اسفندیار صفاری
پس از قطع دست یک سارق در انظار عمومی در کرمانشاه، امام جمعه شیراز نیز خواستار اجرای حدود در استان فارس شد. آیت الله محی الدین شیرازی نماینده ولی فقیه در استان فارس با انتقاد از توقف اجرای علنی برخی از حدود چون قطع دست تاکید کرد: “کسانی که می‌گویند تاریخ مصرف احکامی مانند قطع دست دزد گذشته، تاریخ مصرف خودشان گذشته است”.
در اسفند ماه 85 ایرنا، خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی گزارش دادکه دست یک سارق در شهر کرمانشاه در ملاء عام قطع شد. این خبرگزاری به نقل از مسوول روابط عمومی دادگستری کل استان کرمانشاه نوشت: “با توجه به اینکه بیشتر سرقتهای این سارق در خیابان وکیل آقا انجام شده مراسم اجرای قطع ید در ملاء‌عام در این خیابان اجرا شد”. به گفته مدیر روابط عمومی دادگستری کرمانشاه در مراسم قطع دست این سارق “جمع زیادی از مردم شاهد اجرای قطع ید بودند که دست سارق از ناحیه چهار انگشت قطع شد”.
به دنبال اجرای قطع دست این سارق در ملاعام، اللهیار ملکشاهی رئیس دادگستری استان کرمانشاه طی مصاحبه ای با خبرگزاری ایرنا گفت: “اگر می خواهند دستشان قطع نشود، باید دست از دزدی بردارند. “وی با تاکید بر اینکه اگر سرقتی در این استان اتفاق بیافتد که شرایط اجرای حد را داشته باشد، حد در ملاء عام اجرا خواهد شد، وعده داد که در آینده نزدیک موارد دیگری از اجرای احکام قطع دست سارقان در این استان اجرا می شود.
به گفته رییس کل دادگستری کرمانشاه حکم قطع دست این سارق در ملاء عام به تایید دیوان عالی کشور نیز رسیده بود. ملک شاهی در عین حال مدعی شد که مردم با امضای طومار از قطع دست این سارق حمایت کرده اند. همزمان روزنامه اعتماد ملی نیز به نقل از استاندار کرمانشاه نوشت: “اجرای حد تاثیر چشمگیری در کنترل جرایم دارد”.
قاضی برود
مدتی بعد از اجرای این حکم و در آغاز سال 86 آیت الله محی الدین شیرازی، نماینده ولی فقیه و امام جمعه شیرازخواستار اجرای حدودی چون قطع دست در شیراز و استان فارس شد. خبرگزاری ایرنا در گزارشی از نماز جمعه هفته گذشته شیراز به نقل از امام جمعه شیراز نوشته است: “اگر قاضی نمی تواند حدود خداوند درباره اراذل و اوباش را اجرا کند باید کناربرود تا یک قاضی نترس و شجاع بیاید”. وی با تاکید بر لزوم اجرای حدود در استان فارس به شدت از مخالفان اجرای علنی حدود در انظارعمومی، گفت: “کسانی که می‌گویند تاریخ مصرف احکامی مانند قطع دست دزد گذشته، تاریخ مصرف خودشان گذشته است”.
امام جمعه شیراز در جلسه ای با قضات استان فارس نیز با تاکید بر اجرای حدود در مورد متهمان ومحکومان اجتماعی، اجرای حدود را موثر تر از زندان ارزیابی کرد و گفت: “زندان و زندانی کردن افراد تاثیر تأدیبی و کاهش جرم در مجرمان ندارد و باعث افزایش فساد نیز می شود”. محی الدین شیرازی در عین حال خواستار کار کشیدن از زندانیان مواد مخدر شد و گفت: “قاچاقچی موادمخدر در زندان نان مفت می خورد و کار نمی کند. نان مفت انسان را مفسد می کند. مشکل زندان ما این است که از زندانی کار نمی خواهد”.
محی الدین شیرازی در عین حال گفت: “در زمینه قوانین حقوقی و جزایی ما مصرف کننده تولیدات تاریخ مصرف گذشته دیگران هستیم”.
اختلاف بر سر نوع مجازات
اظهارات امام جمعه شیراز همزمان با انتقاد فرمانده کل نیروی انتظامی از دادگستری استان فارس مطرح می شود. احمدی‌مقدم هفته قبل در سفر به شیراز، استان فارس را از نظر جرائم جنایی در کشور دارای رتبه اول معرفی کرده و با انتقاد از عملکرد دستگاه قضایی در استان فارس، گفته بود: “دستگاه قضایی برخورد قاطعی با مجرمان ندارد و مجرمان به سرعت مجازات نمی‌شوند”.
فرمانده نیروی انتظامی همچنین گفته بود: “وضعیت فعلی استان فارس را به لحاظ اقدامات قضایی قابل قبول نمی‌دانیم، چرا که اقدامات پلیس بدون پشتوانه قضایی خنثی می‌شود و این در حالیست که شخص آیت‌الله شاهرودی نیز از وضعیت فارس نگران هستند”.
در همین ارتباط رییس دادگستری استان فارس دیروز طی مصاحبه ای با خبرگزاری دانشجویان ایران و در پاسخ به اظهارات امام جمعه شیراز و فرمانده نیروی انتظامی گفت: “دستگاه قضایی نمی‌تواند هیچ عذری را در عدم تأمین امنیت از مسوولان ذیربط بپذیرد”.
احمد سیاوش‌پوردر پاسخ به انتقادات اخیر فرمانده نیروی انتظامی گفت: “متولیان امور فرهنگی اولین کسانی هستند که باید نسبت به وقوع جرم در جامعه پاسخگو باشند در عین حال دستگاه‌های متولی امنیت نباید با فرافکنی، نواقص و مشکلات دستگاه خود را به دستگاه‌های دیگر نسبت دهند”. رییس کل دادگستری استان فارس با بیان اینکه همه در برابر مردم مسوول هستیم به خبرنگاران گفت: “تعیین مجازات وظیفه دستگاه قضایی است و محاکم و دادسراها با استفاده از ظرفیت‌های قانونی برخورد شدید با مجرمان را در دستور کار داشته و دارند و معمولاً قضات در جرایم مهم حداکثر مجازات را مورد لحاظ قرار می‌دهند اما برخی از مسوولان از جمله ضابطان دادگستری، بعضاً با استعمال کلمات احساسی و فاقد مبانی کارشناسی و نیز کلی گویی تلاش دارند با فرافکنی خود را از پاسخگویی مبرا کنند”.
رییس کل داگستری استان فارس تاکید کرد: “قشری نگری و نگاه عامه پسندانه و سطحی به مقولات اجتماعی بیش از اینکه نفعی به جامعه برساند به انسجام دستگاه‌ها جهت برخورد با معضلات اجتماعی آسیب وارد می‌کند”.
با آنکه در سال های گذشته موارد زیادی از اجرای حدودی چون سنگسار و قطع ید که بخشی از مجازات های پیش بینی شده در قانون مجازات اسلامی است، در ایران دیده شده، امادر سال های اخیر مقام های قضائی به دلیل خشونت رایج در این حدود و انعکاس منفی آن دستکم از اجرای علنی آن خودداری کرده و حتی در مواردی به انکار صدور چنین احکامی پرداخته اند. اما اینک خبر قطع دست یک سارق در کرمانشاه و همزمانی آن با درخواست امام جمعه شیراز برای افزودن بر شدت مجازات ها و اجرای علنی حدودی چون قطع دست، شلاق، و سنگسار خبر از گرایش های تازه ای می دهد که زمینه رابرای بروز مناسب یافته است.