خبرگزاری فارس از یک متخصص بیماری‌های عفونی نقل قول کرده که انجام تست ایدز در بازگشت ایرانیان از سفر به کشورهای خارجی افزایش پیدا کرده است. هیچ رقم و آمار مشخصی ضمیمه این ادعا نیست و مشخص نیست که قضاوت این پزشک تا چه اندازه علمی و مستند باشد اما با این باور عمومی همسو است که تعدادی از سفرهای خارجی شهروندان ایرانی به منظور استفاده از خدمات کارگران جنسی در کشورهایی مانند تایلند صورت می‌گیرد و یا اینکه برخی مسافران در برنامه سفر خود این موارد را نیز می‌گنجانند.
“افزایش محسوس” ترس از ابتلا به ایدز
حمید عمادی، فوق تخصص بیماری‌های عفونی به فارس گفته است: “تعداد افرادی که بعد از مسافرت به خارج کشور و مناطقی مثل تایلند، آنتالیا، آذربایجان، ارمنستان و حتی دوبی به علت نگرانی از ابتلا به ویروس ایدز مراجعه می‌کنند به شکل محسوسی افزایش یافته است و واقعاً کم نیستند افرادی که از ترس اینکه نکند آلوده شده باشند حتی چندین بار مراجعه می کنند و آزمایش می‌دهند.”
او همچنین توضیح داده است: “این یک واقعیت تلخ است که تعداد زیادی از مسافرانی که به این کشورها سفر کرده‌اند، مراجعه و اعلام می‌کنند که وضعیت عادی نداشته و مواد روانگردان یا در مواردی الکل مصرف کرده بودند و حال عادی نداشته‌اند و یا هنگام رابطه [جنسی] وسیله پیشگیری آنها پاره شده و نسبت به انتقال ویروس ایدز نگران هستند.”
به گفته این دانشیار دانشگاه تهران، بیشتر افرادی که نگران هستند و به پزشک مراجعه می‌کنند، اتفاقاً افرادی هستند که مسائل بهداشتی را رعایت می‌کنند و کسانی که رفتارهای خطرناک‌تر دارند،معمولاً افراد لاابالی‌تر هستند و بسیاری از آنها قید مراجعه به پزشک و پیشگیری تشخیص و درمان را هم می‌زنند. حتی عده‌ای از ترس اینکه نتیجه آزمایش مثبت باشد، مراجعه نمی‌کنند و ترجیح می دهند از وضعیت خود بی اطلاع باشند.
او رابطه‌های غیرایمن را منحصر به سفرهای خارجی نمی‌داند و می‌گوید که روابط ناامن در ایران و پس از مصرف الکل و مواد روانگردان نیز بسیار اتفاق می‌افتد.
او مراجعانی را که از ترس ابتلا به ایدز پس از رابطه جنسی مراجعه کرده‌اند، متعلق به طیف‌های مختلف سنی می‌داند و اضافه می‌کند که “متأسفانه در بین افراد متأهل هم کم نیستند، مسئله نگران‌کننده‌تر این است که شاید به علت تأثیر شبکه های ماهواره‌ای مانند فارسی وان، این پدیده در بین زنان متأهل هم نسبت به گذشته بیشتر شده است گر چه در بین متأهلان همچنان میزان مردان مراجعه کننده که نگران هستند و روابط خارج از چارچوب خانواده داشته‌اند، بیشتر است.”
تایلند، مقصد محبوب گردشگری
نگرانی از برخی مقاصد گردشگری ایرانیان مسبوق به سابقه است. سال‌ها پیش و هنگام بالاگرفتن تب سفر به آنتالیا، درج نام این شهر در آگهی‌های گردشگری ممنوع شد و سفر به تایلند هم در سال‌های اخیر گاه و بیگاه مورد شماتت قرار گرفته است. دلیل این نگاه منفی هم روایت رایجی است که دلیل سفرهای پرتعداد مردان ایرانی را به تایلند، بهره‌مندی از روابط جنسی آزاد می‌داند.
اما تایلند به عنوان یک مقصد گردشگری خانوادگی هم پرطرفدار است و کنسول این کشور در تهران هم تفسیر متفاوتی برای علاقه ایرانیان دارد: “به دلیل شباهت‌های فرهنگی ایران و تایلند، سفارت تایلند در ایران همیشه شلوغ است”.
شاکری‌نوراتیپ سویکول در پاییز سال گذشته به ایسکانیوز گفت که “ایرانی‌ها هم مانند تایلندی‌ها ذهن بازی دارند. غریبه‌ها را دوست دارند و مهمان‌نواز هستند. شاید به همین دلیل است که من در ایران احساس می‌کنم که در خانه خود هستم. این شباهت را می‌توان در ادبیات و فرهنگ دو کشور نیز دید.”
اما آنچه که این ادعا را با تردید مواجه می‌کند، یک طرفه بودن علاقه است به طوری که تعداد تایلندی‌هایی که به ایران می‌آیند، به دو درصد مسافران ایرانی تایلند هم نمی‌رسد.
بنا بر اعلام رسمی، در سال ۲۰۱۴ میلادی بیش از ۸۰ هزار ایرانی به تایلند سفر کرده‌اند که با درنظر گرفتن ۳ میلیون تومان به عنوان میانگین هزینه تور یک هفته‌ای به تایلند و ۲ میلیون تومان هزینه خرید ارز و هزینه کردن در مقصد، مجموع درآمد تایلند از گردشگران ایرانی به ۴۰۰ میلیارد تومان می رسد. البته این میزان در مقایسه با مسافران دو میلیونی به ترکیه در همین بازه قابل مقایسه نیست ولی همچنان تایلند را در صدر جدول علاقه‌مندی‌های ایرانیان نگه می‌دارد. در سال ۲۰۱۱ اعلام شد که از میان تمام مسافران خاورمیانه به مقصد تایلند، نیمی ایرانی بوده‌اند.
افزایش ابتلا به ایدز جنسی
آمار رسمی مبتلایان به ایدز در ایران نزدیک به ۲۹ هزار نفر است ما تخمین زده می‌شود که تعداد واقعی بسیار بیشتر از این مقدار باشد.
از سوی دیگر در میان علل ابتلا به ایدز، رابطه جنسی سال‌هاست که حتی به گواه آمارهای رسمی، در ایران رو به افزایش گذاشته و نگرانی‌هایی را بر انگیخته است. چنانچه بر اساس داده‌های موجود در بین کل مواردی که از سال ۱۳۶۵ تا کنون در کشور به ثبت رسیده رابطه جنسی در ۱۳.۱ درصد موارد دلیل ابتلا به این بیماری بوده، درحالی که به گفته رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت این رقم در مواردی که ابتلای آنان در سال ۱۳۹۱ گزارش شده، افزایش داشته و به ۳۳ درصد رسیده است.
از جمله مسائلی که کار‌شناسان به عنوان علل افزایش شیوع ایدز در ایران نام می‌برند، می‌توان به “عدم ساماندهی وضعیت کارگران جنسی”، “افزایش روابط خارج از رابطه زناشویی مردان متاهل” و “افزایش روابط جنسی مردان و زنان مجرد بدون آگاهی از چگونگی رفتار پیشگیرانه” اشاره کرد. چنانچه رییس مرکز تحقیقات ایدز ایران هم، نداشتن آگاهی کافی مردم از ایدز، شیوع و راه‌های پیشگیری آن را از بزرگ‌ترین معضلات جامعه ایران دانسته و گفته است: “مردم ایران و به ویژه نوجوانان از ایدز اطلاعات کافی ندارند و به جد می‌گویم رسانه‌ها و آموزش و پرورش نقش عمده‌ای در آگاه کردن مردم می‌توانند داشته باشند.” به گفته مینو محرز، به دلیل قبح مساله در مدارس و رسانه‌های کشور شفاف سازی صورت نمی‌گیرد و مهارت زندگی به نوجوانان و جوانان در اینکه به اعتیاد و بی‌بندوباری نه بگویند آموزش داده نمی‌شود تا کمتر دچار آسیب‌های زندگی شوند.
انوشیروان محسنی بندپی، نایب رئیس سابق کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و رییس فعلی سازمان بهزیستی نیز پیش از این به روزآنلاین گفته بود: “باید تابوها را بشکنیم مطبوعات و تلویزیون گام اول را بردارند. در مدارس و پادگان ها هم باید با صراحت این مساله را عنوان کنیم و راه‌های مراقبت از ابتلا را آموزش دهیم. قبول دارم که ایدز اتفاقی نامیمون است اما باید ایستاد و با آن روبرو شد. اینکه بخواهیم از آن فرار کنیم هیچ دردی را دوا نمی کند. افزایش آگاهی مردم بهترین راه مقابله و کنترل این بیماری است.”
