بازار دچار شوک کاهشی خواهد شد.
او گفته بود: “این شوک یک شوک کاهشی است و باعث پایین آمدن قیمت‌ها در بازار خواهد شد، باید به مردم اطلاع‌رسانی شود تا هوشیار باشند، زود کالاهای خود مثل طلا و سکه را نفروشند تا خدای‌نکرده باعث ضرر آنها شود”.
”شوک” به قول این نماینده محافظه کار “کاهشی” بازار تنها چند ساعت دوام آورد و در پایان معاملات روز گذشته، قیمت دلار حتی از رقم ۳۲۱۰ تومان نیز عبور کرد و برای دقایقی به ۳۲۲۰ تومان رسید تا بالاترین نرخ هفته های اخیر را، در روز توافق اتمی ثبت کند.
همزمان با این تحولات، سایت های هوادار دولت از جمله “انتخاب” از جدی شدن سناریوی بانک مرکزی برای تک نرخی کردن قیمت ارز خبر دادند و نوشتند: “بانک مرکزی از مدتی پیش نرخ بانکی دلار را به نرخ آزاد این ارز در بازار نزدیک کرد و این اقدام را می توان نشانه جدی برای تک نرخی شدن دلار برشمرد.بنابراین می توان یکسان سازی نرخ ارز به صورت جدی و با قید فوریت بعد از اعلام نتایج مذاکرات هسته ای محتمل دانست هر چند تجربه ماه های اخیر نشان داده که نمی توان به بیانیه‌های رسانه‌ای مذاکرات هسته ای خوش بین بود و باید دید در عمل چه تضمینی برای توافقات احتمالی وجود خواهد داشت”.
این سایت افزود: “با کاهش فاصله نرخ رسمی دلار با دلار بازار آزاد و احتساب هزینه‌هایی برای دریافت دلار مبادلاتی می‌توان گفت که یکسان‌سازی نرخ ارز به‌صورت واقعی صورت گرفته است. بررسی‌ها نشان‌دهنده آن است که دلار بازار آزاد ۳ درصد از ارزش خود را در ۲ هفته گذشته دست داده است و در همین بازه زمانی، نرخ رسمی دلار نیز حدود ۴.۰ درصد بالا رفته است تا فاصله این دو نرخ بیش از پیش کاهش یابد. افزایش ۳۱ ریالی نرخ رسمی دلار در روز دوشنبه و رسیدن به قیمت ۲۹۴۷ تومان و کاهش دلار آزاد تا قیمت ۳۲۲۰ تومان موجب شد که فاصله این دو نرخ به ۵.۸ درصد برسد؛ میزانی که کمترین فاصله این دو نرخ از شهریور ۹۰ بود. با توجه به کاهش شکاف و احتساب هزینه‌هایی مانند “کارمزد دریافتی بانک‌ها برای دریافت دلار مبادلاتی”، “پرداخت مالیات بر ارزش افزورده برای ترخیص جنس از گمرک” و “خواب سرمایه” می‌توان از تک‌نرخی شدن عملی دلارسخن گفت. در حال حاضر بانک‌ها برای پرداخت ارز مبادلاتی معمولا بالای ۵.۲ درصد کارمزد دریافت می‌کنند. از سوی دیگر معمولا تا پرداخت ارز مبادلاتی، سرمایه ریالی وارد‌کننده در بانک رسوب می‌کند. به این هزینه‌ها پرداخت ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده را نیز باید اضافه کنید.در مجموع با توجه به این هزینه‌ها در حال حاضر قیمت تمام شده ارز مبادله‌ای با بازار آزاد یکسان است؛ بنابراین برخی واردکنندگان به بازار آزاد مراجعه خواهند کرد که هزینه برابری با مرکز مبادلات دارد، عاملی که می‌تواند به افزایش تقاضا منجر شود”.
در همین حال دیروز بانک مرکزی قیمت دلار مبادله ای را ۲۹۵۰تومان تعیین کرد و همین امر موجب شد تا برای ساعاتی برخی از شهروندان با گمان اعلام این نرخ بر روی دلار آزاد، تصور کنند که قیمت دلار پس از توافق از ۳۲۲۰ تومان به ۲۹۵ تومان رسیده است.
عامل این امر نیز نحوه اطلاع رسانی سایت “تسنیم” بود که خبر افزایش ۳۰ توانی قیمت ارز دولتی از ۲۹۴۷ تومانی به ۲۹۵۰ تومانی را با تیتر “دلار ۲۹۵۰ تومان شد” بازتاب داده بود.
این خبرگزاری، در ذیل این تیتر نوشته بود: “بانک مرکزی در جریان نرخ گذاری ۳۹ ارز بانکی موجود در معاملات امروز (سه شنبه ۲۳ تیرماه) مرکز مبادلات ارزی کشور رکورد جدیدی را برای دلار بانکی به ثبت رساند و اختلاف دلار بانکی و آزاد را کاهش داد. برهمین اساس دلار بانکی در معاملات امروز مرکز مبادلات ارزی کشور با قیمت ۲۹۵۰ تومان به متقاضیان ارزهای رسمی توزیع می شود؛ دلار بانکی در حالی با این نرخ ارزش گذاری شده است که دلار در بازار آزاد طی روز گذشته ۳۲۱۶ تومان قیمت خورده بود”.
