در حالی که تا هفته گذشته شبکه های تلویزیون رسمی حکومت ایران به طور گسترده در حال پخش آگهی های بازرگانی مربوط به “بزرگترین پروژه ساخت و ساز خاورمیانه - پدیده شاندیز” بودند؛ از هفته گذشته خبر مربوط به کلاهبرداری هزاران میلیاردی پدیده شاندیز از بخش های خبری همان شبکه ها پخش شد.
اولین خبر را مقامات مشهد ساختند که نه تنها خبر از تخلف این شرکت دادند بلکه دفاتر فروش سهام این پروژه پلمب و خبر بازداشت افراد مرتبط با آن خبر را علنی کردند.
هنوز رقم دقیق کلاهبرداری در این پروژه پر سر و صدا مشخص نیست اما رسانه ها ارقام گوناگونی از ۴۵ هزار میلیارد تومان تا دو برابر آن را گزارش کرده اند. با این حال، صدور حکم های پیاپی پلمب دفاتر نمایندگی فروش سهام شرکت های “پدیده شاندیز”، “تبرک” و “پردیسان”، و دستور دادستانی کل کشور مبنی بر ممنوعیت پخش آگهی های تجاری این شرکت ها در صدا و سیما حکایت از آغاز افشای یک پرونده بزرگ و کلاهبرداری در ابعاد ملی دارد.
سایت تابناک روز گذشته در گزارشی اعلام کرد: “به تازگی و با دستور دستگاه قضایی، فروش سهام «پدیده شاندیز» در استان خراسان رضوی ممنوع شد. شرکتی که گفته می‌شود، تاکنون حدود ۴۶ میلیارد و ۲۸۰ میلیون تومان سود عایدش شده است. حالا دادستانی مشهد براساس آنچه از آن به عنوان «دلالی دفاتر شرکت سرمایه‌گذاری پدیده شاندیز» نام برده، تاکید کرده که «هر گونه تبلیغات از سوی این شرکت‌ها ممنوع است و آنها حق تبلیغ درباره خرید و فروش سهام در رسانه‌ها را ندارند”. پیش از این هر سهم این شرکت با قیمت هشت هزار و ۸۵۰ تومان معامله می شد که ارزش آن در بازار بیش از دو برابر بود. قیمت سهام پدیده در یکم فروردین امسال، چهار هزار و ۹۱۰ تومان بوده، که در فاصله ۲۸۰ روز به بیش از ۱۲ هزار تومان رسید، که حدود ۲۵۰ در صد رشد نشان داد. بعد از برگزاری مجمع و افزایش شش برابری سرمایه شرکت، ارزش سهام باز هم رشد کرد و به حدود ۲۰ هزار تومان رسید که در سایت شرکت پدیده همین رقم درج شده است.
اما سووالی که این روزها در رسانه ها و شبکه های اجتماعی می گردد این است که پدیده شاندیز چگونه توانسته به این سود عظیم دست یابد بدون آنکه به‌طور رسمی وارد بورس اوراق بهادار شده باشد.
تابناک در پاسخ این سووال نوشته “این شرکت با تبلیغات گسترده و تنها با استفاده از جمله «با ما همراه باشید» توانست با ساخت مجموعه گردشگری به وسعت ۱۰ هزار مترمربع در بازه زمانی شش ماهه و افتتاح آن در سال ۱۳۸۴ در زمانی کوتاه به شرکتی تبدیل شود که از آن به‌عنوان نخستین و آخرین شرکت اقتصادی در دنیا که در آن «قیمت سهام افزایش می‌یابد و هرگز کاهش پیدا نمی‌کند» یاد شود. سهام این شرکت از آبان سال ۸۸ که با قیمت ۲۰۰ تومان عرضه شد تا آبان سال ۱۳۹۰ به بازدهی ۲۶۰ درصدی دست یافت. در انتهای سال ۱۳۹۰ با وجود رکود در بخش ساختمان، قیمت سهام پدیده ۲۷۵ درصد رشد داشت که در سال ۱۳۹۱ رونق بی‌سابقه‌ای در بخش ساختمان رخ داد. براساس آمارهای رسمی متوسط قیمت زمین در سال ۹۱ بیش از ۵/ ۲ برابر شد و پدیده در این سال با افزایش ۱۳۴ درصدی قیمت سهام، سود مناسبی را نصیب سهامداران کرد و تحت تاثیر افزایش هیجانی قرار نگرفت. با اینکه سهام بزرگترین کارگاه ساختمانی کشور با بیش از هزاران کارگر در بورس معامله نمی‌شود؛ اما این شرکت به‌منظور پشتیبانی از سرمایه خریداران، موسسه «پشتیبانی سهام پدیده» را تاسیس کرده است که وظیفه خرید و فروش و نقل و انتقال سهام را دارد. سرمایه‌گذار هر زمان که به پول نیاز داشته باشد می‌تواند ظرف مدت ۳۰ روز سهام را به پول تبدیل کند. البته اگر سهامداران قصد فروش زودتر از موعد سهام خود به شرکت را داشته باشند آنان سهام را به صورت نقد نیز خریداری می‌کنند. این سهام دارای نام و قابل انتقال به غیر است”.(لینک)
تابناک از رقم ۴۶ میلیارد تومان سود شرکت پدیده شاندیز خبر داده که برخی رسانه ها ازبدهی۹۴ هزار میلیارد تومانی این شرکت خبر داده اند.
سایت خبرگزاری دانشجو که نظر می رسد به صورت وضعیت مالی شرکت پدیده شاندیز دسترسی یافته با انتشار گزارشی با عنوان “پدیده ۹۴ هزار میلیارد, تومانی به سبک شاندیزی” نوشت: “اولین و آخرین شرکت در دنیا که بنا به گفته‌های مدیرعامل آن سهامش فقط رشد صعودی دارد و هیچگاه نزولی نمی‌شود، سرانجام با بدهی 94 هزار میلیارد تومانی، به درخواست دادستان عمومی و انقلاب مشهد مقدس از دادستان کل کشور پلمپ شد”.
این خبرگزاری نحوه دستیابی به چنین سودی را در موسسه ای که خود را مجری بزرگترین پروژه ساختمانی خاورمیانه معرفی کرده، چنین توصیف کرده: “شرکت توسعه بین المللی صنعت گردشگری پدیده شاندیز چند سالی است مردم را از جای جای کشور به مشارکت در اجرای پروژه های بزرگ ساختمانی دعوت می کند. اما بحث اصلی جایی است که صاحبان این شرکت یک کلاهبرداری جانانه را مدیریت می کنند که گمان می رود در صورتیکه متوقف نشود عددهای اختلاس بانکی ۳ هزار میلیارد تومانی و بدهی نفتی ۹ هزار میلیارد تومانی عددهای کوچکی پیش این کلاهبرداری بزرگ بنظر خواهند رسید و ذهن مردم همچنان با عددهای بزرگ تر درگیر خواهد شد”.
سایت خبرگزاری دانشجو می نویسد: “بر اساس آنچه که در صورت های مالی “شرکت ابنیه و ساختمان پدیده شاندیز” مشخص است سرمایه ثبت شده شرکت ۱۵۰۰ میلیارد ریال منقسم بر ۱٫۵ میلیارد سهم هزار ریالی بوده است. نکته تاسف بار قضیه جایی است که طبق یادداشت ۴-۸ صورتهای مالی حسابرسی شده شرکت، کل ارزش پروژه ۱۷۱۱ میلیارد تومان از سوی کارشناس دادگستری ارزش گذاری شده است که این رقم نزدیکی بسیاری با ارزش گذاری فعالان بازار سرمایه برای این پروژه دارد و این در حالیست که بدهی بانکی سنگین ۵۰۰ میلیارد تومانی این شرکت طبق یادداشت ۱-۱۷ صورتهای مالی حسابرسی شده تماما با نرخ۳۰٪ ، تامین مالی شده و قاعدتا باید با جرایم تاخیر ۶٪ مجموعا ۳۶٪ هزینه مالی بر شرکت تحمیل کند. مشکل بازپرداخت تسهیلات و کمبود نقدینگی نیز در یادداشت های ۲-۱۷ صورتهای مالی و یادداشت ۵ گزارش حسابرسی درج شده است. همچنین صورتهای مالی که گویا حسابرس شرکت هم مهرتایید بر آن زده است، حکایت از یک انحراف در صورت جریان وجه نقد دارد. برای نمونه در حالی که بند ۵۶ استاندارد شماره ۲ حسابرسی نقض شده با این حال شرکت سعی در بالا نشان دادن جریان وجه نقد دارد”.
این گزارش می افزاید: “ارزش روز ۱۵۵۰۰ میلیارد تومانی در کنار سود ناچیز(وبحث دار) ۴۶ میلیارد تومانی و رشد سه هزار درصدی قیمت سهم در ۳ سال اخیر و دعوت غیرقانونی عموم به مشارکت در شرکت سهامی خاص، حکایت از شکل گیری جریانی مخرب دارد که درصورتیکه چاره ای برای آن اندیشیده نشود علاوه بر اینکه سرمایه بسیاری از هموطنان را به ورطه نابودی میکشاند چهره معاملات سهام در بازار بورس را نیز خدشه دار می کند”.(لینک)
انتشار گزارش صورت وضعیت مالی شرکت پدیده شاندیز در این سایت، درست در روزی بود که سید مرتضی بختیاری معاون امنیتی، سیاسی دادستان کل کشور نیز با تاکید بر ممنوعیت تبلیغات شرکت های “پدیده شاندیز”، “تبرک” و “پردیسان”، از “گسترده تر شدن ابعاد تخلفات مالی”؛ این شرکت خبر داد.
به نوشته خبرگزاری فارس، او گفته است: “با توجه به درخواست دادستان عمومی و انقلاب مشهد مقدس از دادستان کل کشور در رابطه با تخلفات مالی صورت گرفته در شرکت های پدیده شاندیز، تبرک و پردیسبان، که پرونده قضایی آنان در شعبه ۹۰۴ بازپرسی دادسرای انقلاب اسلامی مشهد در حال بررسی است، طبق دستور دادستان کل کشور؛ صدا و سیما، رسانه های نوشتاری، دیداری و گفتاری، شهرداری ها، فرودگاه ها، راه آهن و تمام معابر از درج و انتشار هر گونه آگهی تبلیغاتی و تجاری در مورد این شرکت ها منع شدند و این دستورالعمل طی نامه کتبی به ریاست سازمان صدا وسیما، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزیر مسکن، راه و شهرسازی اعلام شده است. تا اطلاع ثانوی و تعیین تکلیف پرونده قضایی هر گونه تبلیغات و انتشار آگهی تجاری در مورد شرکت های مذکور ممنوع است. این ممنوعیت شامل رسانه های حوزه فضای مجازی، روزنامه ها، صدا و سیما و غیره می شود بنابراین فعالیت وبسایت این شرکت ها نظیر پدیده شاندیز ممنوع است. انتظار می رود با توجه به ورود به هنگام مقامات قضایی در این پرونده، تمام وبسایت های این شرکت ها فیلتر شده تا مردمی که از ماجرا بی اطلاع هستند در دام این شرکت ها نیافتند”.(لینک)
در همین حال، سیدمهدی هاشمی رئیس کمیسیون عمرانی مجلس نیز از حساس شدن مجلس به پرونده این خبر داده و گفته است: “با توجه به مطالبه عمومی شکل گرفته از مجلس و مراجعات مردم، به این پرونده ورود می‌کنیم. دستگاه قضا مستقل عمل می‌کند و قطعا مجلس شورای اسلامی در برابر فشارها از این دستگاه حمایت خواهد کرد. باید جلوی کسانی که در جهت خلاف تدابیر و فرمایشات رهبری عمل می‌کنند، گرفته شود”.(لینک)
بر اساس این گزارش هم اکنون نام دو تن از مسئولان شرکت پدیده شاندیز یعنی محسن پهلوان مقدم و جواد رجب زاده به عنوان رئیس هیات مدیره و شهردار پدیده شاندیز به عنوان اصلی ترین عاملان این تخلف مالی گسترده ذکر شده است، اما هنوز از احتمال برخورد قضایی با آنها خبری در دست نیست.(لینک)
در یک نگاه کلی تاکنون چنین تبلیغ شده است که بخش مالی دادستانی کشور که مامور رصد موسسات این گونه و پیش گیری از وقوع جرم است، زنگ ها را به صدا در آورده است، اما آن چه جای تردید باقی می گذارد این است که تا پیش از ورود ناگهانی دادستانی مشهد به ماجرای این شرکت، هیچ شکایت و گلایه ای از سوی خریداران سهام که زیان دیدگان اصلی به حساب می آیند در جایی منعکس نشده بود.
به این ترتیب افشای این پرونده هم می تواند نشان کارآمدی بخش مالی دادستانی باشد و هم نشان این که بین این موسسه با بنای اصلی قدرت در خراسان، برخوردی صورت گرفته باشد. با عنایت به قدرت آستان قدس رضوی در آن محدوده ، همزمان با انتشار اخبار جسته و گریخته پیرامون پدیده شاندیز، اشاراتی به موسسه بزرگ اقتصادی آستان قدس رضوی در افواه جریان یافته است.
