روابط با کانادا تیره تر شد

نویسنده

canada605.jpg

شیرین کریمی

به دنبال حمایت کانادا از قطعنامه نقض حقوق بشر در ایران، و به دنبال 4 سال تیرگی روابط دو کشور، جمهوری ‏اسلامی دیروز با نپذیرفتن سفیر کانادا در ایران، از تیره شدن بیشتر روابط دو کشور پرده برداشت. ‏

این خبر با بیانیه وزارت خارجه کانادا به رسانه ها راه یافت. وزارت خارجه کانادا در این بیانیه که دیروز منتشر شد ‏اعلام کرد ایران سفیر کانادا در تهران را اخراج کرده است. به گفته ماکسیم برنیه، وزیر خارجه کانادا “از آنجا که این ‏کشور هنوز سفرای پیشنهادی ایران در اتاوا را نپذیرفته، تهران نیز دست به اخراج سفیر کانادا زده است.“‏

بر اساس این بیانیه، از این پس کاردار سفارت کانادا در تهران، نمایندگی و حفاظت از منافع این کشور را بر عهده ‏خواهد داشت.در عین حال به گفته وزیر خارجه کانادا “اتاوا و تهران به روابط عادی دیپلماتیک خود ادامه می دهند و ‏کانال های ارتباطی خود را «باز» نگه می دارند”.‏

در پاسخ به این بیانیه، محمدعلی حسینی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، با صدور بیانیه ای با اشاره به اینکه “دولت ‏ایران تاکنون استوارنامه سفیر کانادا را دریافت نکرده” عملکرد وزارت خارجه کانادا را “مطابق با رویه معمول تبادل ‏سفرا با اراده متقابل و مشترک” ندانست. ‏

در بیانیه آقای حسینی همچنین تاکید شده است که: “برابر رویه ها و موازین دیپلماتیک، طرفین می بایست در تطبیق ‏اقدامات متقابل، شئونات و جوانب رویه های موجود را رعایت و در خصوص سطح فعالیت ها و چگونگی حضور ‏مقامات دیپلماتیک اراده خویش را به طور متوازن و متعادل فراهم ساخته و از رفتارهای یک سویه پرهیز نمایند.” او ‏در بیانیه خود اشاره مستقیمی به “مسئله اخراج یا خروج” جان مندی، سفیر جدید کانادا در تهران ندارد، اما این خبر را ‏تکذیب هم نکرده است.‏

به نوشته خبرگزاری ها “سخنان آقای حسینی بدین معنی است که جان مندی، که از سوی دولت کانادا به عنوان سفیر ‏این کشور در تهران معرفی شده، هنوز رسما سفیر کانادا در تهران به حساب نمی آمده است” و به این ترتیب استفاده از ‏عبارت “اخراج سفیر کانادا از ایران” فاقد معنای حقوقی و سیاسی است. در برابر این اظهار نظر اما شان تینکلر، ‏سخنگوی وزارت خارجه کانادا، به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت که: “ایران از قبول استوارنامه سفیر پیشنهادی کانادا ‏سر باز زده و مانع انجام کامل وظایف او شده است”.‏

وزیر خارجه کانادا نیز پیش از این گفته بود “کانادا و ایران مدتهاست برای رسیدن به توافقی بر سر تبادل سفیر تلاش ‏می کنند.” تلاشی که تا اینجا بی نتیجه بوده است. گفته می شود کانادا در چند ماهه اخیر دو سفیر پیشنهادی ایران را با ‏این استدلال که آنها جزو “دانشجویان افراطی” بوده و “احتمالا با ماجرای گروگانگیری سفارت آمریکا در تهران ‏ارتباط داشته اند” قبول نکرده است.‏

سردی روابط ایران و کانادا به 4 سال پیش بر می گردد؛ زمانی که زهرا کاظمی خبرنگار و عکاس ایرانی ـ کانادایی ‏در زندان اوین به قتل رسید و گزارشات حاکی از نقش مستقیم سعید مرتضوی، دادستان تهران در مرگ و شکنجه وی ‏بود. اما قوه قضاییه ایران نه تنها به این مسئله رسیدگی نکرد بلکه با ارسال جنازه زهرا کاظمی به کانادا ـ که خواسته ‏تنها پسر وی بود ـ مخالفت کرد. بعد از آن نیز دادگاه های مختلفی تشکیل شد که هیچکدام رضایت خانواده زهرا ‏کاظمی و وکلای وی را جلب نکرد؛ به گونه ای که حتی علیرضا جمشیدی، سخنگوی قوه قضائیه ایران اخیرا اعلام ‏کرد: “دیوان عالی کشور از حیث شکلی بر پرونده زهرا کاظمی ایراد وارد کرده و این پرونده برای رسیدگی به مرجع ‏صالح ارسال شده است.” خبری که از جانب وکلای زهرا کاظمی به عنوان “خبری خوش” تلقی شد اما استفان ‏کاظمی، پسر وی، آن را دور دیگری از اقدامات بی نتیجه دانست.‏

به نوشته رسانه های خبری “اخراج جان مندی از تهران یک روز پس از آن صورت می گیرد که سید مهدی محبی، ‏کاردار ایران در کانادا در مصاحبه با نشریه «کانیدین پرس» نسبت به بی توجهی اتاوا به تلاش های دیپلماتیک تهران ‏ابراز ناراحتی” کرده بود. وزارت خارجه کانادا اما این اقدام جمهوری اسلامی ایران را “کاملا توجیه ناپذیر” خوانده و ‏آن را “اقدامی تلافی جویانه” نامیده است. ‏

شون تینکلر، سخنگوی وزارت امور خارجه کانادا همچنین با تاکید بر اینکه “ایران تصمیم گرفته است که روابط بین دو ‏کشور را کاهش دهد” این موضع گیری را ناشی از “گزارش های مربوط به نقض حقوق بشر، پرونده هسته ای و مرگ ‏زهرا کاظمی” دانست و گفت: “ایران نتوانسته است شریکی تمام عیار و طبیعی برای کانادا محسوب شود.” ‏

کانادا هفته گذشته با طرح و حمایت از قطعنامه ای در شورای حقوق بشر سازمان ملل باعث شد تا ایران به علت “نقض ‏مداوم و سیستماتیک حقوق بشر” محکوم شود. در این اجلاس جان فون کافمن، نماینده کانادا در شورای حقوق بشر ‏سازمان ملل تاکید کرد که “وضعیت حقوق بشر در ایران، «روز به روز بدتر می شود» و جمهوری اسلامی، با نقض ‏حقوق بشر، قوانین بین المللی و داخلی خود را زیر پا می گذارد.“‏