ایسون آتاناسیادیس
خاکسپاری دانشجوی 19 ساله ای به نام سهراب اعرابی در ایران در روز دوشنبه، موج همدردی جدیدی به راه انداخته است. نظیر احساساتی که ثبت لحظه مرگ زن جوانی به نام ندا آقا سلطان بر روی نوار ویدئو در تظاهرات ماه گذشته و تماشای آن توسط میلیون ها نفر در سراسر جهان برانگیخت.
در کشوری که آکنده از فرهنگ شهادت اسلام شیعه است، برخی تلاش دارند مرگ آقای اعرابی را به میراثی بزرگتر پیوند بزنند. با این حال، بسیاری از ایرانی ها مایل نیستند مطابق آنچه یادگاری از گفتمان 30 سال گذشته انقلاب اسلامی است، به شخصیت محوری و قهرمان سازی بپردازند.
مریم نمازی، یک فعال حقوق بشر از انگلستان، در ایمیل خود می نویسد: «او یک شهید نیست. بسیاری از مردم در جریان اعتراضات اخیر در برابر حکومت اسلامی و نقش خشونت آمیز دین در تمامی ابعاد زندگی شان کشته شدند. ندا و سهراب، چهره دیگری از (حاکمان) ایران را برملا کردند، صورتی که حتی پس از 30 سال وحشی گری و رفتار قرون وسطائی، ذره ای تغییر نکرده است.»
به گفته فرح محمدی، عمه آقای اعرابی، گزارش ها حاکی از کشته شدن اعرابی در 25 خرداد و همزمان با آتش گشودن یکی از اعضای شبه نظامیان بسیج به سوی جمعیت معترضان در نزدیکی میدان آزادی تهران است.
خانم محمدی به بی بی سی فارسی گفت: «اطلاعات ضد و نقیض بسیاری در مورد مرگ او وجود دارد. فکر می کنم آنها می ترسند بگویند آیا وی در زندان مرده یا اینکه در راهپیمائی هدف گلوله قرار گرفته و سپس در بیمارستان جان باخته است.»
مطابق آنچه در یکی از وبلاگ های فارسی نوشته شده، جسد او درحالیکه هیچ کارت شناسائی همراهش نبوده، نزدیک به یک ماه مجهول الهویه باقیمانده است.
به طور معمول، کسانی که جان خود را در راه اسلام و یا مظاهر اسلامی از دست می دهند، شهید خوانده می شوند.
آصف بیات استاد جامعه شناسی و مطالعات خاورمیانه دانشگاه لیدن در هلند می گوید: «شهادت عبارت است ازمردن به خاطرعلت باشکوه، مرگی که بیهوده نباشد، مرگی که هم در این دنیا و هم پس از آن پاداش بگیرد. درعین حال، تلاشی وجود دارد تا مرگ سهراب اعرابی را به یک میراث آشنا پیوند بزند: شهادت امام حسین نوه حضرت محمد که در نبرد با بی عدالتی کشته شد.»
مطابق اعلامیه جنبش بین المللی حقوق بشر در ایران، پروین اعرابی مادر سهراب، از زمان ناپدید شدن پسرش بارها به زندان اوین و دادگاه های مختلف مراجعه کرد. سرانجام در روز شنبه بود که مقامات با وی تماس گرفتند و از او خواستند برای شناسائی جسد پسرش از میان چندین جسد دیگر مراجعه کند.
اعرابی در روز دوشنبه در گورستان معروف بهشت زهرای تهران و تحت نظارت عده زیادی از نیروهای لباس شخصی به خاک سپرده شد. کلیپ های ویدئوئی این مراسم تنها ظرف چندین ساعت بارها در وب سایت یوتیوب به تماشا درآمد. ویدئویی که در آن، مادر اعرابی در حالیکه روسری به سر دارد، بر سر پیکر پسرش شیون و زاری می کند. حدود 500 نفر در این مراسم حضور داشتند و تعدادی ازمردان خانواده اعرابی سخنان کوتاهی به ایراد سخنان کوتاهی پرداختند.
خانم محمدی می گوید: «فکر می کنم به بستگان گفته شده بود شلوغ نکنند. البته هیچکس در این مورد چیزی به من نگفته اما با توجه به سرعت پایان یافتن مراسم، به نظر اینطور می رسد.»
در جریان انقلاب سال 1357 در ایران، تظاهرکنندگانی را کشته می شدند، شهید خطاب می کردند. این درحالی بود که جمعیت دینی ایران احساس می کرد نیروهای شاه حاکم، در پی سرکوب هویت اسلامی کشور بودند.
هادی قائمی مدیر جنبش بین المللی حقوق بشر در ایران می گوید: «بسیاری از افراد به دلیل آنکه احساس می کنند واژه شهید به طور افراطی توسط دولت استفاده شده و رنگ و بوی دین را به خود گرفته، مایل نیستند از این واژه استفاده شود. در عین حال، با شهید خواندن یک نفر، این موضوع خاطر نشان میشود که وی بی سبب جان خود را از دست نداده ، بلکه مرگ او در راه هدفی بوده است.»
منبع: کریستین ساینس مانیتور- 13 ژوئیه
