آلکساندرا ژاویس
مقامات عراق و ایالات متحده روز شنبه اعلام کردند نوری المالکی، نخست وزیر عراق، با محمود احمدی نژاد، رییس جمهور ایران، برای کمک به توقف جریان ارسال سلاح و کمک های مالی به سوی جنگجویان تندرو در عراق به توافق رسیده اند.
فرمانده ارشد نظامیان ایالات متحده در عراق، ژنرال دیوید اچ پتروس، گفت از زمان توافق ماه آگوست علایمی به نفع کاهش حملات مرتبط با شبه نظامیان شیعه بدست آمده است. سخنان وی احتمال قدردانی مقامات عراق و ایالات متحده از این روند را افزایش داده است. معذالک پتروس گفت هنوز زود است با قطعیت از کم شدن این حمایت ها از آن سوی مرزها سخن بگوییم.
او در بازدید از محله ای در وسط بغداد گفت: “صادقانه بگویم که همه ما از مشاهده چنین رویدادی و تلاش برای تثبیت آن استقبال می کنیم و به هر وسیله ممکن سعی در جبران آن خواهیم کرد. اما در حال حاظر واقعا” باید فقط منتظر ماند تا اینکه ببینیم چه پیش می آید.”
مقامات ایرانی هیچ اطلاعیه ای در خصوص تعهد خود به مقامات عراق صادر نکرده اند و به نظر نمی رسد به این زودی ها بتوان چنین انتظاری داشت. معذالک آنها مرتبا” اتهامات ایالات متحده علیه اعضاء نیروی قدس، وابسته به سپاه پاسداران انقلاب ایران را در تامین سلاح های پیشرفته نظامی برای نظامیان شیعه که مسوول حملات به نظامیان آمریکایی هستند رد می کنند.
پیشکار مالکی مضمون توافق صورت گرفته در خلال دیدار سه روزه او از ایران را تعهد طرفین برای مراقبت بهتر از مرزهای طولانی و قابل نفوذ دو کشور اعلام کرد.
فاروغ عبدالله، یکی از مشاوران سیاسی مالکی گفت: “این توافق شامل تعهد دولت ایران برای افزایش نیروهای آن کشور در طول مرزها و نیز تلاش برای محافظت از هزار کیلومتر (620 مایل) از مناطق سرحدی است.
یکی از مقامات عراقی که مالکی را در سفر هفته پیش به نیویورک برای شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل همراهی می کرد، گفت: “نخست وزیر اخیرا” می گوید ایرانی ها قول های مستحکمی داده اند … و نتایج این قول ها، تا آنجا که به قاچاق اسلحه مربوط می شود کم کم احساس می شود.” او نخواست نامش فاش شود زیرا اجازه صحبت با رسانه ها را در این مورد ندارد.
اما پتروس گفت مالکی به او گفته توافق صورت گرفته فراتر از این هاست.
پتروس گفت: “رییس جمهور ایران در جریان دیدار اخیرش به مالکی قول داده است مانع از جریان انتقال سلاح، آموزش و حمایت مالی و هدایت این تندروهای نظامی شود که منشاء مشکلات بزرگی برای عراق بوده است.”
او اتهامات موجود علیه ایران را در خصوص تامین راکت انداز، سلاح های پرتاب موشک زمین به هوا از روی شانه، بمب های قابل نفوذ به زره پوش ها موسوم به (EFP) ، که در حمله علیه نیروهای ایالات متحده به کار می روند، تکرار کرد.
پتروس با اشاره به حملات راکتی و خمپاره ای گفت: “آتش غیر مستقیم به طور حتم کاهش یافته است. سلاح های نفوذی تا حد زیادی کم شده اند و مدتی است که استفاده از برخی دیگر از سلاح ها مشاهده نشده است. معذالک از نظر آماری نمی توان این رویداد را چشمگیر تلقی کرد زیرا شواهد اندکی از کاسته شدن پشتیبانی از این اقدامات در دست است.” او به موارد بیشتری اشاره نکرد.
او گفت نیروهای تحت امر ایالات متحده در عملیات های اخیر خود “تعداد نسبتا” زیادی” سلاح را کشف و ضبط کرده اند. کاهش تعداد حملات از سوی نظامیان شیعه همچنین می تواند نتیجه تصمیم رهبر با نفوذ آنها، مقتدی صدر، نیز باشد که اجرای عملیات از سوی گروه های نظامی ارتش مهدی را به مدت شش ماه برای پاک سازی آنچه او عوامل نامطلوب خواند به حالت تعلیق درآورده است.
پتروس گفت: “تعداد زیادی از این عوامل، که او به عنوان گروه های خاص نام برده، در واقع این سلاح ها را به کار می برده اند.”
تحلیلگران هشدار دادند تعهد احمدی نژاد را نمی توان به عنوان پذیرش مسوولیت چیزخاصی از سوی او تعبیر کرد.
جوان کول، یک متخصص امور خاورمیانه در دانشگاه میشیگان، گفت: “ایرانی ها مرتبا” منکر تامین سلاح برای ستیزه جویان می شوند. در غیاب یک توضیح آشکار از آنچه احمدی نژاد تعهد به انجام آن کرده، مشکل است بفهمیم معنی این توافق چیست. در هر صورت قرار نگذاشته اند که عراق را بی ثبات کنند.”
به هر حال، تمام طرف ها از تنش های شدید در منطقه نفت خیز جنوب عراق توسط گروه های شیعه مرتبط با ایران نگران شده اند. تنش ها میان ارتش مقتدی صدر و رقیب اصلی اش، سازمان بدر، که گمان می رود بیشترین پشتیبانی را از سوی ایران به همراه داشته باشد، در مراسم مذهبی ماه گذشته در کربلا به حد انفجار رسید. بیش از 50 نفر در درگیری های خیابانی کشته شدند. این جریان بعد از ماجرای مربوط به درخواست صدر از نظامیانش برای عقب نشینی رخ داد.
بدر شاخه نظامی مجلس عالی اسلامی عراق است که خود مهمترین گروه سیاسی شیعه متحد با آمریکا در عراق محسوب می شود. در ماه آگوست دو استاندار مرتبط با این گروه ترور شدند و چهار فرد مرتبط با آیت الله علی سیستانی، رهبر عالی شیعیان عراق، نیز به قتل رسیدند.
مالکی در برقراری توازن میان دو شریک عمده عراق، با مقاومت در برابر خواست ایران برای خروج فوری نیروهای آمریکایی از یک سو و نیز درخواست ایالات متحده برای اعمال مواضع سخت گیرانه تر علیه تهران از سوی دیگر، نقش ماهرانه ای را ایفا کرده است. دستگیری حداقل شش نفر از اتباع ایران توسط نظامیان آمریکا باعث بروز اصطکاک در روابط مقامات عراق و ایالات متحده شده است. عراقی ها این بازداشت ها را نقض حقوق دولتی خود می دانند. مقامات عراق بازداشت شدگان را دیپلمات ها و تجار ایرانی می خوانند که به دعوت این کشور وارد عراق شده اند، در حالیکه مسوولان نظامی ایالات متحده آنها را اعضای سپاه قدس می دانند که برای کمک تسلیحاتی و آموزش جنگجویان به عراق فرستاده شده اند.
پیشکار مالکی که او را در سفر به نیویورک همراهی می کرد گفت نخست وزیر نگرانی خود را از این بازداشت ها و سایر اقدامات نظامیان ایالات متحده که بدون هماهنگی با دولت عراق صورت می گیرد، به اطلاع دستگاه دیپلماسی بوش رسانده است.
پتروس گفت هرچند به نظر می رسد حملات از سوی گروه های شیعه رو به کاهش گذاشته است اما گروه جنگجوی سنی القاعده از زمان اعلام جنگ در ماه مبارک رمضان، بر تعداد عملیات های نظامی خود افزوده است.
منبع: لس آنجلس تایمز – 30 سپتامبر