یک ماه پس از اعلام رقم کارتن خواب های شهر تهران که سردار قالیباف تعداد آنها را ۱۵ هزار نفر می داند، سازمان جهانی برنامه توسعه انسانی یا همان “برنامه عمل” سازمان ملل در گزارش سالانه اش آماری درباره ایران منتشر کرده که نشان می دهد ۲۵ درصد ایرانیان در زاغه ها زندگی می کنند؛خبری که با وجود عدم اعلام دقیق نرخ “خط فقر”، با گفته های چندی پیش وزیر اقتصاد که اعلام کرده بود ۳۱ درصد از مردم ایران به زیر خط فقر سقوط کرده اند، همخوانی دارد.
به نوشته سایت های خبری داخلی، در گزارش سال ۲۰۱۴ سازمان توسعه انسانی سازمان ملل اعلام شده است که ایران در حال حاضر با پدیده زاغه نشینی دست به گریبان است و ۲۵.۱ درصد از جمعیت ایران در زاغه ها زندگی می کنند.
به نوشته این سایت ها، این رقم با توجه به جمعیت ۷۷ میلیونی ایران بدین معناست که از هر ۴ ایرانی، یکی در زاغه ها زندگی می کند و از شرایط وخیم اقتصادی و غذایی و بهداشتی رنج می برد.
در همین حال، با توجه به این گزارش، رسانه های داخلی درباره دیگر شاخص های توسعه انسانی در ایران نیز نوشته اند: “در شاخص محیط زیست، سرانه انتشار دی اکسیدکربن ایران ۷.۶۸ تن است. طبق بررسیUNDP، ۹۹.۵۲ درصد از منابع انرژی اصلی ایرانی ها، سوخت های فسیلی است. همین طور، براساس این گزارش، ۱۹.۶ درصد از منابع طبیعی ایران در سال ۲۰۱۴ کاهش پیدا کرده است. البته ۶.۸ درصد از مساحت کل زمین ایران، منطقه جنگلی است. اما طبق آن چیزی که سازمان جهانی برنامه توسعه انسانی اعلام کرده، ۶۷.۸۵ درصد از کل منابع آب تجدید پذیر ایران برداشت می شود. علاوه بر این، تعداد مرگ و میر ایرانی ها براثر بلایای طبیعی هرسال در هر یک میلیون نفر، ۱.۸ نفر تخمین زده شده است”.
جالب آنکه گزارش شاخص توسعه انسانی در گزارش سازمان ملل درباره ایران در اکثر بخش ها به دلیل سیاست های دولت محمود احمدی نژاد در عدم انتشار آمار خالی مانده و اطلاعی از آنها از جمله تعداد افراد زیر در آمد ۱ دلار در ایران و… وجود ندارد.
خبر تکاندهنده زندگی بیش از یک چهارم جمعیت ایران در زاغه ها در حالیست که بر اساس گزارش دولت به دنبال اجرای طرح هدفمندی یارانه ها هم‌اکنون ۳۱ درصد خانوارهای ایرانی زیر خط فقر هستند و با این حساب از هر سه خانوار ایرانی یک خانوار زیر خط فقر قرار دارد.
نشریه شادا (نشریه رسمی وزارت امور اقتصادی و دارایی) در تیرماه امسال اعلام کرد: “بررسی‌هایی که وزارت مسکن و شهرسازی برای اجرای طرح‌های مسکن انجام داده، نشان می‌دهد قدرت اقتصادی خانواده‌ها طی دوره نخست اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها ۲۵ درصد کاهش داشته است.حتی پیش از این از هر صد خانواده‌ای که وارد بازار مسکن می‌شدند، حداقل ۶۰ خانوار به سمت مسکن ملکی می‌رفتند ولی همین عدد در حال حاضر به ۶۵ خانوار رسیده که به سمت مسکن اجاره‌ای می‌روند”.
گزارش وزارت اقتصاد و دارایی در حالی به تخمین میزان درصد خانوارهای زیر خط فقر و نسبت مالکیت آنها پرداخته که با وجود تغییر دولت در ایران ، کماکان تغییری در رویه اعلام شاخص ها و آمارهای اقتصادی به چشم نمی خورد و نرخی که بر اساس آن بتوان به ارزیابی آمار دقیق شهروندان سقوط کرده به زیر خط فقر پرداخت در دسترس نیست.
با این حال مدتیست که رسانه ها به پیشنهاد اقتصاد دانان و کارشناسان، خط فقر را بین دو و نیم الی سه میلیون تومان در ماه بر آورد کرده اند که با احتساب این رقم، تمامی جمعیت کارگری کشور که حقوق ماهانه اش یک پنجم خط فقر است، حتی از خط فقر نیز پایین تر ارزیابی می شود.
در همین حال با توجه به گرایش روز افزون شهروندان به اجاره نشینی که در سرشماری اخیر مرکز آمار جمعیتی بالغ بر ۶۰ درصد جامعه را در بر می گیرد، مشخص می شود که وضعیت اقتصادی بسیاری از افراد که در زاغه ها زندگی نمی کنند وبه اصطلاح کارشناسان، جزو طبقه متوسط محسوب می شوند نیز در لبه پرتگاه به زیر خط فقر قرار دارد.
چندی پیش خبرگزاری ایسنا، در مطلبی برپایه گزارش سرشماری مسکن و نفوس مرکز آمار ایران که در سال ۹۱ انجام شده، نوشته بود: “متوسط زیربنای محل سکونت خانوارها در دهک‌های درآمدی شهری بیانگر آن است که کمتر از ۶۶ درصد خانوارهای این دهک‌ها در خانه‌هایی با متراژ کمتر از ۱۰۰ متر مربع و حدود ۳۴ درصد نیز در خانه‌هایی با متراژ ۱۰۰ تا ۵۰۰ متر و بالا سکونت دارند. براساس آخرین آمار هزینه-درآمد خانوارهای شهری در سال ۹۱ از مجموع ۱۰ دهک درآمدی ۱۹.۷۲ درصد از این خانوارها در خانه‌های ۱۱۱ تا ۱۵۰ متری و ۰.۳ درصد در خانه‌های ۵۰۰ متر به بالا زندگی می‌کنند که بر این اساس بیشترین و کمترین میزان متوسط متراژ محل سکونت دهک‌های درآمدی شهری رقم می‌خورد. بر این اساس، ۶.۱۴ درصد خانوارها در ۱۰ دهک درآمدی در خانه‌های ۴۰ مترمربع و کمتر، ۶.۵۰ درصد در ۴۱ تا ۵۰ متری، ۸.۶۴ درصد در ۵۱ تا ۶۰ متری، ۱۳.۷۸ درصد در ۶۱ تا ۷۵ متری، ۸.۳ درصد در ۷۶ تا ۸۰ متری، ۹.۵ درصد در ۸۱ تا ۹۰ متری، هم‌چنین ۱۳.۹ درصد در خانه‌های ۹۱ تا ۱۰۰ زندگی می‌کنند. اما کمتر از پنج درصد یعنی ۴.۸۶ از دهک‌های درآمدی در خانه‌های ۱۰۱ تا ۱۱۰ مترمربعی سکونت دارند. این در حالی است که ۱۹.۷۲ درصد در خانه‌های ۱۱۱ تا ۱۵۰ متری و ۷.۱۵ درصد در ۱۵۱ تا ۲۰۰ متر اقامت دارند.در عین حال ۲.۲۴ درصد خانوارهای شهری در ۱۰ دهک درآمدی موجود در خانه‌هایی با متراژ ۲۰۰ تا ۳۰۰ متر زندگی می‌کنند. این در حالی است که تنها ۰.۳۱ درصد ساکن مسکن ۳۰۰ تا ۵۰۰ متری هستند.بنابر گزارش مرکز آمار ایران فقط ۰.۳ درصد از مجموع خانوارهای شهری در خانه‌های ۵۰۰ متری به بالا ساکن هستند.از این رو از مجموع کل دهک ها حدود ۶۶ درصد در خانه های زیر ۱۰۰ متر مربع و ۳۴ درصد نیز در خانه های ۱۰۰ به بالا ساکنند”.
گفتنیست، زندگی ۲۵ درصد از مردم ایران در زاغه ها و سرپناه های فقیر در حالیست که به ادعای شهردار تهران، کلانشهر تهران تنها ۱۵ هزار کارتن خواب دارد؛ رقمی که حتی با وجود خوشبینانه ترین برآوردها درست به نظر نمی رسد.
