“آیا ۸۰سالگی سن ریاست جمهوری است؟” این سوال را نویسنده مقاله خبرگزاری فارس پرسیده اما محور تبلیغات علیه هاشمی رفسنجانی در روزهای اخیر شده است. پیش از این موضوع سنِ احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان با طعن و مطایبه در فضای وب فارسی مطرح می‌شد و سوژه‌ای برای طنزپردازان رسانه‌های منتقد فارسی‌زبان بود اما بلافاصله بعد از استقبال اصلاح طلبان از نامزدی هاشمی رفسنجانی، اصولگرایان سن و سال رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام را به موضوعی علیه وی تبدیل کرده اند. موضوع سن کاندیدای اصلاحطلبان در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده، در کشوری که مجموع سن اعضای دوره چهارم مجلس خبرگان رهبری‌اش، حدودا 5 هزار و ۶۰۰ سال است و رهبرش هم ۷۴سال سن دارد.
جایی برای پیرمردها نیست؟
وقتی هنوز اکبر هاشمی بهرمانی(رفسنجانی) ثبت‌نام نکرده بود هم موضوع سن او و تناسب نداشتن با مقتضای پستی مانند ریاست‌جمهوری طرح می‌شد؛ هم از سوی اصلاحطلبان و هم اصولگرایان. اما حالا که هاشمی کاندیدای یگانه اصلاحطلبان است، تردیدها منحصرا از سوی رقبا ابراز می‌شود.
یکی از تندترین انتقادات را روح‌الله حسینیان، روحانی پرسابقه در نهادهای امنیتی و نماینده فعلی مجلس عنوان کرده بود و با پیش‌بینی این که هاشمی کاندیدا نمی‌شد، گفته بود: “دوران پیری و هشتاد سالگی دوران بازنشستگی، عزلت، بازگشت به سوی خدا و توبه از گذشته‌هاست و بعید است فردی در این دوران بتواند برای امور اجرایی کشور موثر باشد.”
این انتقادها در سال ۸۴ هم سابقه داشت و مخصوصا در مناظره تلویزیونی حسین مرعشی، نماینده رفسنجانی و مهدی کلهر، نماینده احمدی‌نژاد به چشم آمد. آنجا که مرعشی به طعنه عنوان کرد اگر احمدی‌نژاد رییس‌جمهور شود، خیلی‌ها با او همکاری نخواهند کرد و ملاحظه جایگاه و سابقه‌شان را میکنند. کلهر هم جواب داد آنها که منظور نظر مرعشی هستند، وقتش رسیده که در خانه بنشینند و تماشا کنند بچه‌هایشان چه میکنند.
حالا هاشمی رفسنجانی هشت سال پیرتر شده و به ۸۰ سالگی نزدیک شده است. حتی کار به آنجا رسیده که “جوان” رسانه نزدیک به سپاه پاسداران با تیتر “باور کنید هاشمی توانمند است” وضعیت جسمانی او را به سخره می‌گیرد و مدعی است که “به دنبال اطلاع مردم از شرایط جسمانی آیت‌الله نتایج نظر سنجی ها نشان از کاهش مستمر اقبال عمومی به وی دارد.”
همچنین ادعا شده که یکی از فرزندان هاشمی نگران برگزاری مناظره میان کاندیداهاست چرا که “مشکلات جسمانی” آقا جون “در مناظره باعث می شود مردم از وی ناامید شوند و به فردی پر نشاط و جوان و کارآمد رای دهند.” عکسی که هاشمی را در حال پایین آمدن از پله‌ها به کمک اطرافیان نشان می‌دهد به همراه چهار عکس گزینش شده حاکی از خستگی هاشمی در طول یک جلسه رسمی ضمیمه این خبر شده تا آن را باورپذیرتر کند.
غلامعلی حداد عادل، نماینده مجلس و از بستگان آیت‌الله خامنه‌ای که خود کاندیدای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری شده هم سعی کرده تا به عنوان یک شاهد عینی از وضعیت نامتناسب جسمانی هاشمی رفسنجانی روایت کند: “در این سن چنین مسئولیتی برای وی مناسب نیست. این واقعیتی است که بنده چون در مجمع تشخیص مصلحت هستم و نزدیک آقای هاشمی می‌نشینم از نزدیک دیده‌ام.”
خبرگزاری فارس اما دلایل خود را مبسوط توضیح داده است و ضمن طرح این پرسش که “آیا ۸۰ سالگی سن ریاست جمهوری است؟” آمدن هاشمی و ریاست وی بر قوه مجریه را به “ایجاد ساختاری متصلب در عرصه سیاسی” تعبیر کرده است.
مقاله‌نویس خبرگزاری سپاه پاسداران با ارجاعی به فیلم “جایی برای پیرمردها نیست” ساخته برادران کوئن آغاز می‌شود و ضمن این که هاشمی را “فولاد آبدیده” می‌خواند و می‌نویسد: “آیت‌الله ۸۰ ساله ما «پیر عرصه سیاست و مدیریت» است اما نمی‌توان این واقعیت را کتمان کند که به فرض بعید، به قدرت رسیدن احتمالی هاشمی بزرگترین مانع برای آن چیزی است که ما به عنوان چرخش نخبگان در جامعه می‌شناسیم. حتی در نگاه اول حضور هاشمی مجال عرض اندام به برخی سیاستمداران جوان‌تر را هم نمی‌دهد. اشخاصی همچون حسن روحانی، اسحاق جهانگیری، محمد شریعتمداری و محمدرضا عارف از جمله این سیاستمداران هستند.”
سپس حتی برای سایر کاندیداهای اصلاح‌طلب اظهار تاسف شده که هاشمی راه را بر عرضه اندام آنها می‌بندد و ضمن پیش‌بینی جنگ کابینه هاشمی با بدنه مدیریت جوان کشور، در پایان می‌نویسد: “نگاهی کوتاه به بیانیه اول هاشمی رفسنجانی به خوبی نشان می‌دهد که واژگان وی با ۲۰ سال گذشته هیچ تفاوتی نکرده است. هاشمی هنوز خود را منجی می‌داند که با منت بر سر مردم خود را خرج آنان کرده است و البته باید مردم با کمال شکرگذاری از این فداکاری جانانه، فرش قرمز برای حضور وی پهن کند! هاشمی بداند که واقعا «جایی برای پیرمردها» در پاستور نیست.”
“سن در عاشورا مطرح نیست”
هم اکنون صلاحیت هاشمی رفسنجانی در شورای نگهبان در حال بررسی است؛ شورایی که دبیرش احمد جنتی هفت سال از هاشمی بزرگ تر است و محمد یزدی یکی از اعضای تاثیرگذارش هم هشتاد دو سال دارد. صاحب کرسی ولایت مطلقه فقیه هم که مطابق قانون مسئولیت هائی چند برابر رییس جمهور دارد ۷۶ ساله است.
وبسایت هاشمی‌رفسنجانی اما ترجیح داده در پاسخ به این انتقادات به آیت‌الله خمینی اشاره کند که تا ۸۷ سالگی در مسند رهبری جمهوری اسلامی قرار داشت: “اینکه مخالفان آقای هاشمی، سن ایشان را دلیلی برای تخریب قرار داده اند حرف نادرستی است چرا که امام خمینی در همین سن رهبر انقلاب بودند. سن در عاشورا مطرح نیست و اگر کسی عاشورایی باشد در هر سنی به وظیفه خود عمل می‌کند.”
از سوی دیگر روحانیون و مراجع تقلید به طول عمر مشهورند و بسیاری از متشرعین، طول عمر این افراد را به زهد و پارسایی و مقامات معنوی‌شان مربوط می‌دانند. در تعالیم اسلامی هم به موضوع طول عمر بسیار پرداخته شده و صراحتا مواردی مانند صدقه دادن و یا طول دادن رکوع و سجود نماز را مایه افزایش طول عمر دانسته‌اند.
به این ترتیب، انتقاد از سن بالای هاشمی رفسنجانی به جای آن که به انتقادی اصولی و کارشناسی تبدیل شود، رنگ و بوی سیاسی به خود می‌گیرد و اگر در شرایط عادی قابل توجه و پذیرش بود، در این فضا به بهانه گیری و ترس رقیبان تعبیر می شود.
