شکست استراتژی های آمریکا

نویسنده

‏ مارک لینچ

‏ ‏

رابرت گیتس وزیر دفاع آمریکا ماه گذشته در بحرین به شخصیت های عالی رتبه کشورهای ‏شورای همکاری خلیج فارس هشدار داد،”هر جا که رو می کنید، با سیاست ایران در جهت ایجاد ‏بی ثباتی و هرج و مرج روبرو می شوید.” اما در واقع هر جا که رو می کنید، از قطر گرفته تا ‏عربستان سعودی و مصر، می بینید که رهبران ایران از طریق دیدار صمیمانه با همتایان عرب ‏خود، موانع بلندمدت را از میان برمی دارند.‏

‏ ‏

کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، استدلال های آمریکا را برای به انزوا کشاندن ایران کنار ‏گذاشته اند. سیاست گذاران آمریکا نیز باید همین کار را بکنند. این کشورها در نظر دارند خود را ‏با نفوذ روزافزون ایران در سیاست منطقه تطبیق دهند، گرچه همچنان بخش های مهم ساختار ‏امنیتی آمریکا در منطقه بشمار می روند، میزبان پایگاههای وسیع نظامی آمریکا هستند و در قبال ‏امنیت کشورشان، اقتصاد آمریکا را تضمین می کنند. اما به گفته خالد الدخیل تحلیلگر سعودی، ‏کشورهای خلیج فارس دیگر راضی نیستند به طور منفعلانه زیر چتر امنیتی آمریکا بنشینند و آلت ‏دست ایران و آمریکا در نزاع قدرت شوند. این کشورهای غرق پول به جنگی که باعث آشفتگی ‏بازار تجارت شود، علاقه ای ندارند. ‏

‏ ‏

به این خاطر است که تلاش آمریکا برای افزایش مهار ایران بیش از پیش بنظر می رسد که جنگ ‏دیروز است. محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری ایران در تاریخ 3 دسامبر در دوحه قطر، ‏کشورهای شورای همکاری خلیج فارس را خطاب قرار داد. این اولین بار بود که یکی از سران ‏ایران این اتحاد را، که در سال 1981 برعلیه چالش ایران تشکیل شد، خطاب قرار می داد. ‏

‏ ‏

چند هفته بعد، عبدالله پادشاه عربستان، احمدی نژاد را برای انجام مراسم حج به کشور خود دعوت ‏کرد و این سومین سفر احمدی نژاد ظرف یک سال به عربستان سعودی بود. شاه عربستان از این ‏موقعیت برای برگزاری مذاکرات صمیمانه با ایران استفاده کرد. ایران حتی به سراغ مصر نیز ‏رفته است. علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی کشور، اخیرا ً برای انجام مذاکراتی در ‏سطح بلندپایه ترین مقامات دو کشور ظرف 27 سال گذشته، به قاهره سفر کرد. پس از آن عمر ‏موسی، رئیس اتحادیه عرب، با کمال صراحت اظهار داشت، هیچ دلیلی وجود ندارد که اعراب به ‏ایران بعنوان دشمن بنگرند. ‏

‏ ‏

بدین ترتیب کشورهای عربی شورای همکاری خلیج فارس علنا ً استراتژی خاورمیانه آمریکا را ‏رد کرده اند. سعودی ها و مصری ها عاملان اصلی تنش های ضدایرانی و ضدشیعی بوده اند. ‏وقتی اینها احمدی نژاد و لاریجانی را به کشورهای خود دعوت می کنند، دیگر صحبت آمریکا ‏دربارۀ به انزوا کشاندن ایران بیهوده بنظر می رسد. ‏

‏ ‏

امروز کمتر شنیده می شود که “اسلام شیعه” تهدیدی برای منطقه بشمار رود، موضوعی که ‏زمانی مقامات عرب به جد در مورد آن هشدار می دادند. بنظر می رسد کشورهای شورای ‏همکاری خلیج فارس بیش از پیش با یکدیگر متحد شده اند و از اعتماد به نفس بیشتری ‏برخوردارند. اوایل هفته جاری شش عضو این شورا با یکدیگر توافق کردند بازار مشترکی را ‏تشکیل دهند. در همین حال، عربستان سعودی و قطر نیز روابط خود را بهبود بخشیده اند. ‏کشورهای این شورا حامیان آمریکایی خود را به این زودی ترک نخواهند کرد، اما بنظر می رسد ‏بیش از پیش تمایل دارند بر مبنای طرح های ابتکاری خود عمل کنند. ‏

‏ ‏

علائم ظاهر شده در خصوص بهبود روابط احتمالی میان اعضای شورای همکاری خلیج فارس ‏صرفا ً بخاطر انتشار ارزیابی سازمان ملی اطلاعات آمریکا دربارۀ توقف برنامه تسلیحات اتمی ‏ایران نیست. در واقع، گزارش نای با متقاعد کردن اعراب دربارۀ اینکه احتمال حمله آمریکا به ‏ایران بسیار ضعیف شده، به بهبود روابط کمک کرده است. مدت هاست که معلوم شده است اکثر ‏حاکمان کشورهای خلیج فارس به جنگی که شکوفایی اقتصادی آنها را مختل کند و آنها را به شدت ‏به مخاطره اندازد، هیچگونه تمایلی ندارند. رسانه های این کشورها نیز امروز بیشتر دربارۀ ‏جلوگیری از جنگ تا برپایی آن سخن می گویند.‏

‏ ‏

البته موارد یاد شده به این معنا نیست که کشورهای خلیج فارس از نفوذ و قدرت ایران راضی ‏هستند. احساسات ضدشیعی و ضدایرانی در همه این کشورها وجود دارند. اختلافات ارضی ایران ‏با امارات باعث عصبانیت شدید دوبی شده است. به علاوه، تعداد معدودی از رهبران عرب به ‏طور علنی از برنامه هسته ای ایران استقبال می کنند و پیشنهاد احمدی نژاد دربارۀ ساختار جدید ‏امنیتی این شورا که ایران را نیز شامل می شود، در سطح گسترده ای بعنوان ابتکار عمل ایران ‏برای سلطه افکنی تلقی شده است. ‏

‏ ‏

کشورهای خلیج فارس به ایران نه بعنوان یک تهدید موجود و یا فوری، بلکه بعنوان چالشی که ‏دهه ها با آن روبرو بوده اند، نگریسته اند. ممکن است رویکرد تغییریافته اعراب، گزینه ای جزء ‏اتخاذ همین سیاست را پیش روی آمریکا نگذارد. ‏

‏ ‏

منبع: کریستین ساینس مانیتور، 4 ژانویه ‏