منابع خبری رسمی خبر از اعدام هشت نفر در زندان های آذربایجان غربی داده اند. این اعدام ها به صورت جداگانه در زندان مرکزی ارومیه و زندان میاندوآب به اجرا در آمده است. برخی تحلیلگران با اشاره به آمارهای پرشمار اعدام، از بازگشت نظام به سیاست اعدام سخن می گویند.
خسرو کردپور، روزنامه نگار ساکن مهاباد، در مصاحبه با روز ضمن ارائه توضیحات بیشتر در مورد این اعدامها می گوید برخی احکام پس از طی مراحل قانونی به اجرا درآمده، اما در پاره ای موارد بدون اطلاع و حضور وکلا و خانواده ها انجام گرفته است.
اعدام های تازه در راه است
آژانس خبری موکریان که از داخل ایران به روزرسانی می شود، گزارش داده است روز سه‌شنبه، بیستم اردیبهشت‌ماه جاری در ارومیه، مرکز استان آذربایجان غربی، پنج نفر اعدام شده‌اند. اسامی سه تن از این افراد، عارف رشیدپور، اسفندیار منداحکی و تیمور (تیمن) ایوبیان اعلام شده است.
این افراد بعد از ظهر روز دوشنبه، 19 اردیبهشت‌ماه، به دستور مسئولان زندان ارومیه جهت اجرای حکم به قرنطینه این زندان منتقل شده بودند.
همزمان ایرنا، خبرگزاری دولتی جمهوری اسلامی، از اعدام سه نفر که “قاچاقچی مواد مخدر” خوانده شده اند، در محوطه زندان میاندوآب در استان آذربایجان غربی خبر داد.
رییس دادگستری میاندوآب به این خبرگزاری گفته است: “یکی از این سه نفر از اهالی میاندوآب و دو نفر دیگر از اهالی ارومیه بودند که در میاندوآب دستگیر و روانه زندان شده بودند.”
این مقام قضایی تاکید کرده است که این افراد پس از صدور حکم توسط دادگستری میاندوآب و تایید آن از سوی دیوان عالی کشور اعدام شدند.
ایرنا اشاره ای به اسامی اعدام شدگان نکرده، اما وب سایت آژانس خبری موکریان نام دو تن از آنها را فتح‌الله درویشی و فکری تیموری اعلام کرده است.
خسرو کرد پور، روزنامه نگار و مدیر آژانس خبری موکریان در توضیح بیشتر در مورد جزئیات این اعدام ها به روز می گوید: “اخبار اعدام های اخیر ارومیه و میاندوآب از منابع موثق به دست ما رسیده و البته در مورد میاندوآب به تائید منابع رسمی نیز رسیده است. اعدام شدگان از بین شهروندان کرد و آذری استان آذربایجان غربی هستند. در مورد اتهامات افراد اعدام شده نمی توان به صورت قطعی اظهار نظر کرد، اما آنطور که مقامات قضایی در مورد اعدام های میاندوآب اعلام کرده اند عمده اتهام های آنها در رابطه با مواد مخدر بوده است.”
این روزنامه نگار ساکن مهاباد، می افزاید: “این اولین بار نیست که اخبار اعدام های جمعی به دست ما می رسد، در ماه های گذشته نیز اخبار مربوط به اجرای احکام اعدام در زندان های آذربایجان و ویژه زندان ارومیه از سوی ما منتشر شده است. البته مراحل قانونی و قضایی این احکام طی شده و به صورت قانونی صورت می گیرد. پیش بینی می شود در آینده نیز احکام قطعی اما معلق شده اعدام در خصوص جرایم مواد مخدر در زندان های آذربایجان غربی به اجرا دربیاید.”
به گفته مدیرآژانس خبری موکریان، در پاره ای موارد اجرای حکم های اعدام با حضور خانواده و وکیل و اطلاع قبلی آنها صورت گرفته، اما در برخی موارد وکلا و خانواده نه در جریان زمان اجرای حکم بوده و نه در محل اجرای آن حضور داشته اند.
او می گوید: “در چند مورد مشخص وکلای آنها به ما اطلاع داده اند که هیچگونه اطلاعی از زمان و چگونگی اجرای حکم نداشته اند، هر چند در غالب موارد وکلا به صورت طبیعی در مسیر رسیدگی به پرونده حضور داشته اند.”
خسرو کردپور یادآوری می کند که آمارهای مربوط به “احکام قطعی اعدام” مشخص نیست و تعداد دقیق آنها در اختیار دستگاه قضایی است، اما می گوید که وب سایت آنها آمارهایی را در مورد تعداد احکام قطعی شده اعدام در زندان های آذربایجان غربی در اختیار دارد که بعد از تدقیق و راست آزمایی منتشر می شود.
افزایش اعدام ها در ایران
پیش تر برخی منابع خبری از اعدام 9 نفر در استان خوزستان به اتهاماتی چون “قتل ماموران نیروی انتظامی” و “ارتکاب عمل منافی عفت عمومی” خبر داده بودند.
سایت خبری اهواز نیوز نام هشت تن از این افراد را منتشر و تاکید کرده است سه تن از اعدام شدگان برادربودند و در ملاعام در سه راه حمیدیه در غرب اهواز به دار آویخته شدند.
این خبر تا کنون از سوی مقامات قضایی و رسانه های رسمی جمهوری اسلامی تائید نشده است.
در گزارش سالانه سازمان عفو بین‌الملل، ایران پس از چین، بیشترین اعدامهای سال 2010 را به خود اختصاص داده است.
این نهاد مدافع حقوق بشر در سراسر جهان اعلام کرده است که تعداد اعدامها در چین به پنج هزار نفر می‌رسد و ایران با رقم دستکم ۲۵۲ اعدام در رتبه دوم قرار دارد.
برخی اعدامهای گسترده سال ۲۰۱۰ در ایران، از جمله اعدامهای جمعی در زندان وکیل آباد مشهد در این گزارش لحاظ نشده است.
در فروردین ماه امسال نیز وزارت امورخارجه بریتانیا در گزارش سالیانه خود در مورد وضعیت حقوق بشر و دموکراسی در شماری از کشورهای جهان، با “اسفناک” توصیف کردن وضعیت حقوق بشر در ایران اعلام کرد تعداد اعدام‌هایی که به طور علنی و عمومی طی سال گذشته در این کشور گزارش شده، از حداقل ۳۸۸ مورد در سال ۲۰۰۹ به ۶۵۰ مورد در سال ۲۰۱۰ افزایش داشته است.
پیشتر نیز سازمان حقوق بشر ایران، آمارهایی در مورد اعدام های سال 2010 در ایران منتشر کرده است. بر طبق آمار این سازمان، ایران در سال ۲۰۱۰ دستکم ۵۴۶ نفر در ایران اعدام شدند و علاوه بر این، تعداد ۲۰۰ مورد اعدام به دلیل عدم داشتن اطلاعات دقیق در این آمار درج نشده است.
بر اساس گزارش منابع رسمی جمهوری اسلامی تنها در ماه ژانویه سال جاری میلادی احکام ۸۵ زندانی محکوم به اعدام در زندانهای کشور اجرا شده است.
برخی از ناظران سیاسی و حقوق بشری اعلام کرده بودند که موج جدید اعدام ها در ایران که همزمان با سال جدید میلادی آغاز شد، یادآور اعدامهای گسترده در دهه شصت است.
