هفته گذشته خبرگزاری ایسنا گزارش داد که استیضاح عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در مجلس مطرح شده است. عبدالرضا عزیزی، یکی از نمایندگانی که به دنبال این طرح است، به ایسنا گفته بود: “موضوع این استیضاح راه آهن مشهد، شیروان، بجنورد، گرگان است که در دولت دهم تمام مسیر قانونی آن طی شد و قرارداد بسته شد اما دولت یازدهم آن را لغو کرد. ما به آقای رییس‌جمهور و وزیر نامه نوشتیم، از آنها سوال کردیم، تذکر دادیم و جلسه گذاشتیم اما افاقه‌ای نکرد.” او با اشاره به اختصاص ۹۶۰ میلیون یورو اعتباردر سال ۹۲ برای این راه‌آهن، معتقد بود: “اگر قرارداد بسته نشود این پول از بین می‌رود و راه‌آهن بلاتکلیف می‌ماند. ما هم تا آخر سال بیشتر فرصت نداریم و برای همین مجبور شدیم به جای سئوال، استیضاح وزیر را مطرح کنیم.”
روز بعد روزنامه اعتماد در گزارشی با عنوان “برنامه‌ریزی برای استیضاح پنج وزیر دولت” خبر داد: “تندروها این‌بار برنامه‌ریز شده‌اند. برای پنج وزیر دولت روحانی برنامه‌ریزی کرده‌اند. برنامه‌ریزی برای «استیضاح» تا به نوبت وزرای اصلی دولت یازدهم را از گردونه خارج کنند.” این روزنامه اضافه کرد: “روز گذشته استیضاح وزیر راه به دلیل مشکلات منطقه‌یی به هیات رییسه رفت و بعد از آن خبر رسید که محمدجواد ظریف گزینه بعدی است. برای استیضاحش مشغول جمع‌آوری امضا هستند. وزرای کشور، کشاورزی و نفت هم در «رزرو استیضاح» قرار دارند. برای پایان کارشان هم برنامه‌ریزی زمانی کرده‌اند و قصد دارند تا پایان سال این پنج وزیر را کنار بگذارند و شاید سال آینده با ادامه همین برنامه‌ریزی بتوانند هیات دولت را از رسمیت بیندازند. برنامه‌ریز «جبهه پایداری» است و به صورت هدفمند جلو می‌رود.”
عقب نشینی بی ثمر
پیش از آن، از استیضاح احتمالی وزیر علوم نیز اخباری منتشر شده بود. حتی برخی نمایندگان مجلس، از استیضاح علی جنتی، وزیر ارشاد نیز سخن گفته‌اند. ناظران سیاسی معتقدند که دولت روحانی با وجود عقب‌نشینی‌های مکرر در برابر محافظه‌کاران تندرو ایران، نتوانسته است رضایت آنان را جلب کند.
سی‌ام بهمن ماه، روزنامه شرق در گزارشی درباره استیضاح وزیر راه نوشت: “نکته جالب اما در نامه استیضاح این نمایندگان اعتراض به وزیر به‌دلیل عمل‌نکردن به تعهدات سال آینده این وزارتخانه است. اینکه عنوان کرده‌اند چرا این وزارتخانه با توجه به اینکه در بودجه سال ۹۳ مبلغ ۹۶۰میلیون‌یورو برای احداث راه‌آهن فوق در نظر گرفته شده اقدام موثری انجام نداده است.”
گزارشگر این روزنامه تاکید داشت: “گفتنی است که دولت در بودجه ۹۳ هزینه‌های عمرانی را به پروژه‌هایی اختصاص داده که بیش از ۸۰درصد آنها تکمیل شده باشد. علت این کار را هم تعداد پروژه‌های ناتمام‌مانده از دولت گذشته و نبود اعتبارات کافی برای تکمیل همه پروژه‌ها عنوان کرده است. پیش از این نمایندگان برخی استان‌ها به‌دلیل اعتراض به لایحه بودجه۹۳ استعفا دادند، هرچند هیچ‌کدام به مرحله عمل نرسید و به نظر بسیاری از بهارستانی‌ها نمایشی آمد.”
مهرداد لاهوتی، عضو کمیسیون عمران مجلس نیز دراین‌باره، به خبرگزاری دولتی ایرنا گفته بود: “میزان فروش نفت ما روزانه ۲ میلیون بشکه بود که این رقم به یک میلیون بشکه رسیده و اینها اتفاقاتی است که در منابع دولت رخ داده است. بودجه اختصاص یافته به بخش عمران در سال گذشته ۵۶ هزار میلیارد تومان بوده که از این میزان تنها ۱۵ هزار میلیارد تومان محقق شد و امسال هم از۴۴ هزار میلیارد تومان در خوشبینانه ترین حالت ۲۰ هزار میلیارد تومان محقق می‌شود و این به این معنی است که فقط کارگاه‌ها می‌توانند فعال باشند.”
او تاکید داشت: “وزیر خیلی دوست دارد که هر سال یک هزار کیلومتر راه آهن احداث کند ولی منابع در اختیار این وزارتخانه تنها اجازه احداث سالانه ۱۵۰ کیلومتر راه آهن را می دهد.” عضو کمیسیون عمران مجلس افزوده بود: “ممکن است انتقاداتی وجود داشته باشد ولی در این فضا نگاه ملی وجود ندارد.”
اما برخی منابع خبری در ایران علت اصلی استیضاح را چیز دیگری می‌دانستند. سی‌ام بهمن روزنامه اعتماد در گزارشی با عنوان “ استیضاح‌کنندگان حاضر به گفت‌وگو با وزیر راه و مسکن نشدند” آورده بود: “عباس آخوندی پیش از اینکه در عملکرد وزراتخانه‌یی مورد مواخذه قرار بگیرد، به خاطر همان دلایلی که در جلسات رای اعتماد مورد هجمه قرار گرفته بود، یعنی حضور در ستادهای انتخاباتی میرحسین موسوی مورد تایید نمایندگان افراطی مجلس نیست.”
دلایل پنهان استیضاح اما از این هم فراتر بود و به پشت پرده فساد اقتصادی در ایران نیز مربوط می‌شد. گفته می‌شود که در آخرین روزهای کاری دولت احمدی‌نژاد، ۴۹ درصد از سهم دولت در شرکت مهاب‌قدس با قیمتی بسیار نازل (ششصد میلیارد تومان) به آستان قدس رضوی واگذار شده بود که امروز وزارت راه دولت روحانی با آن مخالفت کرده است. سایت امنیتی-نظامی بولتن‌نیوز در شهریور ماه گذشته و در زمانی که محافظه‌کاران یکصدا علیه دولت احمدی‌نژاد موضع گرفته بودند، افشا کرد: “مشخص است که ۴۹ درصد سهام مهاب‌قدس از ۱۵ هزار تا ۲۲ هزار و پانصد میلیارد دلار[تومان؟] ارزش دارد! حال پیدا کنید پرتقال فروش را! که این رقم ۶۰۰ میلیارد تومان کمتر از ۳ درصد مبلغی است که به آستان قدس واگذار شده است! و ارزش واقعی آن ده‌ها برابر این رقم است.”
چند روز پیش یکی از طراحان استیضاح وزیر راه و شهرسازی از این واگذاری دفاع کرده و به خبرگزاری مجلس گفته بود: “چون دولت دهم در آن زمان پولی نداشت، ۴۹ درصد باقیمانده سهم دولت، در شرکت مهاب قدس را در قبال این ۱۵ درصد به پیمانکار پروژه راه آهن مشهد که آستان قدس رضوی است، طبق قرارداد و کاملا قانونی واگذار کرد.[…] بعد از آن دولت یازدهم که روی کار آمد نسبت به این واگذاری موضع گرفت و اعلام کرد نمی توانیم این سهام را به صورت کامل به بخش خصوصی واگذار کنیم.”
در همین حال ناگهان خبری مبنی بر توقف طرح استیضاح وزیر راه نیز منتشر شد. گفته می‌شد که وزیر راه قول داده است “تا یک ماه آینده قرارداد ساخت و تکمیل خط آهن مشهد٬ شیروان٬ بجنورد و گرگان به بانک مرکزی ارائه شود و این بانک نیز با گشایش ال سی این پروژه٬ ساخت و توسعه آن را آغاز کند.” یکی از نمایندگان گفته بود: “مقرر شد بحث استیضاح تا دو ماه آینده منتفی شود٬ اما در صورتی که قول‌های وزیر عملی نشود پرونده استیضاح نیز دوباره باز خواهد شد.” مشخص نبود که آیا وزیر راه درباره ماجرای سهام “مهاب‌قدس” هم تعهدی داده است یا نه؟
از طرفی دیگر، در حالی که خبر توقف استیضاح وزیر راه به تازگی منتشر شده است، دیروز خبر رسید که وزیر آموزش و پرورش استیضاح خواهد شد. فتح‌الله حسینی نماینده مردم قصرشیرین به خبرگزاری تسنیم، گفته بود: “طرح استیضاح وزیر آموزش و پرورش با ۸ محور تهیه شده و امروز تقدیم هیات‌رئیسه مجلس می‌شود.” او تاکید داشت: “سوء مدیریت در حوزه‌های مختلف آموزش و پرورش، سوء مدیریت در برخی استان‌ها، عدم احقاق حقوق فرهنگیان و عدم اجرای مرخصی زایمان ۹ماهه از محورهای طرح استیضاح وزیر آموزش و پرورش است.”
او همچنین می‌افزاید: “ایثارگران نسبت به روند کار ناراضی هستند و وزارت آموزش و پرورش پس از ۲۲ سال از پایان جنگ در مورد ۵ استان درگیر در جنگ در موضوع حق و حقوق ایثارگری اقدامی انجام نداده و این حق و حقوق را نادیده گرفته است.”
ناظران سیاسی معتقدند که ماجرای تهدید به استیضاح وزیران دولت روحانی تازه شروع شده است.
