اندک زمانی پیش از آنکه محمود احمدینژاد برای پاسخ به سئوالهای نمایندگان در مجلس حاضر شود، یک نماینده می گوید رییس دولت دهم “قول داده” که سخنانش در جهت “روشنگری برای مردم” و “در چارچوب منافع نظام و انقلاب” باشد. به گفته رییس دولت، باید “علت اصلی مشکلات اقتصادی” را به مردم توضیح داد.
قاسم جعفری، از اعضای شورای مرکزی فراکسیون اصولگرایان، با اشاره به جلسه مشترک نمایندگان مجلس نهم و رییس دولت، به نقل از احمدینژاد گفته است که وی قول داده “در جلسه پاسخگویی به سئوال مجلس، حرفی که به ضرر انقلاب، نظام و مصالح مردم باشد نزند”.
خبرگزاری مهر نیز به نقل از یک نماینده مجلس که به نام وی اشاره نکرده، گفته است که احمدینژاد در این نشست “در مورد تحریم های اقتصادی و نوع مواجهه دولت با آن” صحبت کرده و وعده داده که در جلسه سئوال از رئیس جمهور “در این خصوص کاملتر و بیشتر توضیح دهد”. وی همچنین اضافه کرده است که احمدینژاد در این نشست مشترک گفته: “اگر علت اصلی مشکلات اقتصادی به مردم گفته شود، خواهند توانست “دشمنان را در رسیدن به اهداف خود ناکام بگذارند”.
این نشست پس از درخواست برخی نمایندگان مجلس برای دیدار با احمدینژاد تشکیل شد. با این حال برخی نمایندگان مجلس نسبت به برگزاری این دیدار اعتراض کردند. بسیاری از نمایندگان عضو “فراکسیون رهروان ولایت”، فراکسیون اکثریت مجلس با ریاست علی لاریجانی، در این نشست حضور نداشتهاند. پیش از این و پس از انتشار لیست نمایندگانی که طرح سئوال از احمدینژاد را امضا کرده بودند، مشخص شد نزدیک به ۸۷ درصد از این افراد، عضو فراکسیون رهروان ولایت هستند. برخی از تحلیلگران سیاسی، این اقدام را مانور قدرت علی لاریجانی در مقابل احمدینژاد توصیف کرده بودند. در عین حال محمدرضا باهنر، نایب رییس مجلس، این دیدار را “رفت و آمد بین مجلس و دولت و نه نشست” نامید.
پیشتر، همزمان با قطعی شدن طرح سئوال از احمدینژاد در مجلس، حسینعلی حاجی دلیگانی، از اعضای شورای مرکزی فراکسیون اصولگرایان، گفته بود که احمدینژاد در جلسه مشترک با هیات رییسه این فراکسیون، حضور خود در مجلس را “فرصتی برای بیان حرف های ناگفته” میداند.
این سخنان احمدینژاد، نگرانیها درباره نحوه حضور وی در مجلس را تشدید کرده است. پیش از این بسیاری از اصولگرایان با اعلام نگرانی بابت این موضوع، خواستار آن شده بودند که احمدینژاد مصالح مملکت را در نظر بگیرد. برخی از منتقدان احمدینژاد نیز با اشاره به حضور پیشین وی در مجلس، از امضای طرح سئوال از او امتناع کرده بودند؛ اما تهدیدهای محمود احمدینژاد و اطرافیانش یرای افشاگری، با استقبال برخی از نمایندگان چون علی مطهری روبهرو شده بود.
مطهری که در مجلس هشتم بانی سئوال از محمود احمدینژاد بود، درباره امکان افشاگریهای احمدینژاد گفته بود: “ما میخواهیم هرچه زودتر ناگفتههای خود را بگوید تا خیال همه راحت شود فکر میکنم رییس جمهور (می خواهد) مجلس را بترساند تا از سئوال عقب نشینی کند وگرنه ما از هرچه که احمدینژاد بخواهد بگوید استقبال میکنیم. او ناگفتهها را بگوید چرا اینقدر همه را میترساند یک بار بگوید و خیال همه را راحت کند اکنون آیین نامه اصلاح شده و بعد از صحبت رییس جمهور نمایندگان میتوانند صحبت کنند و رای گیری کند که آیا از سئوال او قانع شدهاند یا نه و این بار دست احمدینژاد آنقدرها باز نیست که اقدام دفعه پیش خود را تکرار کند”.
اشاره مطهری به طرح سذوال از احمدینژاد در مجلس هشتم است. آن زمان با وجود آنکه رسانههای نزدیک به احمدینژاد بارها تهدید کرده بودند که در صورت احضار وی به مجلس، رییس دولت هم دست به افشاگری علیه برخی مقامات خواهد زد، او شیوهای متفاوت در پیش گرفت و با زبان طنز پاسخگوی سئوالات نمایندگان شد. نحوه پاسخگویی احمدینژاد با انتقادهای تند اصولگرایان روبهرو شد و اعتراضاتی را برانگیخت.
تجربه پیشین باعث شد که موسیالرضا ثروتی، که نخستین طرحکننده بحث سؤال از احمدینژاد در مجلس نهم بود، در گفتوگویی با اشاره به اینکه طرح این سؤال برای حل “مسائل اقتصادی و مسائل مربوط به ارز” است از “متفاوت بودن سؤال جدید با دفعه قبل” سخن بگوید و احمدینژاد را تهدید کند که “ بار قبل که آقای رئیس جمهور به مجلس آمد ما به ایشان احترام گذاشتیم، ولی این سری مثل قبل صحبت نمی کنیم. این بار بدون رودربایستی صحبت می کنیم تا ایشان دیگر جرات نکند با آن ادبیات صحبت کند. وقتی رئیس جمهور حرمت خود و نظام و نماینده ها را نگه نمی دارد، باید به زبان خودش با او صحبت کرد”.
وی اضافه کرده بود: “اگر ایشان به سئوالات نمایندگان بد جواب بدهد، ممکن است نمایندگان به عدم کفایت سیاسی هم فکر کنند”. او همچنین فاش کرده است که در مجلس هشتم طرح عدم کفایت سیاسی احمدی نژاد مطرح و به حد نصاب هم رسیده بود: “یک بار عدم کفایت سیاسی ایشان در زمان خانه نشینی آقای احمدی نژاد در مجلس هشتم امضا شد و به حد نصاب هم رسید ولی چون ایشان فردای آن روز به سر کار برگشت، مساله منتفی شد”.
عبدالله حاجی صادقی٬ جانشین نماینده ولی فقیه در سپاه پاسداران، نیز ضمن “کج سلیقگی” خواندن تصمیم مجلس برای احضار محمود احمدینژاد، نگرانی خود را از افشاگریهای احتمالی رییس دولت دهم در مجلس پنهان نکرده بود: “با شناختی که ما از رئیس جمهور داریم شاید نوع برخورد ایشان عکس العملی باشد یعنی یک کج سلیقگی در مجلس رخ داده و بنده نیز این نگرانی را دارم که آقای رئیس جمهور نیز یک کج سلیقگی دیگری مرتکب شود و بار دیگر فضای کشور به فضای اختلاف و تنش تبدیل گردد”.
از سوی دیگر، علیرضا زاکانی، نماینده مجلس، نیز با اشاره به مخالفت خود با طرح سئوال از احمدینژاد، با بیان اینکه “راهکارهای دیگری در آییننامه برای پاسخ به سئوالات نمایندگان و رفع اشکالات وجود دارد”، گفته بود: “جنبه التهابآفرین سئوال از رییسجمهور خیلی بیشتر از جنبه برطرفکنندگی مشکلات است این همان دلیلی است که فراکسیون اصولگرایان برای مخالفت با موضوع سوال از رییسجمهور در پیش گرفتند”. زاکانی اشارهای به “راهکارهای دیگر” نکرد.
غلامعلی حداد عادل، از نزدیکان رهبر جمهوریاسلامی و رییس مجلس هفتم، از دیگر مخالفان طرح سئوال از محمود احمدینژاد است. وی دلیل مخالفت خود را اینگونه بیان کرده بود: “تجربه طرح سئوال از رئیس جمهور را در اسفندماه سال ۹۰ شاهد بودیم که در آن زمان نیز نمایندگان به مخالفت ما ترتیب اثر ندادند که شاهد عدم موفقیت این طرح بودیم و تاثیری نداشت و اکنون نیز رئیس جمهور عوض نشده است. امیدوارم اگر طرح سئوال از رئیس جمهور عملی شد حداقل پیشبینی ما درست از آب درنیاید وگرنه ضررهای فراوانی عاید کشور میشود”.
به غیر از حدادعادل، احمد جنتی، امام جمعه موقت تهران و دبیر شورای نگهبان، در خطبههای نماز جمعه، با اشاره به اینکه باید “بررسی شود چه مقدار سئوال از رئیس جمهور به مصلحت است”، گفت: “باید دید طرح این سئوال آیا همان اختلاف قوا نیست و دشمن شاد نمی شود؟” وی اضافه کرده: “اگر قرار شد طرح سئوال انجام شود و دعوت صورت گرفت، باید در نظر داشت که جنگ و جدال نیست و فقط بحث سئوال است که البته به اعتقاد من می شد آن را در یک جلسه خصوصی مطرح کرد اما اگر قرار بود به مجلس کشیده شود باید دوستانه باشد، کینه ورزی نشود و کاری نشود که خلاف اخلاق، ادب و وحدت باشد”.
طرح سئوال از احمدینژاد در حالی در مجلس مطرح شد که برخی از نمایندگان آن را مخالف با دیدگاه رهبر جمهوریاسلامی دانسته و به آن اعتراض کرده بودند. برخی از نمایندگان ضمن تردید در تعداد امضاهای این طرح، اقدام به ترک صحن علنی مجلس کردند. گرچه علی لاریجانی، رییس مجلس، گفته است علی خامنهای تاکنون نظری درباره طرح سوال از رییس دولت دهم نداده است: “هر وقت که مقام معظم رهبری نظری داشته باشند به نمایندگان مجلس منتقل میکنند و در این مدت ایشان دستوری به مجلس ندادهاند و در زمینه طرح سئوال از رئیس جمهور هیچ نظری به ما ارائه نکردهاند”.
اما علیرضا زاکانی، عضو فراکسیون اصولگرایان، در پاسخ به علی لاریجانی گفته بود: “آقای لاریجانی تاکید داشتند که راجع به این موضوع مقام معظم رهبری نظری ندادهاند که کاملا درست است. ایشان هیچ نظری درباره سؤال از رییس جمهوری اعلام نکردند اما براساس منطق و فهم درست از شرایط فعلی پیگیری طرح سوال از رییس جمهوری را به عنوان یک مسیر نادرست میدانیم”.
علی اصغر زارعی نیز با تشکیک در تعداد امضاهای این طرح گفته بود: “فراکسیون بیانیه داده و ۴۰ امضا از طرح سئوال را پس گرفته است در اعتراض به اعلام وصول این صحن علنی را ترک خواهیم کرد”.
نزدیک به دو هفته پیش اعضای فراکسیون اصولگرایان مجلس، خبر از آن داده بودند که امضاهای خود را برای سوال از محمود احمدینژاد پس میگیرند و فاطمه آلیا، عضو شورای مرکزی این فراکسیون در این باره گفته بود: “در فضای کنونی، همکاری بیشتر با دولت ضروری به نظر میرسد و اصولگرایان معتقدند که مطالبات را باید از راههایی غیر از سؤال و استیضاح پیگیری کرد”.
حسینعلی حاجی دلیگانی، عضو هیات رییسه فراکسیون اصولگرایان، نیز در اعتراض مشابهی گفت که تعداد امضاهای طرح سئوال از حد نصاب افتاده بود اما “علی مطهری امضای ۵ نماینده را در اختیار داشت تا در چنین شرایطی آنها را اضافه کند”.
مهدی کوچکزاده، از نمایندگان حامی احمدینژاد در مجلس نیز با بیان این که “بنده و همفکرانم در مجلسی نمیمانیم که برخلاف نظر رهبری که برای ما کشف شده اقدام شود”، گفت که “مجلس اگر بنا باشد تابع نظر آقا نباشد ارزشی ندارد” و به همراه هفده نمایندهی دیگر صحن علنی را ترک کرد. علاوه بر کوچکزاده، زهره طبیبزاده، فاطمه آلیا، ابوالقاسم جراره، شهروز افخمی، حسینعلی حاجی دلیگانی، آقاجری، سید محمود نبویان، قاسم جعفری، سید علی طاهری، بیراوند، عزیز اکبریان، روحالله عباسپور، محمد سلیمانی، آشتیانی عراقی، روحالله حسینیان، مرتضی آقاتهرانی و سید شکرخدا موسوی از نمایندگانی بودند که اقدام به ترک صحن علنی کردند.
پژمانفر، عضو شورای مرکزی فراکسیون اصولگرایان، نیز به مخالفت با طرح سوال از احمدینژاد پرداخت: “بنده به شدت با این مسئله مخالفم و آن را در تضاد آشکار با فرمایشات رهبری می دانم چرا که ایشان اخیرا بر نکشاندن اختلافات مسئولان به اجتماع و رسانه های تاکید کردند”. با این تشکیکها، هیات رییسه مجلس اقدام به انتشار نام نمایندگانی کرد که طرح سوال از احمدینژاد را امضا کرده بودند.