جابی واریک
تحریم های جدید آمریکا با وجود ابراز تمایل رهبران ایران برای از سرگیری مذاکرات در مورد برنامه های اتمی، ساختار اقتصادی ایران را نشانه گرفته است.
در حالیکه اقتصاد ایران زیر فشار تحریم های قبلی بود، فشارهای جدید که توسط کنگره تصویب شده و باراک اوباما به عنوان رئیس جمهور آمریکا آن را امضا کرد، چالش های جدیدی را برای واحدهای مهم صنعتی از کشتیرانی و مدیریت بنادر گرفته تا کنترل رسانه های خبری دولتی بوجود می آورد.
مارک دابوویتز مدیر اجرایی اتاق فکر دفاع از دموکراسی در این رابطه می گوید: “این سیاست بطور موثری تمام بخش های اقتصاد ایران را در لیست سیاه قرار می دهد و هدف از اجرای آن ایجاد یک اثر کاهش دهنده بر تمامی مبادلات اقتصادی با ایران است. البته مبادلات بشردوستانه از این امر مستثنی هستند”.
به گفته این کارشناس آمریکایی، مسیری که آمریکا پیش از این در قبال ایران انتخاب کرده بود راهی بود که پیروزی در آن ممکن نبود اما متمرکز شدن بر روی صنایع داخلی ایران با این هدف بوده که امکان فرار از تحریم ها را برای تهران مشکل سازند.
سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، در جریان دیدارش از هند به خبرنگاران گفت: “ما پذیرفته ایم که گفتگو ها از ماه ژانویه از سر گرفته شود.”
سخنگوی اتحادیه اروپا که سال گذشته سه دور گفتگو با ایران را انجام داد، می گوید که این مذاکرات “ خیلی زود” از سر گرفته می شود.
مقامات ایران در هفته های اخیر ناگزیر به شکل غیر معمولی در مورد تاثیر تحریم های غرب، شفاف بودند. پول ملی از ماه اوت چهل درصد ارزش خود را در برابر ارز خارجی از دست داده وصادرات نفتی به نصف کاهش پیدا کرده است.
اما خودداری ایران از متوقف کردن برنامه های اتمی اش باعث شده که کنگره آمریکا تلاش کند تا تحریم های بیشتری علیه این کشور به تصویب برساند. آخرین تحریم ها که به تصویب کنگره و دولت آمریکا رسیده ممکن است حتی به دولت هایی آسیب برساند که تا کنون از منزوی کردن ایران حمایت می کردند.
قانون جدید شامل شرکت هایی می شود که با موسسات ایرانی در بخش صنعت همکاری می کنند و تلاش می کند تا ایران را از دستیابی به آلومینیوم، فولاد و زغال سنگ منع کند. این قانون جدید قصد دارد تا ایران را از معامله نفت در برابر کالا با سایر کشورها منع کند.
ویکتوریا نولاند، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، گفت: “ما تلاش می کنیم تا این قانون را به بهترین نحو اجرا کنیم.”
گروه‌های مختلف سیاست تحریم‌های آمریکا را مورد انتقاد قرار داده‌اند، برخی می گویند چنین اقداماتی مضر هستند و مردم عادی ایران آسیب می رسانند. با این حال، بعضی دیگر می گویند این تحریم‌ها به آن اندازه قوی نیستند تا مانع پیشرفت هسته ای ایران شوند و خواستار اقدامات شدیدتر از جمله اقدام نظامی هستند.
دولت اوباما برای دستیابی به توافق با ایران تحت فشار قرار دارد. ماه گذشته گروه متشکل از 24 دیپلمات و کارشناس سیاسی و مقامات امنیتی با نگارش نامه ای خطاب به باراک اوباما از او خواستند در هفته‌های آینده رویکرد دیپلماتیکی را در قبال ایران دنبال کند و با حل بن بست هسته ای ایران به وعده انتخاباتی خود عمل کند.
تریتا پارسی، رئیس شورای ملی ایرانیان آمریکا و یکی از امضاء کنندگان این نامه گفت: “در پشت لفاظی های تند هر یک از طرفین، نشانه های پنهانی درباره آمادگی دو طرف برای رسیدن به توافق و پذیرش خط قرمز دیگری وجود دارد.”
تحریم ها تاثیر زیادی بر اقتصاد ایران گذاشته اما به نقطه ای نرسیده است که منجر به فقر گسترده بشود یا به اعتراضاتی را که برخی از تحلیلگران پیش بینی کرده بودند، دامن بزند.
ریال ایران در ماه اکتبر، بشدت در برابر دلار سقوط کرد و در کمتر از یک ماه نیمی از ارزش خود را از دست داد. از آن زمان مشکلات مالی کشور افزایش پیدا کرد و صرفه جویی به میزان بسیار کم و بیکاری به میزان زیادی افزایش یافت.
از سال گذشته کارخانه های اتومبیل سازی 40 درصد کاهش تولید داشته اند. واردات دارو کاهش زیادی داشته و مخارج درمانی دوبرابر شده است.
با اینحال غذا در سطح جامعه در دسترس است اگرچه گرانی وجود دارد.
واشنگتن پست، 6 ژانویه
