پول رایج، با صفرهای کمتر

نویسنده

tahmasbmazaheri.jpg

یک مقام بلندپایه ایرانی روز دوشنبه از احتمال برداشته شدن سه یا چهار صفر از جلوی پول ‏رایج کشور خبر داد. ظاهراً این تلاشی برای مهار تورم در کشور است که منتقدان، آن را به ‏سیاست های رئیس جمهور تندروی ایران نسبت می دهند.


طهماسب مظاهری رئیس کل بانک مرکزی ایران به رادیوی دولتی کشور گفت کارشناسان ‏پولی مشغول مطالعه سه گزینه هستند: برداشتن سه صفر از جلوی ریال، برداشتن چهار صفر، ‏و یا معادل قرار دادن ارزش هر ریال با ارزش یکصدم گرم طلا (برابر با 2500 ریال از واحد ‏پول فعلی). او گفت: «ما سرگرم بررسی هر سه گزینه هستیم.»


در حال حاضر هر ‏‎9,600‎‏ ریال ایرانی با یک دلار آمریکائی معامله می شود. برای بررسی ‏ارزش فعلی ریال می توان آنرا با ارزش ریال در سال 1979 مقایسه کرد. در این سال که ‏انقلاب اسلامی، حکومت طرفدار غرب محمدرضا شاه پهلوی را سرنگون کرد ، هر 70 ریال ‏برابر با یک دلار بود.


دولت ایران در ماه ژوئیه، نرخ تورم را معادل با عدد نجومی 26 درصد اعلام کرد. حتی ‏کارشناسان اقتصادی مستقل می گویند نرخ تورم واقعی از این عدد بالاتر است و به بیش از ‏‏30 درصد رسیده است. نسبت به تابستان گذشته، بهای سبزیجات سه برابر شده و بهای مسکن ‏به دو برابر افزایش پیدا کرده است.


بالا رفتن نرخ تورم در کشور، سیل انتقادات را نه تنها از سوی مخالفان اصلاح طلب بلکه ‏حتی از سوی محافظه کاران روانه محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور افراطی ایران، کرده ‏است. محافظه کارانی که زمانی او را سر کار آورده اند، اکنون وی را به سوء مدیریت ‏اقتصادی متهم می کنند.


پیشنهاداتی که در زمینه واحد پول ایران می شود در راستای تلاش های بانک مرکزی برای ‏کنترل سیستم تأمین مالی کشور دربرابر احمدی نژاد و حامیان وی ارزیابی می شود. منتقدان، ‏احمدی نژاد را مسؤول سرمایه گذاری غیرمعقولانه درآمد بادآورده نفت و ملزم ساختن بانک ‏ها به پائین آوردن نرخ بهره می دانند که خود منجر به صعود نرخ تورم شده است.


بااینحال، اقتصاددانان خصوصی می گویند برداشتن صفرها از جلوی واحد پول ایران نمی ‏تواند ناهنجاری های اقتصادی را درمان کند، مگر آنکه دولت نیز معیارهائی را برای رونق ‏بخشیدن به تولید و حرکت به سوی خصوصی سازی و اقتصاد بازار مدنظر قرار دهد.


مرتضی آل احمد-اقتصاددادن در تهران- می گوید: «راه حل مهار تورم، آزادسازی اقتصاد، ‏جذب سرمایه گذاری خارجی و رونق بخشیدن به تولید است.»


حسین غزنوی، نائب رئیس بانک مرکزی، نیز اوائل هفته به روزنامه ها گفته بود یک کمیته ‏ویژه برای بررسی پیشنهاد تغییر در واحد پول کشور تشکیل شده است. غزنوی در مصاحبه ‏های خود اعلام کرده بود در حال حاضر، ‏‎10,000‎‏ ریال قدرت خرید 25 ریال سه دهه پیش را ‏دارد.


مظاهری استفاده از سکه در کشور را به خاطر کم ارزش بودن ریال، بی معنی دانسته است. او ‏گفت: «اگر کسی قصد استفاده از سکه را داشته باشد، باید یک کیلو سکه برای خرید غذا ‏همراه ببرد.»


او زمانی را برای ایجاد تغییر در پول رایج کشور اعلام نکرد اما اعلام کرد مطالعه در این ‏مورد حداقل یک سال طول می کشد تا پیشنهاد مشخصی به بانک ارائه شود. هرگونه تغییر در ‏پول رایج کشور می بایست به تصویب مجلس ایران برسد.


ایران ظرف هفته های گذشته برای تسهیل در پرداخت های مالی، به چاپ اسکناس های ‏درشت رو آورده است. استفاده از اسکناس های کوچکتر وقتگیر و پیچیده تر شده است. بانک ‏مرکزی در حالی اقدام به چاپ اسکناس ‏‎500,000‎‏ ریالی و یک میلیون ریالی کرده، که در ‏پشت آنها عدد 50 و 100 قرار داده شده است. این خود به احتمال از دست رفتن چهار صفر ‏از جلوی ریال دامن زده است.


هم محافظه کاران و هم اصلاح طلبان، نرخ بالای تورم را به سوء مدیریت های اقتصادی ‏احمدی نژاد نسبت داده اند.‏

علی اکبر ناطق نوری -روحانی محافظه کار و امین رهبر جمهوری اسلامی- روز شنبه ‏هشدار داد سیاست های اقتصادی احمدی نژاد برای تبدیل شدن ایران به یک برقدرت منطقه ای ‏تا سال 2025 تهدید محسوب می شود.


ایران سه سال پیش برنامه 20 ساله ای را برای تبدیل شدن به ابرقدرت منطقه ای و دستیابی به ‏مقام پیشرو در دانش فنی و مسائل اقتصادی تنظیم کرده بود. این طرح خصوصاً بر روی ‏توسعه دانش فنی هسته ای، علوم، صنایع و آموزش متمرکز شده است.


به گفته اقتصاددانان مستقل، افزایش نرخ تورم عمدتاً به انباشته شدن نقدینگی مربوط می شود ‏که خود ناشی از اثرات درآمدهای نفتی و اصرار احمدی نژاد در پائین آوردن نرخ بهره بانک ‏ها است. بانک مرکزی به طور غیرعلنی با تلاش های رئیس جمهور برای پائین آوردن نرخ ‏بهره بانک ها مخالفت کرده است.


ایران در سال گذشته از محل صادرات نفتی 80 میلیارد دلار درآمد داشته است. منتقدان می ‏گویند دولت احمدی نژاد قسمت اعظم این پول را به ریال ایرانی تبدیل کرده و آنرا به صورت ‏وام و اغلب در قالب بذل و بخشش های سیاسی، به داخل کشور تزریق کرده است.


بسیاری از اقتصاددانان هشدار داده بودند که درپیش گرفتن چنین سیاست هائی به افزایش تورم ‏منجر خواهد شد و معتقدند دستکاری هائی نظیر کم کردن تعداد صفرها از جلوی واحد پول ‏کشور کمک ناچیزی در حل این مسأله خواهد بود.


محمد طبیبیان اقتصاد دان ایرانی، نظم و ترتیب در سیاست های پولی را تنها چاره واقعی می ‏داند.


کشور آفریقائی ماتم زده زیمباوه در تابستان سال جاری با کم کردن 10 صفر از پول رایج این ‏کشور، توجه جهان را به خود جلب کرده بود. مؤسسات مالی خصوصی می گویند نرخ تورم ‏زیمباوه در ماه مه (اردیبهشت) معادل با 512 میلیون درصد بوده و از آن زمان تا کنون ‏بیشتر هم شده است.


هرچند ایران دچار مشکلات کمتری است، اما بسیاری از مردم این کشور مانند شهروندان ‏زیمبابوه، سعی کرده اند با سپردن سرمایه خود به صورت دلار یا یورو در حساب های ‏خارجی، از خود محافظت کنند. ‏


منبع: یو اس ای تودی – 1 سپتامبر ‏