برنارد استراد
ایران بار دیگر با اعلام این مسأله که مرکز اتمی نطنز به فاز تولید اورانیوم غنی شده “در مقیاس صنعتی” وارد شده، ایالات متحده و اروپا را به چالش طلبیده است.
گفته می شود که 3000 سانتریفوژ نصب شده و این مسأله از نظر تئوری بدین معنی است که ایران تا یک سال آینده می تواند به شش تا هشت کیلوگرم اورانیوم غنی شده لازم برای ساخت یک بمب اتمی دست یابد.
احتمالاً اعلام مقامات ایرانی در این مورد به واقعیت نزدیک نیست؛ همان چیزی که محمد البرادعی و سخنگوی دولت امریکا نیز بارها به آن اشاره کرده اند. خواست سران ایران برای ادامه برنامه هسته ای و تلاش آنها برای تسلط یافتن بر روند پیچیده غنی سازی اورانیوم کاملاً در جهت عکس خواست جامعه جهانی است. از نظر جامعه بین الملل، برنامه ایران به همان نسبت که می تواند اهداف صلح آمیز را دربرگیرد، می تواند به سوی انرژی هسته ای نظامی نیز معطوف باشد.
به هرحال، این برنامه در دوران محمدرضا شاه پهلوی آغاز شده و تشویق ها و مشارکت های ایالات متحده و فرانسه نیز کاملاً در آن دخیل بوده است.
گسترش جنگ افزار
در دوران کنونی، حتی حمله به ایران آیت الله ها، جدا از عواقب غیرقابل پیش بینی آن، موجب این نخواهد شد که تهران به سلاح هسته ای دست نیابد، بلکه صرفاً آن را قدری به تأخیر می اندازد.
چنین حمله ای تنها می تواند عرق ملی مردم ایران را بیدار و حساسیت آنها را نسبت به دست درازی ها و تهاجمات بیگانگان که طی نیم قرن گذشته نمونه های آن را مشاهده کرده اند تحریک کند.
رابرت گیتس، وزیر جدید دفاع امریکا، خود این حقیقت را می پذیرد که ایران می تواند چنین خواسته ای داشته باشد [دستیابی به سلاح هسته ای]، زیرا طبق گفته او در مجلس سنا، “این کشور به وسیله قدرت های هسته ای بزرگی احاطه شده: پاکستان در شرق، روس ها در شمال، اسراییلی ها در غرب و ما در خلیج فارس”. این درحالی است که رابرت گیتس در سال 2004 گزارش کارشناسانه ای را در زمینه اتخاذ رویکردهای جدید نسبت به ایران به امضاء رسانده بود.
اگر قدرت های بزرگ خود پیمان منع گسترش جنگ افزارهای هسته ای را رعایت کنند، آن وقت می توان نگرانی های جامعه بین الملل را موجه دانست. اما آیا کشورهای بزرگ در صورت نیاز هیچ گاه از زرادخانه های اتمی خود برای تهدید یا افزایش تأثیرات بین المللی استفاده نخواهند کرد؟
در برابر این وضعیت، می توان گفت که اکنون زمان تحقیق و بررسی است، نه زمان رویارویی و مقابله.
مذاکرات ایران و اتحادیه اروپا
خاویر سولانا، سخنگوی دیپلماسی اروپا، روز چهارشنبه مذاکراتی را درخصوص برنامه هسته ای با علی لاریجانی ادامه خواهد داد. یکی از مسؤولین اتحادیه اروپا در این مورد اظهار داشت: “این درواقع به مثابه یک پیش مذاکره است و طی آن خواهیم فهمید که آیا می توان مذاکرات واقعی را انجام داد یا خیر.”
امروز ایران بیش از هر زمان دیگری وارد یک رویارویی دیپلماتیک و طاقت فرسا در ارتباط با برنامه هسته ای خود شده است. شورای امنیت سازمان ملل از ماه دسامبر تاکنون دو قطعنامه علیه ایران به تصویب رسانده که بیش از هر چیر فعالیت های نظامی و هسته ای و همچنین تبادلات مالی این کشور با دیگر کشورهای جهان را تحت تأثیر قرار داده است.
کشورهای بزرگ بارها از ایران خواسته اند قبل از ادامه مذاکرات، فعالیت های غنی سازی خود را متوقف کند تا بدین طریق مزایای تجاری و دیپلماتیک بیشتری برای ایران درنظر گرفته شود. ولی سران ایران نیز کاملاً نشان داده اند که بر خواست خود مبنی بر غنی سازی مصر بوده و به هر طریق ممکن قصد ادامه فعالیت های اتمی را دارند.
مترجم: علی جواهری