امین رئوفی‌نژاد
در حالی که روز شنبه روزنامه‌های سراسری صبح ایران به دنبال دیگر رسانه‌های جهان، از انصراف شرکت بزرگ توتال از سرمایه‌گذاری در ایران خبر دادند، الهام سخنگوی دولت احمدی‌نژاد در جمع خبرنگاران این موضوع را تکذیب و برای اثبات نادرستی خبر، به اظهارات چند وقت پیش یکی از مدیران این شرکت در حاشیه یک نشست استناد کرد که وی در آن “بر اهمیت سرمایه‌گذاری در ایران تاکید کرده است.“
سخنگوی دولت نهم در حالی انصراف شرکت توتال از سرمایه‌گذاری در ایران را به کلی تکذیب می کند که کریستف دی مارژوری،مدیر این شرکت بزرگ فرانسوی دو روز پیش به روزنامه فایننشال‌تایمز گفت “به علت خطرات و ریسک سیاسی سرمایه‌گذاری در ایران در شرایط موجود” از این کار منصرف شده است.
شرکت نفتی توتال که در سالهای گذشته همکاری‌های گسترده‌ای با وزارت نفت ایران داشته است، دو سال پیش قراردادی برای سرمایه‌گذاری در زمینه توسعه فاز یازده میدان گازی “پارس جنوبی” با ایران امضا کرد. در این قرارداد، شرکت نفتی پتروناس از مالزی نیز توتال را همراهی می‌کرد.
حوزه گازی پارس جنوبی، یکی از بزرگ‌ترین ذخیره‌های گاز در جهان است که بر اساس برآوردها چیزی در حدود 8 درصد ذخیره گازی جهان را در خود نهفته دارد. این میزان، نیمی از کل ذخایر گازی ایران است که در میان کشورهای دارای منابع گاز در جهان، مقام دوم را به خود اختصاص داده است. آن هم در شرایطی که بسیاری از کارشناسان معتقدند دولت‌های ایران در بهره‌برداری از حوزه پارس جنوبی تعلل بسیاری به خرج داده‌اند.
فاز یازدهم از 24 فاز توسعه و بهره‌برداری از میدان گازی پارس جنوبی که شرکت توتال نیز قصد مشارکت در آن را داشت، موضوع اجرای طرحی با عنوان “پارس ال.ان.جی” بود که به تولید گاز مایع مربوط است. برای تأمین ابعاد تکنولوژیک این پروژه، ایران ناچار است به شرکتهای باتجربه و دارای این تکنولوژی همانند توتال رو بیاورد، اما وزارت نفت ایران اعلام کرده که حتی اگر از تولید گاز مایع منصرف شوند، توسعه فاز یازده پارس جنوبی را رها نخواهند کرد. این در حالی است که امکان ادامه این پروژه با کناره‌گیری توتال، در ابهام فرو رفته است.
کریستوف مارژوری، مدیر عامل شرکت توتال، روز پنجشنبه در گفت‌وگویی با روزنامه فایننشال تایمز چاپ لندن اعلام کرد: “امروزه سرمایه گذاری در ایران برای ما خطر سیاسی دارد، چون مردم خواهند گفت که توتال برای پول حاضر است به هر کاری دست بزند.“
این موضع‌گیری در واکنش به انتقادات تعدادی از دولت‌ها و رسانه‌های غربی، از جمله به طور مشخص دولت آمریکا، انجام شد که خواستار پایبندی توتال به تحریم‌های غرب علیه جمهوری اسلامی ایران شده بودند. این در حالی است که اخیرا کنگره طرحی برای تحریم‌های جدید علیه ایران را به بحث گذاشته است که در صورت تحقق، دولت آمریکا شرکتهای طرف معامله با ایران را بیش از پیش زیر فشار خواهد گرفت.
درست نیست
اما با وجود اظهارات صریح مدیرعامل توتال درباره انصراف از سرمایه‌گذاری در ایران، سخنگوی دولت احمدی‌نژاد اعلام کرد که چنین چیزی صحیح نیست و “شرکت فرانسوی توتال فرانسه تصمیم جدیدی برای ترک ایران نداشته است.“
الهام دیروز در پاسخ به خبرنگاران درباره “خروج توتال از بازار سرمایه‌گذاری ایران و پیشنهاد جایگزین دولت”، در اظهاراتی که تعجب خبرنگاران را برانگیخت، با رد چینن مسئله‌ای گفت: “حتی گزارش‌هایی آمده که در نشستی که در ارتباط با انرژی در اسپانیا برگزار شده بود، یکی از مدیران برجسته این شرکت گزارشی در مورد سرمایه‌گذاری در منطقه، به ویژه در مورد جمهوری اسلامی داده و بر اهمیت سرمایه‌گذاری در ایران تاکید کرده است.“
وی همچنین تاکید کرد که “سرمایه‌گذاران مختلفی آماده سرمایه‌گذاری در ایران هستند”، امابه نام این سرمایه‌گذاران اشاره نکرد. وی در عین حال راه را برای تکذیب سخنان خود باز گذاشت و تصریح کرد که: “ما به تنهایی نیز قدرت اداره صنعت نفتمان را داریم و در واقع در این ارتباط برنامه‌ریزی داریم و می‌توانیم بدون سرمایه‌گذاری خارجی صنعتمان را اداره کنیم.“
وزیر نفت تایید می‌کند!
اما همزمان با تکذیب سخنگوی دولت، وزیر نفت کناره‌گیری توتال از سرمایه‌گذاری در طرح‌های توسعه نفتی ایران را تایید کرد. به گزارش واحد مرکزی خبر، وی اقدام توتال را “حرکتی سیاسی” خواند و گفت: “به محض شنیدن کناره گیری توتال، کار را با قوت شروع کردیم و با قوت نیز ادامه خواهیم داد.“
نوذری در عین حال در اظهاراتی عجیب اما متفاوت با ادعای سخنگو، گفت: “از نظر ما، توتال هیچ قراردادی با ما ندارد و فقط یک موافقتنامه در زمینه امور فنی دارد.”
وی همچنین خاطرنشان کرد که انصراف توتال هنوز به طور رسمی به ایران اعلام نشده است، اما او هم ادعا کرد: “شرکتهای خارجی بزرگی برای حضور در این طرح اعلام آمادگی کرده‌اند.“
بدین ترتیب مشخص نیست که موضع ایران درباره کناره‌گیری توتال و امکان ادامه همکاری با این شرکت دقیقا چیست و باید سخنان وزیر نفت را پذیرفت یا ادعای سخنگوی دولت را. گو اینکه راه برای انحراف افکار عمومی از این موضوع همچنان وجود دارد؛ چنان که در طول روز گذشته، بخش‌های خبری صدا و سیما، بدون اشاره به تکذیب سخنگوی دولت احمدی‌نژاد، به تکرار این خبر مبهم پرداختند که سهام توتال در پی کناره‌گیری از پروژه تولید گاز مایع (ال.ان.جی) نزدیک به سه درصد کاهش یافته است. این خبر در کنار خبر امکان حضور “گازپروم” به جای توتال در ایران، دیروز به شدت در رسانه‌های ایران پررنگ مطرح شد، حال آنکه سخنگوی دولت صبح همان روز کل موضوع را از اساس تکذیب کرده بود.