حمید احدی
خبرگزاری ها و رسانه های دولتی مرگ یکی از بزرگ ترین مراجع تقلید شیعه را که به دنبال پنج و سه سال حصر خانگی اتفاق افتاد، به سادگی برگزار کرده و در مشخصاتی که درباره وی داده اند نقش بزرگ وی را در مبارزه با رژیم سابق و تحت نظر قرار گرفتن وی را ناگفته گذاشتند.
آیت‌الله سیدحسن طباطباییقمی از مراجع بزرگ تقلید شیعه بود که سال ها قبل از آیت الله خمینی به مرجعیت رسید و به همین جهت هم در جریان پانزده خرداد که تحت نظر قرار گرفت در اعلامیه های مراجع و روحانیون نام وی قبل از ایت الله خمینی و ایت الله محلاتی ذکر می شد. وی همزمان با تبعید آقای خمینی به ترکیه ، در خانه ای در کرج تحت نظر ساواک قرار گرفت و به تعبیری که بعد از انقلاب توسط رهبر انقلاب بیان شد، با پیروزی انقلاب این هر دو مرجع از تبعید برگشتند. با این تفاوت که ایت الله طباطبائی قمی به فاصله اندکی بعد از پیروزی انقلاب به علت ابراز مخالفت هائی با تندروی هائی که به اسم اسلام صورت می گرفت بار دیگر در حضر خانگی در آمد.
خبرگزاری ایلنا همراه با خبر درگذشت آیت الله طباطبائی قمی که بامداد دوشنبه در سن صد سالگی در بیمارستان امام رضا مشهد اتفاق افتاد از وی به عنوان کسی یاد کرده که “هنگام تبعید امام خمینی در زمان رژیم پهلوی، به همراه آیاتعظام «سیدشهابالدین مرعشینجفی»، «سیدابوالقاسم خوئی» ، «سیدهادی میلانی» و «سیدمحمدرضا گلپایگانی» با مخابره تلگراف و ارسال نامه، به دولت وقت اعتراض کرد.” خبری که در آن علاوه بر حذف نام آیت الله شریعتمداری دومین مرجعی که با روی کار آمدن جمهوری اسلامی از صحنه حذف شد، از آقای طباطبائی تنها به عنوان امضا کننده نامه نام برده، در حالی که اسدالله علم نخست وزیر وقت در مصاحبه ای اعلام داشت که هر دو [یعنی ایت الله خمینی و ایت الله طباطبائی قمی] باید اعدام شوند. خواستی که به نوشته خاطرنویسان، شاه با آن موافقت نکرد، و در نتیجه هر دو تبعید شدند.
سایت بازتاب نیز در اولین خبری که منتشر کرد مقداری اطلاعات نادرست داشت که ساعتی بعد آن را تصحیح کرد اما همه سایت های خبری داخلی از حصر بیست و هشت ساله گذشته که دست کم سال های اول آن به مراتب دشوار تر از بازداشت خانگی آیت الله طباطبائی قمی در باغ عظیمیه و در زمان شاه بود، ذکری نکرده اند. و حتی در اعلامیه آیت الله خامنه ای هم از مبارزات او تا لحظه پیروزی انقلاب یاد شده است.
اعلامیه رهبر
غروب دیروز اعلامیه ای از سوی رهبر جمهوری اسلامی که مدتی نیز درس ایت الله طباطبائی قمی را خوانده است صادر شد که در آن آمده است :
رحلت عالم مجاهد، مرحوم مغفور آیت‌الله آقای حاج‌آقا حسن طباطبایی رضوان‌الله تعالی علیه را به حضرات علما و حوزه علمیه مشهد مقدس و به عموم مردم انقلابی و با ایمان آن شهر شهیدپرور و به خصوص به علاقه‌مندان و ارادت‌ورزان آن مرحوم و بالاخص به بازماندگان مکرم ایشان و بیت رفیع طباطبایی قمی تسلیت عرض می‌کنیم.
سالیان درازی از عمر با برکت این فقیه مجاهد در راه مبارزه با رژیم طاغوت گذشت و بیانات پرشور ایشان گرمابخش نیروهای مبارز بود. رنج و محنت زندان و تبعید نتوانست در عزم راسخ آن بزرگوار خلل وارد آورد و تا لحظه پیروزی انقلاب تلاش ایشان متوقف سازد.
از خداوند متعال علو درجات و حشر با اولیاء مکرمین را برای ایشان مسالت می‌کنم.
سابقه و خانواده
آیت الله طباطبائی قمی که به حاج آقا حسن شهرت داشت، دو ماه بعد از انقلاب زبان به انتقاد از اوضاع کشور و تندروی کمیته ها گشود و چون بعد از ملاقاتی با رهبر انقلاب هم از این کار خودداری نکرد، با عتاب و فحاشی صادق خلخالی روبه رو شد که فرزندان وی را تهدید به خلع لباس کرد. اتفاقی که عملا صورت گرفت. اما در مرحله اول بودن بخش بزرگی از اعضای خانواده طباطبائی در بیت رهبری و در حکومت باعث شد که خلخالی مجبور گردید با صدور اعلامیه ای عذرخواهی کند. اما چندی بعد که اشکار شد که این مرجع خیال ساکت شدن ندارد، حملات از سر گرفته شد و وی اولین مرجعی بود که در دوران جمهوری اسلامی، در خانه اش را در مشهد جوش دادند و هر نوع ورود و خروجی ممنوع شد. این ممنوعیت در دهه دوم انقلاب و با گزینش یکی از شاگردان وی به رهبری اندکی کاهش یافت اما هیچ گاه وی ازادی کامل برای فعالیت های دینی و سیاسی نیافت.
بعد از طرد و حبس ایت الله طباطبائی قمی، آیات شریعتمداری،روحانی، ال شبیر خاقان، عزالدین حسینی، شیرازی، آذری قمی، و منتظری از جمله دیگر مراجعی بودند که در دوران جمهوری اسلامی به جهت اعتراض به روند امور در حصر و فشار قرار گرفتند.
پدر آیت الله طباطبائی قمی که بعد از مرجع بزرگ حاج ابوالحسن اصفهانی رهبری عالم شیعه را به عهده داشت، مشهور به حاج آقا حسین طباطبائی قمی، تنها فرد روحانی و غیرروحانی است که به نبا به شهرت به رضا شاه در اوج قدرت تعرض کرد و از همین رو بعد از غائله به توپ بستن حرم در مشهد به عتبات رفت. خانواده های صدر، طباطبائی، سلطانی که در تهران، مشهد، نجف و لبنان پراکنده اند، از بستگان وی هستند.