“ده‌ها سال است که به معنای واقعی آب در هاون می‌کوبیم. چقدر کنفرانس و سمینار و همایش و جشنواره و چه و چه برگزار کرده‌ایم؟ اما حاصلش چه شده است؟ آیا دختران جوان امروزی که معتقدیم حجابشان مناسب نیست با شرکت در این همایش‌ها با حجاب و عفیف می‌شوند؟”، “شاید به ظاهر و از ترس و در میادین و خیابان‌های اصلی دختران و خانم‌های ما تا حدودی حجاب ظاهری را رعایت کنند اما آیا می‌توانیم در تک تک کوچه‌ها و خیابان‌ها هم مأمور و پلیس بگذاریم؟”، “لباس تنگ و چسبان، روسری که از دو سوی آن موی سر مشخص باشد، مانتوی بالای زانو و شلوار تنگ از مصادیق بد پوششی است. این مصادیق در کجای قانون به صراحت مشخص شده است؟” این جملات عینا از مجموعه مطالبی انتخاب شده که توسط وبسایت “نکات‌پرس” منتشر می‌شود؛ وبسایت رسمی جبهه حامیان احمدی‌نژاد.
مرداد ماه سال ۱۳۹۰ هم، روزنامه ایران با مدیریت علی‌اکبر جوانفکر از مشاوران و نزدیکان رییس دولت، ویژه‌نامه‌ای به نام خاتون منتشر کرد که حاوی مطالبی جنجالی و انتقادی نسبت به رویه مرسوم در زمینه حجاب بود. این ویژه‌نامه با انتقاد شدید اصولگرایان مواجه و در نهایت هم باعث به زندان رفتن جوانفکر شد. حالا چند روز قبل از دو سالگی “خاتون” رسانه جدید حامیان احمدی‌نژاد این بار با ملاحظه و احتیاط بیشتری به موضوع حجاب و گشت‌های ارشاد پرداخته‌اند. آنها حتی پای مصاحبه‌هایی که منتشر کرده‌اند، نوشته‌اند: “سلسله گزارش‌هایی که درباره این موضوعات در نکات پرس منتشر خواهد شد، لزوما مورد تایید ما نیست و فقط به منظور اطلاع‌رسانی آزاد به مخاطبان و نیز ایجاد فضای نقد کارشناسانه به منظور بهبود وضع موجود و رفع اشکالات احتمالی است.”
“آب در هاون می‌کوبیم”
مریم معین‌الاسلام که با عنوان مدرس حوزه و دانشگاه و مؤلف و محقق حوزه زنان معرفی شده یکی از افرادی است که در موضوع حجاب با او مصاحبه شده است. از او پرسیده شده “به نظر شما برخوردهای امنیتی که با این موضوع در فصل گرما آغاز می‌شود را می‌توان فرهنگ سازی نامید؟” و او در بخشی از پاسخ گفته است: “زمانی که ما هنوز برای ابتدایی‌ترین عقاید دینی هم هیچ کار به خصوصی انجام نداده‌ایم چطور می‌خواهیم با حل معضل حجاب به همه اهدافی که ترسیم کرده‌ایم برسیم؟…هر زمان جوان ما، دختر امروزی یاد گرفت به شیوه صحیح در خصوص معاد و توحید و باورهای اعتقادی تفکر کند آن وقت دیگر لازم نیست نگران اصلاح حجاب او باشیم.”
مصاحبه شونده برخوردهای صورت‌گرفته را “سطحی و موقت” توصیف کرده و معین‌الاسلام هم ضمن تایید گفته: “ ده‌ها سال است که به معنای واقعی آب در هاون می‌کوبیم. چقدر کنفرانس و سمینار و همایش و جشنواره و چه و چه برگزار کرده‌ایم؟ اما حاصلش چه شده است؟ آیا دختران جوان امروزی که معتقدیم حجابشان مناسب نیست با شرکت در این همایش‌ها با حجاب و عفیف می‌شوند؟ با این همه کار بی‌نتیجه و بی‌حاصلی که در این سال‌ها انجام داده‌ایم، به کجا رسیده‌ایم جز اینکه تا حرفی از همایش حجاب و عفاف و این جور برنامه های بی‌حاصل می‌آید حال مردم بهم می‌خورد. آیا واقعاً وقت آن نرسیده است که کمی دست نگه داریم و ببینیم حاصل کاری که مشغول انجام آن هستیم به کجا رسیده؟”
او همچنین با بی‌نتیجه دانستن “ابزاری مثل گشت ارشاد و پلیس” گفته: “ما این روش را نزدیک به ۱۰ سال است که تجربه کرده‌ایم و به نتیجه‌ای نرسیده‌ایم. شاید به ظاهر و از ترس و در میادین و خیابان‌های اصلی دختران و خانم‌های ما تا حدودی حجاب ظاهری را رعایت کنند اما آیا می‌توانیم در تک تک کوچه‌ها و خیابان‌ها هم مأمور و پلیس بگذاریم؟ نمی‌توانم بگویم اصلاً پلیس نباید وارد عرصه می‌شد چرا که آنها هم زحمات زیادی در این باره می‌کشند و اگر نبودند وضع از این هم بدتر می‌شد اما تأثیری که چنین طرح‌هایی در بر دارد تأثیری بنیادی نیست. مثل یک قرص مسکن است که به صورت موقتی و ظاهری درد را درمان می‌کند و دوباره بعد از مدتی تأثیرش از بین می‌رود.”
ون‌های رعب و وحشت
نکات پرس به سراغ شیوا شکاری، پژوهشگر مسائل اجتماعی هم رفته و از قول او نوشته است: “تا زمانی که نتوانیم از طریق آموزش برخی هنجارها را درونی کنیم نمی‌توانیم با استفاده از نیروهای قهری و یا طرح‌هایی مثل امنیت اجتماعی دست به فرهنگ سازی بزنیم. این موضوع در آموزش و پرورش نیز اثبات شده است که هر زمان برای آموزش مفهومی از روش‌های قهری استفاده شود، آن آموزش به نتیجه نخواهد رسید.”
او با وجودی که گفته ورود پلیس به معنای محدود شدن دایره آزادی‌ها نیست اما در عین حال معتقد است که “ما باید طرح ارتقای امنیت اجتماعی را جدی بگیریم اما نباید این طرح‌ها به آزادی‌های فردی و اجتماعی خاص افراد تجاوز کند. اجرای غیر کارشناسی این طرح مثل افتادن از چاله به چاه است. با فشار و زور نمی‌توان یک هنجار را نهادینه کرد. به نظرم این طرح از سال ۸۳ تا کنون در حال اجرا است در حالی که هیچ کدام از مصادیقی که به نظر ما امنیت اجتماعی را تهدید می‌کند کم نشده است تنها چیزی که تغییر کرده نگرانی خانم‌ها و خانواده های آنها از محدودیت و سرکوب است. از طرف دیگر ردیف کردن این ون‌ها و ایجاد رعب و وحشت در شهر تا کنون نه تنها منجر به فرهنگ سازی نشده که حتی کشورهای دیگر با سوءاستفاده از آن به عنوان ضد تبلیغ استفاده می‌کنند و دست به سیاه‌نمایی می‌زنند.”
هاشم واعظی، عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران هم از جمله افرادی است که از او نظرخواهی شده. او ضمن انتقاد از “آزادی غیرمعقول خانم‌ها” و با تاکید بر پوشش و حجاب به عنوان “ضامن امنیت اجتماعی” می‌گوید: “این خانم‌هایی که امروز معتقدیم موضوع حجابشان معضل اصلی ما است، غریبه نیستند. دختران و خانم‌های همین جامعه هستند. چرا فکر می‌کنیم این‌ها خودی نیستند. تا زمانی که این نگاه تویی بر جامعه حاکم باشد به جایی نخواهیم رسید، چرا برخورد های ما تا این اندازه سلبی و ایجابی است؟ تا زمانی که ما نپذیریم همه حق نظر و مشارکت دارند به یک راه حل نهایی نخواهیم نرسید.”
در مطلبی دیگر هم با علیرضا مشهدی‌زاده، حقوق‌دان گفت‌وگو شده؛ او ضمن انتقاد از انتخاب مصادیق بدپوششی مانند لباس تنگ و چسبان، روسری که از دو سوی آن موی سر مشخص باشد، مانتوی بالای زانو و شلوار تنگ آمده است: “ اصلاً لفظ بی حجابی یعنی چه؟ بی حجاب کیست؟ مصداق‌ها کجا مشخص شده؟ چه کسی می‌خواهد تبیین کند؟ ابتدا باید آیین نامه قوانین و مقررات خاص توصیف شود و بعد نیروی انتظامی وارد شود. ضمن اینکه به نظر می‌رسد در شرایط فعلی جامعه نیروی انتظامی وظایف مهم‌تری برای رسیدگی در دست دارد….وقتی سایر نهاد های متولی وظایف خود را به درستی انجام ندهند، نیروی انتظامی مجبور است بخشی از توان خود را که می‌توانست صرف امور مهم‌تری کند به آنها اختصاص دهد و این شاید به معنای گسترش بیشتر مشکلات و جرایم باشد.”
از احمدی‌نژاد تا روحانی
در ویژه‌نامه خاتون چندین بار تکرار شده بود که احمدی‌نژاد مخالف گشت ارشاد بوده و نیروی انتظامی هماهنگ و مطابق با نظرات او عمل نمی‌کند. در ابتدای این ویژه‌نامه هم صراحتا عنوان شده که احمدی‌نژاد به دنبال “راهی به سوی مهار گشت ارشاد” بوده است.
حالا در شرایطی که فرماندهی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی از تداوم گشت‌های ارشاد دفاع می‌کند و می‌گوید که تغییر دولت تاثیر زیادی در ناجا ندارد، دولت حسن روحانی چه موضعی اتخاذ خواهد کرد؟ آیا وبسایت حامیان احمدی‌نژاد با این موضع‌گیری به دنبال مخابره پیامی برای جوانان حامی روحانی است؟
