مسئولان ستاد احیای دریاچه ارومیه گفته‌اند ریزگردهای نمکی که از جمله پیامدهای خشک شدن دریاچه ارومیه است سلامت شهروندان را تا حد ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرطان ریه و فشار خون به خطر انداخته است.
سوزش چشم، مشکلات پوستی و بیماری‌های تنفسی از جمله دیگر پیامدهای مستقیم خشک شدن بزرگترین دریاچه ایران است که به گفته آرمین نوربخش، دبیر کمیته اجتماعی ستاد احیای دریاچه ارومیه، سلامت مردم را به شدت تهدید می‌کند. “به طوری‌که شهروندان روستاهای اطراف دریاچه و حتی خود تبریز، به علت استنشاق هوای آغشته به نمک دچار فشار خون بالا شده‌اند.”
دریاچه ارومیه، بزرگترین دریاچه ایران و دومین دریاچه آب شور دنیا در معرض نابودی کامل قرار گرفته و بیش از ۹۵ درصد آن خشک شده است.
کارشناسان محیط زیست درسالهای گذشته بارها نسبت به پیامدهای انسانی خشک شدن این دریاچه هشدار داده‌اند ولی اینبار، آنطورکه دبیر کمیته اجتماعی ستاد احیای دریاچه ارومیه می‌گوید “اگرچه مطالعات دقیقی در این باره وجود ندارد” اما “اطلاعاتی به بیرون درز کرده” که حکایت از بالا رفتن میزان بیماری‌های ناشی از خشک شدن این دریاچه دارد.
پیشتر برخی کارشناسان نسبت به مهاجرت میلیونی کشاورزان حاشیه دریاچه ارومیه هشدار داده بودند؛ مهاجرت خاموش شش میلیون کشاورز که به آرامی آغاز شده و در یک دهه به اتمام می‌رسد. نادر قاضی‌پور، نماینده ارومیه در دی‌ماه سال ۹۱ گفته بود ۵۰ درصد روستاهای اطراف دریاچه ارومیه تخلیه شده است.
اینک آرمین نوربخش، از مسئولان ستاد احیای این دریاچه ،که تنها ۵ درصد از آن باقی مانده، باردیگر نسبت به مهاجرت ۷ میلیون نفر در نتیجه طوفان‌های نمکی و بیابان‌زایی و توسعه تل‌ماسه‌ها و تحت الشعاع قرار گرفتن سلامتی مردم در صورت خشک شدن دریاچه هشدار داده است.
او روز دوشنبه، ۸ تیرماه، در مورد علل خشک شدن این دریاچه به دو عامل حفر چاه‌های غیرمجاز و ایجاد نهرهای جدید در حاشیه دریاچه اشاره کرده و گفته حفر این چاه ها که “باعث کاهش آب سفره‌های زیرزمینی شده و در نتیجه با توجه به خشکی زمین، رودخانه‌هایی که قرار بوده وارد دریاچه و در آن جاری شود، جذب زمین شده و در آن فرو رفته است.”
به گفته نوربخش: “تغییرات اقلیمی و کاهش بارش‌ها، عاملی است که تنها ۱۵ تا ۲۰ درصد در خشکی دریاچه موثر بوده است و بحث‌هایی مثل سدسازی که آن هم باهدف توسعه کشاورزی اتفاق می‌افتد، عامل پر اهمیتی در ایجاد بحران دریاچه ارومیه است.”
عیسی کلانتری، دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه هم در خرداد ماه گذشته در مورد حفر چاه‌های غیر مجاز در دولت دهم گفته بود: “احمدی‌نژاد زمانی که به فیروزکوه سفر کرد، گفت مناطق ممنوعه یعنی چی؟ این دکان وزارت نیرو است هرکس هرجا توانست، چاه حفر کند.”
در پی این سفر آنطور که مسئول احیای دریاچیه ارومیه گفته “سه روز اجازه حفارهای چاه سه‌برابر و روزی هزاران متر چاه زده شد. بیلان منفی برداشت آب از زمان انقلاب تا قبل از دولت احمدی‌نژاد منفی ۴۵ میلیارد مترمکعب بود، اما در هشت سال دولت احمدی‌نژاد ۷۵ میلیارد مترمکعب به آن اضافه شد و این روند هم‌اکنون نیز ادامه دارد.”
به گفته کلانتری که همزمان دبیری خانه کشاورزان ایران نیز به عهده دارد “در حال حاضر کشاورزی حاشیه شرقی و شمال غربی دریاچه ارومیه محو شده و ریزگردهای نمک، زندگی مردم را از لحاظ بهداشتی و سلامتی در معرض خطر قرار داده است و سرطان پوست در حیوان و انسان بیش از ۳۰ برابر شده است.”
