رابین رایت
کمک 75 میلیون دلاری دولت بوش برای ترویج دموکراسی در ایران باعث ضعف برخی سازمان ها و فعالین سیاسی شده است، چرا که این کمک بهانه ای شده است برای زیر فشار قرار دادن طرفداران دموکراسی در یک سال گذشته. این نظر از سوی طیف وسیعی از فعالین ایرانی و گروه های مدافع حقوق بشر بیان شده است.
از زمانی که کوندلیزا رایس یک سال پیش برنامه کمک آمریکا را مطرح کرد، تعداد زیادی از معلمان، مدافعان حقوق زنان، کارگران، دانشجویان، روزنامه نگاران و روشنفکران مورد بازحویی، دستگیری، زندان و ضبط پاسپورت قرار گرفته اند. اتهام آن ها ارتباط با آمریکا بوده است. مقامات ایرانی واشنگتن را متهم به حمایت از نوعی انقلاب آرام در ایران، به شیوه اروپای شرقی کرده است.
هادی قائمی، تحلیل گر حقوق بشر گفت: “از زمان اعلام کمک 75 میلیون دلاری، ده ها فعال ایرانی بهای آن را پرداخته اند و تقریبا هر کس طی سال گذشته دستگیر شده است در مورد گرفتن یخشی از این پول مورد بازجویی قرار گرفته است.”
فریبا داوودی مهاجر، یک فعال حقوق زنان که ماه گذشته بطور غیابی به “گردهم آیی و توطئه برای اقدام علیه امنیت ملی” محکوم شده است در مصاحبه ای گفت: “ مساله 75 میلیون دلار تقریبا در تمام بازجویی ها پیش کشده می شود.” وی همراه با سه زن دیگر سال گذشته حرکتی را برای جمع آوری یک میلیون امضاء بر علیه تبغیض جنسی در ایران سازمان دهی کرد. مهاجر برای این اقدام به 4 سال زندان محکوم شد که سه سال از آن تعلیقی است به شرط آن که تا 5 سال در فعالیت های مشابه شرکت نکند. پرونده وی در دادگاه تجدید نظر است.
مهاجر و سایر فعالین جامعه مدنی در ایران تاکید می کنند که از بودجه آمریکا استفاده نکرده اند و نمی خواهند به این موضوع آلوده شوند. قسمت اعظم بودجه آمریکا صرف رادیوی فارسی زبان ایران فردا و صدای آمریکا می شود که دارای یک وب سایت هم هست که اخبار فرهنگی را به اطلاع می رساند.
نبکولاس برنز، معاون وزارت خارجه آمریکا با بیان این مطلب گفت این بودجه شاید در سال 2008 به 100 میلیون دلار نیز برسد که نشانه افزایش هزینه هاست. وی گفت: “این بودجه صرف امر مفیدی شده است چرا که تبادلات فرهنگی میان دو جامعه را در سطح وسیعی گسترش می دهد. ما می خواهیم سد های ساخته شده طی 27 سال را از میان برداریم و این تازه ابتدای راه است.”
یک مقام رسمی وزارت خارجه گفت ایالات متحده “بسیار دقت می کند” که این کمک ها به کسی آسیب نزند و معمولا به شخص یا گروه خاصی بطور مستقیم کمک نمی کند. وی گفت با انتخاب محمود احمدی نژاد در سال 2005 شبکه ای از تند روها در دولت، قوه قضاییه و نهاد های اطلاعاتی حاکم شده اند که شدید ترین فشار ها را بر نیروهای مخالف وارد می آورند که از سال 1979 بی سابقه است. دولت ایران اکنون مصمم است با تهدید و ارعاب و دستگیری ها صدای فعالین را خاموش کند و از سفر آن ها به خارج از مملکت جلوگیری کند.
مهاجر معتقد است: “زمانی که آمریکا اعلام کرد به گروه های مدافع آزادی های جامعه مدنی کمک می کند، این یک بهانه حاضر و آماده ای را به دست دولت داد. این امر اصلا سازنده نبوده است.”
مساله پول به موضوع مهم بازجویی ها تبدیل شده است. ظهیر جان محمد، دبیر عفو بین المللی در خاورمیانه گفت: “اگر به سابقه تهاجم به سازمان های غیر دولتی و مدافعین حقوق بشر طی شش ماه گذشته نگاه کنید، خواهید دید همه متهم به دریافت پول از خارج شده اند. مساله فقط پول نیست بلکه این امر با لفاظی های مربوط به “تغییر رژیم” و “محور شرارت” نیزتوام است.”
شورای ملی ایرانیان آمریکا به وزارت خارجه هشدار داده بود که “چنین شیوه فرستادن پول فقط کار هواداران دموکراسی را در ایران مشکل تر می سازد.” تریتا پارسی دبیر این شورا افزود: “همین قدر که آمریکا از سازمان های غیر دولتی در ایران سخن می گوید باعث سوء ظن به فعالین جامعه مدنی به ایجاد تغییرات در کشور می شود.”
در اقدامی دیگر که ناشی از همین حساسیت مقامات ایرانی در مورد کمک های آمریکاست پاسپورت فرستاده رادیو فردا، پرناز عظیما، یک شهروند آمریکایی و ایرانی، در بدو ورود به ایران ضبط شد. وی برای ملاقات مادر بیمار خود به ایران سفر کرده است. بر اساس گزارش رادیو فردا و رادیو آزادی، در بازجویی های مکرر از وی خواسته شده است با نیروهای اطلاعاتی ایران همکاری کند. نیمی از کمک های آمریکا صرف رادیو فردا و تلوزیون آمریکا می شود.
به گزارش این رادیو به گفته وکیل عظیما مقامات اطلاعاتی دادگاه انقلاب این هفته گفتند پاسپورت وی به او داده نخواهد شد و او ناچار است “دو یا سه سال” در ایران بماند.