مارکوس ژرژ
محمود احمدی نژاد، نگران از وضعیت بی ثبات متحد سوری جمهوری اسلامی، درتلاش است تا حمایت خود را نسبت به او نشان داده و با کشورهای سنی که ظاهراً ازسوی غرب و ایالات متحده حمایت می شوند به مقابله برخیزد. هدف او نجات موقعیت و وجهه جمهوری اسلامی در خاورنزدیک است.
احمدی نژاد قبل از دیدار دو روزه “سازمان مشارکت اسلامی” در مکه با موضوع بحران سوریه از کشورهای مسلمان خواست گردهم آیند.
جمهوری اسلامی طی ۱۰ سال اخیر از سرنگون شدن صدام حسین در عراق و طالبان در افغانستان، به عنوان دو دشمن اصلی، سود برده است. این اقدامات که توسط واشنگتن انجام شد یک امتیاز ژئواستراتژیک برای حکومت آیت الله ها به شمار می آید و کفه ترازو را به نفع آنها جابجا کرده است. ولی سران جمهوری اسلامی اکنون نگران این هستند که کفه ترازو مجدداً به ضرر آنها جابجا شود.
موفقیت شورش مردم سنی در سوریه بی شک می تواند پیامدهای وخیمی برای نظام شیعه در تهران و “محور مقاومت”اش که علیه ایالات متحده و اسراییل عمل می کند به همراه داشته باشد.
این محور از هم اکنون یکی از متحدان خود، حماس، را ازدست داده. این جنبش اسلام گرای سنی چند ماه پیش به دلیل سرکوب خونین سنی های سوری توسط بشار اسد علیه حکومت دمشق موضع گیری کرد.
سقوط حکومت اسد همچنین باعث تضعیف مواضع حزب الله لبنان خواهد شد، زیرا تسلیحات خود را ازطرف همسایه سوری اش دریافت می کند و سوریه همچنین به عنوان راهی برای انتقال تسلیحات ایران به حزب الله به کار می رود.
اگر حکومت اسد سرنگون شود، سرنوشت دولت عراق نیز سخت خواهد شد، زیرا اکثریت شیعه این کشور که در زمان صدام حسین در حاشیه بودند اکنون بر منصب قدرت تکیه زده اند. درحقیقت بغداد بیم آن دارد که سنی ها قدرت را در دمشق به دست گیرند و خانواده اسد و جامعه علویون به حاشیه رانده شوند.
طرفداران تندروی حکومت تهران و اعضای سپاه پاسداران معتقدند که سوریه تنها کشور عربی است که در زمان جنگ میان ایران و عراق در کنار دولت تهران بوده و به همین دلیل جمهوری اسلامی خود را مدیون وفاداری دمشق می داند.
آنها همچنین رویارویی های سوریه را به مانند ادامه تنش های اعتقادی میان تهران و عربستان سعودی قلمداد می کنند و معتقدند که تلاش آمریکا، جلوگیری از جاه طلبی های هسته ای ایران بوسیله اعمال تحریم و احتمالاً مداخله نظامی است.
محمد مرندی، از دانشگاه تهران، دراین خصوص می گوید: “ایران قبول نمی کند که این اقدامات برای هموار کردن راه دموکراسی در سوریه است.” او در ادامه می گوید: “عربستان سعودی از اسلام وهابی پشتیبانی می کند و ایران می داند که خواست این کشور ایجاد یک وضعیت اعتقادی دوقطبی است.”
یکی از دیپلمات هایی که در ایران صاحب منصب است دراین خصوص می گوید: “نقطه نظرات منطقی نیز در برابر نظرات اصولگرا وجود دارد، ولی شیوه عمل ایران به این صورت است. بسیار مشکل بتوان در نزد حاکمیت جمهوری اسلامی انعطاف بیشتری به وجود آورد یا در مورد تغییر و تحولات به بحث و مجادله نشست.”
سران جمهوری اسلامی طی هفته های اخیر به پیشبرد مذاکرات میان حکومت دمشق و نیروهای اپوزیسیون تأکید ورزیده اند. البته نیروهای اپوزیسیون هنوز حرفی از خواسته شان مبنی بر مذاکره با کسی که مایل به سقوط اش هستند نزده اند.
حکومت تهران درتلاش است تا پس از شکست طرح کوفی عنان یک نقش دیپلماتیک در این زمینه ایفا کند. ولی با توجه به این واقعیت که تهران حکومت بشار اسد را بر سر قدرت نگاه داشته، امکان وقوع این مسأله از همان ابتدا بسیار ضعیف بود.
با اینکه تهران به طور مداوم ترکیه و قطر را در کنار عربستان سعودی به حمایت از مخالفان سوری متهم می کند، ولی دولت ایران هفته گذشته از آنها خواست در مورد آزادسازی گروگان های ایرانی همکاری کنند.
مخالفان اظهار داشته اند که این گروگان ها از اعضای سپاه پاسداران اند که برای کمک رسانی به ارتش بشار اسد وارد سوریه شده اند.
در همین راستا، علی اکبر صالحی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، پذیرفت که برخی از این گروگان ها از بازنشستگان نظامی هستند و برای زیارت و نه مبارزه به سوریه سفر کرده اند.
به گفته آنتونی اسکینر، مشاور مپل کرافت، مسأله گروگانگیری باعث شده تا تهران رو به سوی شیوه های دیپلماتیک آورد. او می گوید: “اگر آنها از اعضای سپاه پاسداران باشند، تلاش های دیپلماتیک تهران به دلیل اطلاعات مهم و حساسی است که این افراد دراختیار دارند.”
ازنظر تهران، “ازدست دادن” سوریه یک ناکامی غیرقابل بازگشت خواهد بود، ولی یک دوره بی ثباتی مدت دار به نفع ایران خواهد بود، زیرا جمهوری اسلامی حکومتی است که همواره قادر بوده در مناطق پرآشوب شرایط را برای منافع خود هموار سازد.
منبع: نوول ابزرواتور، ۱۳ اوت
