حرف های پوران درخشنده:
اندیشه نباید فدای گیشه شود
وظیفه یک هنرمند به نظر من، ساختن افکار عمومی درباره بحران‌های اجتماعی موجود و جلب مشارکت مردم برای حل آنهاست.
«پوران درخشنده»، فیلمساز، تهیه کننده، محقق و نویسنده، در حال حاضر مشغول کار روی یک فیلم مستند- داستانی درباره زنان است. او قصد دارد کار جدید خود را همچون گذشته، با بهره‌گیری از تحقیقات میدانی و مستندات واقعی ارائه کند.
وی کار مستندسازی را یکی از شریف‌ترین نوع فیلمسازی می‌داند و در ساخت فیلم‌های بلند و داستانی خود نیز از این شیوه فیلمسازی بهره برده است. چند فیلم او آمیخته‌ای از داستان و فیلم هستند. فیلم‌های او عبارتند از: بچه‌های ابدی (۱۳۸۵)، رویای خیس (۱۳۸۴)، شمعی در باد (۱۳۸۲)، عشق بدون مرز (۱۳۷۷)، زمان از دست رفته (۱۳۶۸)، عبور از غبار (۱۳۶۸)، پرنده کوچک خوشبختی (۱۳۶۶) و رابطه (۱۳۶۵).
این فیلمساز 58 ساله، در پاسخ به اینکه آیا برای ساخت این فیلم، با فعالان جنبش زنان در ایران ارتباط کاری خواهد داشت یا خیر، توضیح داد: «به‌طور طبیعی فیلمسازانی که درباره مسائل اجتماعی کار می‌کنند، با گروه‌های مختلف مردم از جمله زنان در پیوند و ارتباط هستند. در این میان مستندسازان با زنان فعال جامعه ارتباط بیشتری دارند. نه فقط زنانی که کار رسانه‌ای و حقوق بشری انجام می‌دهند. بلکه زنانی که در عرصه‌های مختلف به طور شبانه‌روزی مشغول کار و جابه‌جایی مرزهای محدودکننده اجتماعی به سوی پیشرفت و رهایی هستند.»
وی با اشاره به اینکه زنان ایران طی سه دهه اخیر با گام‌های بلند به سوی آگاهی و رشد فردی خویش حرکت کرده‌اند گفت: «این رشد فردی تاثیر بی‌چون و چرای خود را روی رشد جمعی زنان و در نهایت رشد جامعه گذاشته و می‌گذارد. می‌بینیم که نزدیک 70 درصد دانشجویان ایران زن هستند و همین عطش آنها را برای رسیدن به آگاهی نشان می‌دهد. می‌خواهند مادری آگاه باشند، می‌خواهند دوست و همسر و همکاری آگاه باشند و درنهایت می‌خواهند شهروند آگاه و سرنوشت‌ساز جامعه خویش باشند. می‌خواهند حقوق از دست رفته خود را مطالبه کنند. به نظر من حرکت آنها که از صدسال پیش آغاز شده، امروزه بیش از هر دوره دیگری به هدف خود نزدیک شده است.»
وی با اشاره به اینکه محور بسیاری از فیلم‌های سینمای ایران زنان هستند توضیح داد: اما با این وجود هنوز بسیاری از این تصاویر با آنچه در سطح جامعه می‌بینیم، یعنی با واقعیت‌ها همخوانی ندارد. در این میان البته مشکلات کارگردانان زن و اصولاً محدودیت‌هایی که بخصوص در طرح مسائل زنان وجود دارد بی‌تاثیر نیست. ما مسائل و مشکلاتی را که می‌خواهیم به تصویر بکشیم نمی‌توانیم و این مشکل بزرگی است. البته با وجود همه مشکلات هستند کارهای ارزنده‌ای که بسیار تاثیرگذارند.»
پوران درخشنده در فیلم‌هایش بیشتر به کودکان و افرادی می‌پردازد که نارسایی‌های جسمی و ذهنی دارند. او این طیف را در جامعه، طیفی فراموش‌شده قلمداد می‌کند و معتقد است سینما و هنر می‌تواند کمک کند تا جامعه توانایی‌های این کودکان را درک کند. وی توضیح می‌دهد: من سال‌ها تلاش کردم در کارهای خود افرادی را مطرح کنم که معمولاً از سوی جامعه فراموش و یا نادیده گرفته می‌شوند تا حداقل به سهم خودم کاری کرده باشم.»
وی همواره کار فیلمسازی را راهی مفید برای دادن اعتماد به نفس به افرادی دانسته که از نارسایی‌های ذهنی و جسمی رنج می‌برند و معتقد است: «نباید اندیشه و پیام فیلم را فدای گیشه کرد. چون در این صورت فیلمساز نمی‌تواند در برخورد با موضوعات مختلف راحت باشد. اگرچه فروش فیلم و ارتباط با مخاطب مسئله بسیار مهمی است.»
وی با تاکید بر اینکه شاید در آینده بیش از پیش به ساختار مستند در کارهایش بپردازد، گفت: «برای من کار مستند اولویت اول دلمشغولی‌هایم به شمار می‌رود. اگرچه عدم نمایش فیلم‌های مستند در تلویزیون ایران و نبود سالن‌هایی که به‌طور مشخص به نمایش این نوع فیلم بپردازد مشکلی جدی برای مستندساز به شمار می‌آید. همین باعث می‌شود که فیلم‌های مستند اصولاً دیده نشوند. ما الان در ایران گنجینه‌ای از فیلم‌های مستند داریم که مهجور مانده‌اند و این خیلی غم‌انگیز است؛ چراکه این نوع از فیلم‌ها می‌توانند در دادن آگاهی به جامعه بسیار موثر باشند. به‌هرحال مجموعه‌ای از مشکلات بر سر راه مستندساز وجود دارد و منجر به این می‌شود که در اغلب مواقع او نتواند تهیه‌کننده پیدا کند و مجبور شود خودش روی کارش سرمایه‌گذاری کند. همین، افق روبه‌روی او را برای ادامه کار کمی مه‌آلود می‌کند و حتی شاید او را از ادامه کار بازدارد.»
به عقیده پوران درخشنده، عرضه فیلم‌های مستند در شبکه اینترنتی یک راه حل برای ارتباط فیلمسازان با مردم است و گفت: «اگر این فیلم‌ها بتوانند از طریق فروش اینترنتی عرضه شوند که خیلی خوب است در غیر این صورت بین مهجور ماندن فیلم‌های مستند با عرضه رایگان آنها در اینترنت من راه دوم را انتخاب می‌کنم و ترجیح می‌دهم.»
پوران درخشنده می‌گوید: «کار مستندسازی ارتباط مستقیم با مردم دارد. من کار فیلمسازی خود را با کار مستند شروع کردم و بعد از این که به سینمای داستانی پرداختم همیشه تلاش کردم از این قالب بهره ببرم و ضرورت کار تحقیقی را فراموش نکنم. در تمام فیلم‌های داستانی‌ای که تا به امروز کار کرده‌ام، بخشی از کارم را به تحقیق میدانی و کارشناسی اختصاص دادم تا بتوانم تا حدی به کار مستند نزدیک‌تر شوم. »
پوران درخشنده، در مدرسه عالی تلویزیون و سینما تحصیل و کار خود را با مستندسازی آغاز کرده است. در کارنامه فعالیت‌های پیش از انقلاب او نام ده‌ها مستند درباره «طاعون در کرمانشاه»، «موسیقی نواحی ایران»، «تحقیقی درباره زنان، اشتغال و صنایع دستی در کردستان»، «چشمه‌های آب معدنی راه هراز» و مستندی در چند قسمت درباره صنایع دستی ایران» به چشم می‌خورد.
فیلم های مستند او در سال‌های پس از انقلاب نیز اینهایند: «چرخها می چرخند»، «شوکران»، « ببر دره عشق»، «چشمه‌های دره سنگستان»، «شوبو از غروب تا غروب»، «رسول هرکول کوچک»، «گردنبندی از قاصدک برای خواهر» و «6 عروس برای آمنه».
مجموعه ۱۷ قسمتی شوکران که ساخت آن از سال ۱۳۶۹ تا ۷۱ طول کشید، درباره پدیده اعتیاد در زنان، مردان و کودکان در ایران است. از این مجموعه تنها سه قسمت در تلویزیون پخش شد.
پوران درخشنده عضو انجمن‌های فیلمسازان زن آمریکا (WIF)، کارگردانان مستقل آمریکا (IFP)و مرکز بین المللی فیلم کودکان و نوجوانان یونسکو (CIFEJ) است و تا به امروز جوایز مختلفی نیز دریافت کرده که از آن جمله‌اند: دیپلم افتخار از اولین دوره جشنواره فیلم جیفونی ایتالیا برای فیلم «رابطه»، لوح زرین بهترین فیلم از ششمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم «پرنده کوچک خوشبختی» در سال ۱۳۶۶، دیپلم افتخار بهترین کارگردانی از ششمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم «پرنده کوچک خوشبختی» در سال ۱۳۶۶، دیپلم افتخار از سومین جشنواره فیلم زنان از آرژانتین برای فیلم‌های «پرنده کوچک خوشبختی» و «زمان از دست رفته»، مشعل طلایی از دومین جشنواره فیلم غیرمتعهدها در کره شمالی برای فیلم «پرنده کوچک خوشبختی» و پروانه زرین بهترین کارگردانی فیلم بلند از بیست و یکمین جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان.
