میترا نیکزاد
در حالی که مطابق قوانین صید وشکار جمهوری اسلامی ایران، نیروهای “حراست دریاها” برای حفاظت از گونه های خاویاری ارزشمند تنها موظف هستند متخلفان را دستگیر و تحویل نیروی انتظامی بدهند، یک جوان 18 ساله ترکمن، به علت برخورد پروانه قایق موتوری حراست دریای بندرترکمن کشته شد.
براساس گزارش رسیده از خبرنگار روز، حسام الدین خدیور، متولد 1368 و اهل روستای “چاپاقلی” و یکی از طوایف بزرگ ترکمن، در حالی به دست این ماموران به قتل رسید که تنها برای رفع نیاز خود وخانواده اش به دریا رفته بود تا چند ماهی کپور و کفال صید کند.
”چاپاق” در زبان ترکمن یعنی “ماهی” و حسام الدین درحالی قربانی شد که تمام اجدا، گذشتگان و همچنین همولایتی هایش ماهی گیراند و نام روستایش نیز از همینجا نشات گرفته است. حسام که به همراه 2 نفر از دوستانش با یک قایق کوچک موتوری درساعت یک نیمه شب پنجشنبه به دریا رفته بود با برخورد عمدی قایق موتوری عظیم الجثه ماموران حراست دریا مواجه شدند و قایقشان متلاشی شد. خبرهای رسیده حاکی است حسام الدین و دوستانش که به شدت زخمی شده بودند به بیمارستان امام خمینی بندر ترکمن برده شدند؛ اما درهمان دقایق اولیه، حسام الدین زندگی را بدرود گفت.
مردم منطقه که ترکمن وسنی مذهب هستند و در گذشته معمولا در برابر برخوردهای خشونت آمیز نیروی انتظامی واکنشی نشان نداده اند، این بار در اعتراض به مرگ حسام الدین، دست به اعتراض خشونت آمیز زده اند. به گزارش خبرنگار روز، آنها به فرمانداری بندر ترکمن هجوم برده، همه شیشه های آن را شکسته و خودروها و قایق های موجود در ساختمان را خرد کرده اند. آخرین خبرها از بندرترکمن حاکی است که تمام خیابان های اطراف فرمانداری بسته شده و اتوبوس های ارتش و یگان ویژه سپاه پاسداران که از مرکز استان گلستان به محل اعزام شده اند در خیابان ها تردد می کنند و شهر به حالت حکومت نظامی درآمده است. آگاهان پیش بینی می کنندکه موج جدید دستگیری ها در یکی دو روز آینده، حداقل تنبیهی است که برای جوانان بندر ترکمن درنظر گرفته شده است.
مردم بندر ترکمن و خواجه نفس می گویند حسام نخستین قربانی رفتار خشونت آمیز و خلاف قانون “حراست دریا” نبوده است. اخبار رسیده حاکی است طی سال های اخیر افراد بسیاری به همین روش جان خود را از دست داده اند که اغلب آنان از گروه سنی 14 تا 20 سال هستند. درسال 1379 ، کشته شدن برادر یک شهید جنگ به نام شریعتی و از اهالی همین روستا که با قایق کوچک خود به دریا رفته بود در همین منطقه با همین شیوه کشته شد، واکنش زیادی را در سطح افکار عمومی ایجاد کرد. دراین حال ماموران حراست دریا همواره مدعی شده اند در هم شکستن قایق های کوچک صیادان محلی، به علت تاریکی هوا و دیده نشدن آن ها صورت گرفته است. اما مردم منطقه می گویند در شب حادثه هوا کاملا مهتابی بوده و نورافکن های قدرتمند قایق های حراست دریا راننده قایق موتوری را قادر می ساخته حتی در فاصله 5 متری مسیر قایق را تغییر دهد. از این روبستگان افراد حادثه دیده اعتقاد دارند دستور برخورد شدید با ماهیگیران محلی توسط فرمانده نیروی انتظامی بندرترکمن هدایت شده است. عده ای از آنان تا حدی به منشا این برخوردها بدبین هستند که باور دارند همدستی صیادان بزرگ و صاحبان شرکت های دلالی عظیم صید با فرماندهان منجر به حوادثی از این دست در سال های اخیر شده است.
درهمین حال یک مقام آگاه به خبرنگار روز گفت که سه ماه پیش در خصوص رخ دادن این حوادث، شورای تامین در محل فرمانداری بندرترکمن جلسه ای تشکیل داده است. این مقام یادآوری می کند که نیروی انتظامی به هیچ عنوان حق برخورد خشونت بار با این متخلفان را ندارد بلکه تنها می تواند آن ها را تحویل پاسگاه مرکزی بدهد وآن نیز درشرایطی است که ادوات وآلات صید و یا مورد شکارشده در دست آن ها باشد.
براساس ماده 10 قانون شکار و صید، مصوب 1346 ( اصلاحیه 1353 و 1375 ) کسانی که مرتکب شکار وصید در فصول و ساعات ممنوعه و وسایل و طرق ممنوعه شوند به حبس تادیبی از 11 روز تا یک ماه و یا جزای نقدی محکوم می شوند. ماده 11 همان قانون نیز شکار و صید بدون پروانه را به حبس تادیبی از 11 روز تا 2 ماه و جزای نقدی محکوم می کند.