اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و اصلی ترین حامی حسن روحانی در زمان انتخابات ریاست جمهوری، این روزها دوران جدیدی از حیات سیاسی بیش از ۵۰ ساله خود را آغاز کرده است.
دوره ای که با موضع گیری های شفاف تر و تندتر و مطمئن تر در برابر حلقه های دیگر قدرت ایران همراه شده و البته با توجه به نفوذ او بر دولت جدید، بیش از گذشته با استقبال رسانه ها و شهروندان مواجه می شود.
بر اساس گزارش پایگاه اطلاع رسانی وی که چند هفته در دوران محمود احمدی نژاد فیلتر شد، او در گفت و گویی به تشریح اعتدال پرداخته و مصداق های آن را بیان کرده است.
مصداق هایی که بی شک به مذاق محافظه کاران خوش نخواهد آمد و طی روزهای آینده با واکنش های آنان مواجه خواهد شد.
نام گفت و گوی او “شرح اعتدال” انتخاب شده و این اقدام پس از آن صورت گرفته است که آیت الله خامنه ای در دیدار دو هفته قبل خود با بسیجیان حاضر در دانشگاه ها، در برابر سوال یکی از آنها که خواستار تعریف اعتدال از نظر او شده بود، سکوت کرد و گفت که “معنای اعتدال را خودآقای رئیس جمهور منتخب باید تبیین کنند”.
حالا به نظر می رسد که تبیین معنای اعتدال از سوی هاشمی رفسنجانی صورت گرفته و وی لزوم تکرار تصمیمات تاریخی ای چون “پذیرش قطعنامه ۵۹۸” که از سوی آیت الله خمینی به “سر کشیدن جام زهر” تعبیر شد را بخشی از آن می داند.
هاشمی همچنین در تشریح اعتدال، اگر چه که نامی از مصباح یزدی و حلقه تندرو اطراف وی نبرده، اما تلویحا بیرون راندن آنها از جایگاه کنونی شان را که با نشانه هایی از جمله گزارش “غائله قم” همراه شده، به تعریف خود از اعتدال گرایی افزوده است.
بنا به گزارش پایگاه خبری وی، هاشمی رفسنجانی در این گفت و گو می گوید: “قطعا کارهای شعاری در آینده کم می‌شود. شعارهای بلند و عمل‌های کوچک مهم‌ترین شاخص جریان‌های تندرو است. جامعه هم به طرف اعتدال بیشتر خواهد رفت. مردم در حال تحصیل هستند. دانش و اطلاعات آنها زیاد می‌شود. کارهای شعاری از این نوع این انبوه توده‌ها را برای یک هدف خاص به صورت موجی بسیج کنند، در آینده سخت می‌شود. مبنای جامعه آینده ایران اسلامی گردش صحیح‌تر و شفاف‌تر اطلاعات با هدف اقناع حداکثری مردم خواهد بود. تندرو ها به اشتباه واقع‌گرایی اسلامی را با سکولاریزه شدن اشتباه می‌گیرند؛ چراکه حرکت اعتدال به سمت اسلامی شدن منطقی است. مقصد اعتدال، واقع‌گرایی اسلامی است. با گسترش اعتدال در جامعه و افزایش و اقبال هرچه بیشتر مردم به آن، قطعا جایگاه متزلزل خشکه مقدسی‌ها بیش از پیش تحلیل خواهد رفت. از طرف دیگر نیز برخی اسلام‌شناس‌ها، حوزه‌ها و حتی افراد حزب‌اللهی هم کم‌کم احساس می‌کنند بعضی سخت‌گیری‌ها جواب نمی‌دهد و از جامعه اسلامی چیزی جز عده‌ای قلیلی برای‌شان باقی نمی‌ماند”.
او در اصلی ترین فارز این مصاحبه گفته است: “مهم‌ترین شاخص اعتدال در حضرت امام توجه خاص ایشان به نگاه کارشناسی بود. در خاطرم جمله‌ای تاریخی از ایشان هست که «نظر کارشناسی مجمع را حتی اگر خلاف نظر خودم هم باشد می‌پذیرم.» از اعتدال امامدرس‌های بزرگی در تاریخ ثبت شده است . از ده‌ها فتوای نوآورانه و بدیع فقهی نظیر فتوای شطرنج و موسیقی تا آن حرکت بی‌بدیل سیاسی در قبول قطعنامه ۵۹۸ که هم منجر به تامین مصلحت مردم و پیشرفت ایران اسلامی گردید و هم مایۀ سقوط و زوال صدام شد. در واقع‌گرایی اسلامی نه اسلام فراموش می‌شود و نه آرمان‌ها. در مسیر واقع‌گرایی اسلامی آرمان‌های ما هم اسلامی‌تر می‌شوند و هم واقع‌بینانه‌تر. شما فقط کافی است در مقطع تاریخی قبول قطعنامه ۵۹۸ نتایج واقع‌گرایی اسلامی و اعتدال تصمیم‌گیری در حضرت امام را بررسی کنید و در نقطه مقابل آن تصور کنید که اگر قرار بود تصمیمات نظام بر مبنای آرمانگرایی افراطی اتخاذ می‌شد چه سرنوشتی در انتظار ایران اسلامی بود؟. معلوم است که آرمانگرایی محض و خالی از واقع‌گرایی ممکن بود چه بلایی بر سر کشور بیاورد. از یاد نبریم که هیچگاه در تاریخ اسلام پیروزی و پیشرفتی حاصل نشده جز با اعتدال و واقع‌گرایی اسلامی . از افراطی‌گری نیز هیچگاه خیر و برکتی برای جوامع اسلامی حاصل نشده و نخواهد شد”.
بر اساس این گزارش، رسانه های بین المللی این فراز از سخنان هاشمی را پاسخ وی به این ادعای رهبر ایران که گفته بود “من یک انقلابی هستم، نه دیپلمات” تعبیر کرده اند.
او در ادمه این گفت و گو به ماجرای “حق الناس” هم اشاره کرده و می گوید: “اعتدال یعنی این‌که روحانیت و نیروهای مذهبی به عنوان اصیل‌ترین اقشار جامعه همان‌طور که اگر ببینند دین و مصالح جامعه در خطر است، صبر نمی‌کنند و بدرستی انتقاد و حتی تهاجم می‌کنند فراموش نکنند که چون قدرت هم با روحانیت است و الان هم مسوول هستند، باید از مساجد تا بالاترین ارکان خود را موظف به پیگیری «حق النّاس» و حتی تحمل انتقاد مخالفین خود را بدانند. یقینا در آینده جهان اسلام به این تفکر و تلقی اسلامی نگاه ویژه‌ای خواهند داشت. شاید به همین خاطر باشد که از زمان تشکیل مجمع تا امروز افراطی‌ها هرگز تصور مثبتی نسبت به جایگاه آن نداشته و ندارند؛ چراکه اصولا در دایره خارج از اعتدال اسلامی و اسلام واقع‌گرا، تشخیص مصلحت محلی از اعراب ندارد ولی با تحکیم جایگاه واقعی‌گرایی اسلامی در روش و منش سیاست خارجی جمهوری اسلامی در زمانه‌ای که اکثر کشورهای اسلامی از تندروی‌ها و افراط‌گر‌ی‌ها در رنج‌اند حتما شاهد اقبال خوبی به واقع‌گرایی اسلامی از سوی جمهوری اسلامی خواهیم بود”.
علاوه بر این گفت و گوی کم سابقه، وی در روز ۱۷ مرداد که در ایران از طرف حکومت به عنوان روز خبرنگار تعیین شده، به عنوان تنها مقام بلندپایه حکومت، این روز را تبریک گفت و در پیامی که به همین مناسب منتشر کرد، چنین نوشت: “در دنیای فراصنعتی امروز که همه ابزار اطلاع‌رسانی با پیشرفته‌ترین تکنولوژی ساخته شده‌اند، نمی‌توان خبری را کتمان و یا سانسور کرد.عصر زندانی کردن خبرنگاران هم سر آمده است. عصر انفجار اطلاعات است و هر حادثه‌ای که در هر گوشه این جهان اتفاق بیفتد، خیلی سریع با عبور بر شهپر اطلاع‌رسانی به اقصی نقاط جهان می‌رسد و حتی اخیراً در کنار خبر، تصاویر و فیلم آن نیز مخابره می‌شود. مانند تصاویری که در زمان هجوم ارتش اشغالگر اسرائیل به غزه از جنایات و کشتار صهیونیست‌ها پخش شد و به دنبال آن ادعای مظلومیّت کذایی گروه افراطی یهودی که بر اثر مظلوم نمایی و تبلیغات غرب حاصل شده بود، بر باد رفت”.
همزمان با این اظهارات و پیام، سایت جماران که به حسن خمینی نزدیک است، سخنان هاشمی که به تازگی صفحه رسمی خود را در یک شبکه اجتماعی داخلی فیلتر شده به نام “کلوپ” راه اندازی کرده، منتشر کرده و به نقل از وی نوشته است: “امروز عصر انفجار اطلاعات است و این مهم‌ترین تفاوت شرایط زمانی برای انقلاب ما و انقلابهای امروز منطقه است. قیام ۱۵ خرداد را که مردم ما انجام داده‌‌اند و شهدای بسیاری داشت در دنیا بسیار کم مطرح شد. روزنامه‌های خارجی تنها چند کلمه‌ای و آن هم حرف‌های رژیم را می‌نوشتند اما اکنون وقتی یک خبرنگار به زندان می‌رود در کل دنیا پخش می‌شود. رسانه‌های آزاد و مخصوصاً سایت‌ها که درگیر دولت نیستند گاهی هم با اغراق و بزرگ‌نمایی این موضوعات را مطرح می‌کنند.این گونه انفجار اطلاعات دیگر بسته نمی‌شود البته عوارض بدی هم دارد اما ما برخلاف عده‌ای که فکر می‌کنند این جریان‌ها خطرناک است فکر می کنیم این جریان به سعادت بشریت کمک می‌کند و چیز مبارکی در دنیاست. امروز یک صفحه فیس‌بوک که هزینه‌ای برای مردم ندارد تبدیل به موضوع خبری در تمام تلویزیون‌ها و دستگاه‌های دنیا می‌شود”.
به اعتقاد ناظران مجموعه این اظهارات حکایت از دوران جدید حیات سیاسی هاشمی رفسنجانی دارد.
