همزمان با انتقاد رئیس دستگاه دیپلماسی از ایالات متحده به خاطر جدی نبودن در مقابله با داعش، رئیس جمهور ایالات متحده، ضمن اشاره به اینکه “یران دیگر مشکل دولت های سنی مذهب منطقه نیست” از تعیین استراتژی واشینگتن برای مقابله با داعش در روز چهارشنبه خبر داده است.
محمد جواد ظریف در گفتگو با شبکه ۳ صدا و سیمای جمهوری اسلامی، واشینگتن به را به علت عدم حضور جدی در مبارزه علیه شبه نظامیان تندرو “خلافت اسلامی” ( موسوم به داعش) ملامت کرد و گفت: “اینها به خاطر معیارهای دوگانه‌ای که داشتندتا امروز خیلی در این بحث جدی نبودند.”
وزیر خارجه جمهوری اسلامی از “این ها” برای معرفی مقامات ایالات متحده استفاده و همچون سرداران سپاه و نشریاتی چون کیهان ادعا کرده کاخ سفید حامی “داعش” بوده است. به گفته ظریف: “اینها مدت‌ها از داعش در سوریه به اشکال مختلف حمایت کردند و الان نمی‌توانند تصمیم بگیرند شعارهایی که پشت سر هم مطرح کردند و خودشان را گرفتار آن شعارها کردند امروز با آن شعارها چه کار کنند این گروه خطرناکی است که یک روز خطر آن متوجه عراق بود بعد به سوریه و دوباره به عراق پرداخته و فردا این خطر متوجه سایر کشورهای منطقه و شاید سراسر منطقه باشد.”
رئیس دستگاه دیپلماسی در ادامه گفته است: “احساس می‌کنم هنوز تصمیم جدی و فهم و درک جدی از میزان این خطر ایجاد نشده که وارد حرکت جدی علیه این گروه شوند.”
حملات ظریف به ایالات متحده در شرایطی مطرح می شود که پنج هفته پیش باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده مجوز حضور نظامی واشنگتن در بحران عراق را صادر و خاطرنشان کرد در صورت تهدید منافع این کشور در عراق، جنگنده‌های آمریکایی به مواضع داعش حمله خواهند کرد.
از سوی دیگر اوباما روز یکشنبه، چند ساعت بعد از اظهارات ظریف، در مصاحبه با شبکه NBC خاطر نشان کرد که وی روز چهارشنبه در جریان یک سخنرانی استراتژی واشینگتن در قبال گروه “دولت اسلامی” را اعلام خواهد کرد.
ایالات متحده در هفته های اخیر نیز به حمایت هوایی از ارتش عراق و نیروهای کرد به مواضع داعش حمله کرده؛ موضوعی که باعث پیشروی نیروهای دولتی و کرد و بازپس گیری برخی مناطق شمالی عراق همچون آمرلی شده است.
دیروز نیز ایالات متحده در یک حمله هوایی، این بار به حمایت از قبایل سنی نشین مخالف داعش پرداخت که مشغول حفاظت از سد استراتژیک حدیثه هستند.
این نخستین حمله هوایی است که ایالات متحده برای پشتیبانی از قبایل سنی نشین انجام داده است.دریادار جان کربی، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) نیز در اطلاعیه‌ای تاکید کرده است که “این حمله برای جلوگیری از تهدید بیشتر امنیت سد حدیثه انجام و باعث شد تا کنترل این سد با پشتیبانی قبایل سنی همچنان در اختیار نیروهای امنیتی عراق باقی بماند.”
نیروهای سنی میانه رو، پیشتر در سال های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ نیز با حمایت ایالات متحده و با تشکیل شوراهای بیداری نقش کلیدی در سرکوب نیروهای افراطی طرفدار القاعده داشتند.به آن ها وعده داده شده بود در صورت همکاری در نبرد علیه نیروهای تروریست می توانند به طور رسمی وارد ارتش شوند، اما از سال ۲۰۱۲ با خروج نیروهای آمریکایی از عراق دولت نوری المالکی با حمایت تهران تصمیم به نادیده گرفتن آن ها گرفت. در جریان پیشروی داعش از چهار ماه پیش قبیله های سنی عموما انگیزه ای برای مقابله با داعش نشان نداده بودند اما از اواخر مرداد با کنار گذاشتن شدن نوری المالکی و روی کار آمدن نخست وزیر جدید که مورد حمایت عربستان سعودی و ایالات متحده هم قرار گرفت به نظر می آید این نیروها هم بار دیگر برای مقابله با شبه نظامیان تندرو بسیج شده اند.
ظریف نیز در اظهارات دیروز خود گفته جمهوری اسلامی در کنار شیعیان، سنی ها و کردهای عراق خواهد بود: “ما کاملا آشنا هستیم و از ابتدای این حرکت وحشیانه در کنار مردم عراق، چه مردم شیعه چه برادران و خواهران اهل تسنن و چه برادران و خواهران کرد در عراق بودیم و توانستیم با همکاری مانع از گسترش این خطر شویم، ولی این خطر کل منطقه را تهدید می‌کند و نیاز به یک همکاری بین‌المللی دارد.”
روز یکشنبه باراک اوباما هم در بخشی از سخنان خود به این موضوع اشاره کرد که به باور کاخ سفید دیگر “ایران” مشکل منطقه خاورمیانه نیست: “خبر خوب این است که برای اولین بار کاملا مشخص است که مشکل پیش روی دولت‌های سنی مذهب که بسیاری از آنها از متحدان آمریکا هستند، ایران یا موضوع شیعه و سنی نیست، بلکه افراطگرایی سنی است که خود را به شکل داعش نشان داده و بزرگترین خطر پیش رو است.”
این اظهارات ۱۲ سال پس از آن مطرح می شود که جورج دبیلو بوش رئیس جمهور پیشین ایالات متحده اعلام کرد جمهوری اسلامی یکی از “محور های شرارت” در کل جهان است.
در خبری دیگر مارتین لیندگارد وزیر خارجه دانمارک که برای دیدار با رئیس دولت یازدهم به مشهد سفر کرده، به خبرنگاران گفته است: “با جناب روحانی در مورد مبارزه علیه تروریسم در منطقه و جهان به توافق رسیدیم و قرار شد در این مورد برنامه‌هایی را اجرایی کنیم.”
از سوی دیگر دیروز خبرگزاری فارس به نقل از روزنامه بریتانیایی ایندیپندنت گزارش داد که ممکن است نخست وزیر بریتانیا در جریان برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل در اواخر این ماه در خصوص مقابله با داعش با حسن روحانی و برخی دیگر از سران کشورهای منطقه ملاقات کند. به نوشته این نشریه: “این دیدارها می‌تواند حتی شامل دیدار دوجانبه به شدت معنادار با حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران نیز باشد. چنین دیداری نشانه‌ای از تغییر عجیب اتحاد سیاسی خواهد بود که به واسطه قدرت گرفتن «داعش» رخ داده است. همچنین تقریبا با یقین می‌توان گفت که کامرون دیدارهایی نیز با نمایندگان عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر خواهد داشت.”
دیوید کامرون، نخست وزیر محافظه کار بریتانیا، سه هفته پیش مقاله ای در روزنامه ساندی تلگراف منتشر و رسما از حسن روحانی رئیس دولت یازدهم درخواست کرده بود در نبرد علیه داعش همراه با غرب باشد. به باور کامرون منافع ملی بریتانیا در شرایط کنونی ایجاب می کند که لندن و تهران اختلافات خود را کنار بگذارند، او از همین رو صراحتا از حسن روحانی خواسته جهت مبارزه با نیروهای داعش “با جامعه جهانی همکاری” کند.
البته در هفته های اخیر خبرهای غیر رسمی از همکاری نیروهای نظامی جمهوری اسلامی و آمریکایی برای مقابله با خلافت اسلامی منتشر شده است. مقامات دیپلماتیک جمهوری اسلامی بارها حضور نظامی در عراق را تکذیب کرده اند اما هفته گذشته برخی خبرگزاری های غربی و بعد تعدادی از رسانه های اصولگرا در داخل کشور نیز تصویری را منتشر کردند که سردار قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس را در آمرلی نشان می داد. منبع این عکس صفحه گوگل پلاس حزب الله لبنان بوده اما سپاه پاسداران در خصوص این عکس سکوت کرده است.
پیشتر مرضیه افخم سخنگوی دستگاه دیپلماسی گفته بود سردار سلیمانی در جنگ عراق حاضر نیست: “هیچ مقام نظامی و به طور خاص سردار قاسم سلیمانی در عراق حضور ندارند و چنین اخباری صحت ندارد.” با این حال وی نیز تاکنون درباره اصالت این تصویر اظهارنظری نکرده است.
