شورای نظارت بر سازمان صدا و سیما به برخی سیاستهای حاکم بر این نهاد حکومتی اعتراض کرد. از دید این شورا”تبلیغات فزاینده پیام های بازرگانی با تبلیغ جوایز هنگفت و قرعه کشی های متعدد” نامناسب است و باید به سرعت اصلاح شود. همچنین گفته شده تبلیغات تلویزیونی موجب “ایجاد فضای تبلیغاتی ناسالم، ترویج رویکردهای مادی گرایانه و ضد ارزشی و روحیات عافیت طلبی در مقابل کار و تلاش همراه با تبلیغ نمادهای زندگی غربی و متعارض با سبک زندگی دینی و ایرانی، ترغیب مخاطبان به استفاده از محصولات و برندهای خارجی، ترغیب به مال اندوزی کاذب و نامتعارف از طریق اهدای جوایز در قرعه کشی محصولات، ذائقه سازی برای استفاده از غذاهای آماده و به تصویر کشیدن زن در لفافهٔ گرایش‌های فمینیستی و نگاه ابزاری به آن” شده که “باعث نقض صریح بندهای دستورالعمل‌های اجرایی تولید، تامین و پخش برنامه‌ها شده است.”
این شورا طی گزارشی که در اردیبهشت ماه گذشته و درباره برنامه های نوروزی تلویزیون منتشر شد، نیز آورده بود: “حدود ۳۰ درصد فیلم‌ها حاوی مضامین خشونت بار بوده‌اند که با توجه به ساعت پخش فیلم‌ها و بازه‌ی نوروز به شدت نامناسب است”.
از دیگر شاخصهایی که شورای مزبور برای ارزیابی وضعیت برنامه های تلویزیونی بکار برده بود،می توان به این موارد اشاره کرد: “اختلاط زن و مرد، کیفیت ترسیم جایگاه خانواده، جایگاه زنان و ترویج مضامین فمینیستی، نمایش جاذبه‌های جنسی، تأکید بر غلبه و تفوق کشورهای غربی به ویژه آمریکا، نمایش و ترویج قانون‌گریزی، بازنمایی نامناسب انسان‌های شرقی و غیرآمریکایی، ترویج دروغگویی، به کار بردن ادبیات غیرمؤدبانه، ترویج مصرف‌گرایی، ترویج مکاتب غربی، استعمال دخانیات توسط شخصیت‌ها.”
در گزارشی دیگر تاکید شده: “تنها یک برنامه صبح گاهی در سیمای جمهوری اسلامی ایران دارای استاندارد قابل قبول از نظر برنامه سازی و پاسخ به نیاز مخاطبان می باشد.”
در این گزارش تاکید شده بود: “بر اساس گزارش کارشناسان دبیرخانه شورای نظارت اکثر برنامه های صبح گاهی سیمای جمهوری اسلامی علی رغم هزینه های بسیار بالا و غیر قابل قبول به شکل تکراری، خسته کننده و بدون پاسخگویی به نیاز های جامعه اسلامی تهیه و پخش می شود.بر اساس همین گزارش پخش آگهی و نماد تبلیغاتی شرکت های تجاری که بطور ناشیانه و غیر حرفه ای در برنامه های سیمای جمهوری اسلامی ایران به کار گرفته می شود عکس العملی منفی از سوی مخاطبان بدنبال دارد و شان رسانه ملی را مخدوش می سازد.”
صدا و سیمای جمهوری اسلامی که پرهزینه ترین سازمان تبلیغاتی زیر نظر آیت الله خامنه ای است، اکنون به سازمانی کم اثر در ایران تبدیل شده است. مدتهاست که حتی مسئولان رسمی حکومت نیز از نفوذ روزافزون ماهواره ها و شکست تلویزیون دولتی ایران در برابر آن خبر می دهند.
علی جنتی وزیر ارشاد، در آذرماه سال گذشته اعلام کرد: “ضریب استفاده از ماهواره ۷۱درصد مردم تهران را شامل می شود.” او گفت: “در گذشته اقداماتی مانند ممنوعیت استفاده از ویدئو در کشور انجام می شد که امروز به نظر کارهای خنده دارد به حساب می آید و شاید پنج سال دیگر هم با بررسی اقدامات امروز خود همین احساس را داشته و به آن بخندیم.”
حجت الاسلام سید رضا اکرمی رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری و عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز نیز، اوایل فروردین ماه امسال طی گفتگویی تاکید کرد: “وزیر ارشاد می گوید ۷۰ درصد مردم ماهواره می بینند. وقتی ۷۰ درصد مردم فکرشان جای دیگر باشد انتظار چه دارید. خانواده ها باید کنترل کنند. آنها باید توجه کنند. دشمن در درون خانواده ها مسئله درست می کنند. بعضی از خانواده ها از این قضایا غفلت دارند.”
البته درباره درصد استفاده از ماهواره اختلاف نظرهایی هم وجود دارد. عزت الله ضرغامی اوایل خرداد ماه گذشته در اینباره گفته بود: “حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد مردم کشور از برنامه‌های ماهواره‌ای استفاده می‌کنند.” او مدعی شده بود: “۱۵ درصد از بینندگان برنامه‌های ماهواره‌ای در سطح کشور فقط در پی دیدن شبکه‌های استانی و سایر شبکه‌های سیمای جمهوری اسلامی هستند.”
با اینهمه درباره بی اثر شدن تبلیغات صدا وسیمای جمهوری اسلامی اتفاق نظر بیشتری وجود دارد. چند روز پیش حجت الاسلام سید محمود وزیری، نماینده خامنه ای در امور سوریه گفت: “امروزه آمار بینندگان ماهواره از بینندگان برنامه‌های صداوسیما بیشتر است، این مسئله به دلیل نبود برنامه‌های مناسب و جذاب در صداوسیما و عدم کنترل فرزندان از سوی والدین است.” او معتقد بود: “امروز دشمن در خانه ما اتاق فکر گذاشته و در اتاق‌های دختران و پسران دریچه باز کرده است، دشمنان با ابزارهایی هم‌چون ماهواره و اینترنت به دنبال ضربه زدن به نسل جوان ما هستند.”
اواخر تیرماه گذشته نیز حسین سبحانی‌نیا نماینده راستگرای مجلس گفته بود: “اگر برنامه‌های صدا و سیما خوب و جذاب باشد کشش مردم به برنامه‌های ماهواره کم شده و به شبکه‌های داخلی گرایش پیدا می‌کنند.” او با تاکید بر اینکه “پشت بام‌ها پر از دیش است.“، پیشنهاد داده بود: “اگر قرار است استفاده از ماهواره آزاد باشد باید چارچوب آن مشخص شود.”
روزنامه جوان، وابسته به سپاه پاسداران نیز چندی پیش در مقاله ای با عنوان “ نبرد روی بام‌ها را از پستوهای فکری اداره نکنید!” نوشته بود: “در کل جهان ۳۰۰ ماهواره تلویزیونی فعال است که از این تعداد ۱۱۶ ماهواره فضای ایران را پوشش می‌دهند. شبکه‌های فارسی‌زبان که فقط برای فارسی‌زبانان و خصوصاً ایرانی‌ها برنامه تولید و پخش می‌کنند، هم‌اینک به بیش از ۱۶۰ کانال رسیده است. اما ماهواره‌هایی که در فضای ایران فعالند، امکان دریافت حدود ۱۸ هزار شبکه تلویزیونی را فراهم کرده‌اند و از این تعداد حدود 2 هزار شبکه را با دیش‌های معمولی می‌توان با کیفیت بالا دریافت کرد.”
نویسنده گزارش نکات برجسته سریال ها و فیلم های ماهواره ای را چنین خلاصه کرده بود: “ ترویج و عادی جلوه دادن خیانت زن به همسر و شوهر به زن از طریق ارتباط با دیگران / عادی جلوه دادن رابطه جنسی دختران و پسران قبل از ازدواج و حتی باردار شدن دختران قبل از ازدواج / هویت‌زدایی از مفهوم خانواده و بی‌اهمیت جلوه دادن احترام به والدین در محیط خانه / عادی جلوه دادن سقط جنین برای دختران قبل از ازدواج / ترویج فمنیسم و خشونت / زمینه‌سازی ذهنی برای پذیرش تفکر شیطان‌پرستی در جوانان و نوجوانان” در ادامه این مقاله آمده بود: “بدانیم و به دیگران بفهمانیم که دشمن خط مقدم نبرد و جنگ نرم را به بالای پشت‌بام‌های ما کشانده است. البته این خود ما هستیم که دشمن را دراین عرصه به پیش آورده‌ایم. پس باید اراده کنیم و خط مقدم دشمن را فرو ریزیم.”
در حالی که صدا وسیمای جمهوری اسلامی توانایی رقابت با تلویزیونهای ماهواره ای را از دست داده است، این رسانه همچنان یکی از پر هزینه ترین نهادهای وابسته به حکومت محسوب می شود. عزت الله ضرغامی در بهمن ماه سال گذشته طی گفتگویی با خبرگزاری فارس اعلام کرد: “زمانی که من شروع به کار کردم نسبت درآمد به کمک دولت یک به سه بود یعنی ۵۰ میلیارد سازمان صداوسیما درآمد داشت و ۱۵۰ الی ۱۶۰ میلیارد کمک دولت بود. اما امروز متاسفانه با توجه به همه گستردگی و نیازهایی که رسانه ملی دارد، این نسبت یک به یک شده است. یعنی یک سهم درآمدهای ماست که ۷۵۰ میلیارد است و یک سهم دولت است که باز هم همین رقم است.”
به این ترتیب بودجه صدا وسیمای جمهوری اسلامی باید در حدود ۱۵۰۰ میلیارد تومان باشد. با اینهمه به نظر می رسد که ماشین تبلیغاتی نظام مقدس جمهوری اسلامی کاملا زمین گیر شده است.
