در همان روزی که میزبانی جام ملت‌های آسیا در سال ۲۰۱۹ به رقیب ایران واگذار شد، وزیر کشور از “بازنگری‌هایی در موضوع حضور زنان در ورزشگاه‌ها” خبر داد. به اعتقاد رییس فدراسیون فوتبال ایران اما ممنوعیت حضور زنان، تنها یکی از عوامل واگذاری میزبانی به امارات به جای ایران بود که در مقایسه با سایر عوامل چندان مهم نیست.با این حال به تازگی رییس فدراسیون بین‌المللی فوتبال(فیفا) ممنوعیت حضور زنان در ورزشگاه‌ها را “غیرقابل تحمل” توصیف کرده و خواستار پایان دادن به این وضعیت شده است.
مشاور رییس‌جمهوری: با داعش فرق داریم
این روزها بحث ممنوعیت حضور زنان ایرانی در ورزشگاه‌ها دوباره بالا گرفته و با ورود نهادهای بین‌المللی در برخی رشته‌ها، خطر محرومیت از میزبانی مسابقات هم ایران را تهدید می‌کند. به گفته محمود گودرزی، وزیر ورزش و جوانان کارگروهی در این زمینه تشکیل شده و چارچوب‌هایی نیز تدوین شده است: “فکر می‌کنم این موضوع در یکی از کمیته‌های شورای امنیت ملی نیز مطرح و بازنگری‌هایی در این زمینه انجام شده است. ان‌شاءالله در صورت تدوین اتفاقات خوبی با رعایت ضوابط خواهد افتاد.”
وزیر ورزش تاکید کرده که “پرداخت یک سویه به موضوع بانوان و حضور آنها در ورزشگاه‌ها با صدای بلند به نحوی که ایجاد حساسیت کند مطمئنا به نفع ورزش نخواهد بود.” او همچنین اشاره کرده که آزادسازی احتمالی ورود زنان حتما با “رعایت شئونات اسلامی” خواهد بود.
حسام‌الدین آشنا، مشاور فرهنگی رییس‌جمهوری هم به رفع مشکل امیدوار است. او روز دوشنبه و در جمع مدیران ورزشی و روسای فدراسیون‌ها، حضور زنان ایرانی را در مسابقات برای حمایت از ورزشکاران مهم دانست و گفت: “جمهوری اسلامی ایران توانسته موانع حضور ورزشکاران زن در میادین ورزشی را رفع کند و می توانیم موانع حضور تماشاگران زن را نیز با حفظ موازین شرعی در ورزشگاه‌ها برطرف کنیم.”
به گفته او “جهانیان می‌توانند مقایسه کنند که نگاه جمهوری اسلامی به زن با نگاه داعش چه تفاوت گسترده‌ای دارد”.
اما قول‌های مساعد مسوولان تاکنون منجر به حل مشکل نشده و به نظر می‌رسد محرومیت حضور زنان ایرانی در ورزشگاه‌ها در تعیین میزبانی جام ملتها هم مدنظر قرار گرفته است.
سپ بلاتر، رییس فدراسیون بین‌المللی فوتبال در آخرین شماره مجله فیفا در مطلبی یادآور شد که با قوانین محروم کننده زنان در ایران آشناست و آن را کاهنده “شور و شوق عمومی” برای دیدن مسابقات فوتبال می‌داند. بلاتر همچنین عنوان کرد که در سفر به ایران و در دیدار با حسن روحانی به این “وضعیت غیرقابل تحمل” اشاره کرده است: “در جلسه با حسن روحانی رئیس جمهور ایران این موضوع را مطرح کردم و برداشتم این بود که ایشان به زودی این مشکل را برطرف می‌کند ولی تاکنون این وضعیت تغییر نکرده است.”
رییس فیفا به صراحت نوشته است: “این وضعیت نمی‌تواند ادامه پیدا کند. من از حکومت ایران می‌خواهم که درهای استادیوم‌های کشور را بر روی زنان باز کند.”
پیش از این ۱۹۰ نفر از کنشگران مدنی و سیاسی در داخل و خارج از کشور در نامه‌ای به رییس فیفا از او خواسته بودند به رفع ممنوعیت حضور زنان در استادیوم‌های ورزشی در ایران کمک کند.
در نیمه بهمن ماه امسال، حسن روحانی به وزیر ورزش دستور داد تا تبعیض بین زن و مرد را از بین ببرد و فدراسیون فوتبال هم اعلام کرد که برای همسوتر شدن با قوانین بین‌المللی، ورود زنان خارجی به ورزشگاه‌ها برای تماشای فوتبال را آزاد می‌کند.
این موضوع بار دیگر پس از انتشار یادداشت رییس فیفا مورد اشاره رییس فدراسیون فوتبال ایران قرار گرفت. علی کفاشیان در واکنش به سپ بلاتر گفته بود: “برای برگزاری جام ملتها معیارها و ملاک‌های زیادی وجود دارد که تنها یکی از آنها بحث حضور بانوان است و این بحث بسیار کوچکی در برابر معیارهای دیگر دارد. اگر مسائل دیگر حل شود قطعا این موضوع نیز حل می‌شود. ما با حضور بانوان کشورهای دیگر در ورزشگاه‌ها مشکلی نداریم و AFC تسهیلاتی را از ما خواسته و ما نیز متعهد شده‌ایم تا زمان مقرر به آنها عمل کنیم.”
او پس از ناکامی ایران در کسب میزبانی هم عنوان کرد که سهم مواردی مانند امکانات سخت‌افزاری امارات و فاکتورهای درآمدزایی از حق پخش و تبلیغات بیشتر از موضوع عدم حضور زنان بوده است.
این درحالی است که الهه عرب عامری، نایب رییس فدراسیون فوتبال در امور بانوان تلویحا تایید کرده بود میزبانی ایران تنها با رفع این مشکل میسر می‌شود.او البته احتمال حضور زنان در آینده نزدیک را رد کرده و گفته بود: “آنچه که سپ بلاتر در رابطه با حضور زنان در ورزشگاه آزادی عنوان کرد نیاز به زمان دارد و ما به سرعت نمی‌توانیم این مساله را نهایی کنیم. البته چون این حضور قبلا وجود داشت و بنا به دلایلی این حضور در حال حاضر کمرنگ شده است به نظر می‌رسد باید این فرهنگسازی به وجود آید تا ما بتوانیم کم‌کم حضور زنان را در ورزشگاه آزادی امکان پذیر کنیم.”
از والیبال تا فوتبال، تلاش برای رفع تبعیض جنسی
سال ۹۳ و برگزاری مسابقات بین‌المللی والیبال فرصتی بود تا فعالان حقوق زن به ممنوعیت حضور زنان در استادیوم‌ها اعتراض کنند و در هنگام برگزاری مسابقات تجمعاتی نیز برگزار شد. در جریان سرکوب یکی از این تجمعات، تعدادی از زنان دستگیر شدند که در میان آنها غنچه قوامی هم حضور داشت. قوامی ابتدا چند ساعت پس از بازداشت آزاد شد اما وقتی برای پس گرفتن وسایلش مراجعه کرد با یک بازداشت طولانی و اتهامات سنگین امنیتی، سیاسی مواجه شد. بازداشت این زن ایرانی-بریتانیایی بازتاب بسیار پیدا کرد و باعث شد تا مساله تبعیض در تماشای مسابقات ورزشی در ایران به رسانه‌های بین‌المللی راه پیدا کند.
در نهایت فدراسیون جهانی والیبال هم وارد عمل شد و میزبانی رقابت‌های نوجوانان جهان در سال ۲۰۱۵ را از ایران گرفت. مسوولان فدراسیون والیبال ایران ابتدا پای لابی صهیونیست ها را پیش کشیدند اما در نهایت معاون ورزش بانوان روز ۲۱ آبان ماه اعلام کرد: “قرار است قسمتی از سالن‌ها را برای مسابقات در اختیار دختران قرار دهیم.”
شاهرخ شهناری، دبیر کل کمیته ملی المپیک هم عنوان کرد “سران نظام هم موافق حضور بانوان با حفظ ارزش‌های اعتقادی در استادیوم‌ها و ورزشگاه‌ها هستند” تا مشخص شود اعتراضات مدنی زنان ایرانی برای کسب حق ورود به ورزشگاه‌های محل برگزاری مسابقات والیبال، هنگامی که با فشار فدراسیون جهانی والیبال همراه شد، نتیجه داده است.
اکنون به نظر می‌رسد مسیر مشابهی طی می‌شود تا روزنه‌هایی برای حضور زنان در ورزشگاه‌های فوتبال هم باز شود. اگرچه این مسیر بسیار سخت‌تر است و مخالفت “مراجع تقلید” و نمایندگان مجلس را در مقابل دارد. پیش از این محمود احمدی‌نژاد برای رفع محرومیت زنان از تماشای مسابقات فوتبال اقدام کرده بود که ناکام ماند.
