به گفته کسانی که در مذاکرات شرکت داشته‌اند، ایران برای اولین بار نشانه‌هایی از قبول کاهش اندک غنی‌سازی اورانیوم، در مدت توافق جامع هستهای، از خود نشان داده است.
بعید است پیشنهاد تهران در فرم کنونی مورد موافقت غرب قرار بگیرد. اما این اولین بار است که ایران در مورد حق غنی‌سازی آینده خود انعطاف نشان داده است.
این نشانه‌ها شش روز پیش از پایان یافتن مهلت ۲۰ ژوئیه برای توافق جامع هستهای ظاهر شده است. جان کری وزیر امور خارجه آمریکا دومین روز از مذاکرات با محمدجواد ظریف را برگزار کرد.
روز دوشنبه، آقای کری در توضیحات مختصر خود برای خبرنگاران گفت، با آقای ظریف و کاترین اشتون، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، مذاکراتی جدی انجام داده است.
یک دیپلمات ایرانی و یک دیپلمات آمریکایی گفته‌اند، ایران پیشنهاد داده که تعداد سانتریفیوژهای فعال در تعداد کنونی ۹۴۰۰ عدد متوقف شود و مقدار تولید این ماشین‌های نسل قدیم طی چند سال توافق کاهش یابد.
به گفته یکی از دیپلمات‌ها، ایران چند هفته قبل این پیشنهاد را برای دیپلمات‌های اروپایی فرستاد. طبق این پیشنهاد، ایران هیچ‌یک از چندهزار سانترفیوژ اضافی غیرفعال را که در تجهیزات هستهای نطنز قرار دارد، از جای خود تکان نمی‌داد.
پیشنهاد ایران کاهش قابل ملاحظه‌ای را که آمریکا خواستار آن بود در بر نداشت و دیپلمات‌های غربی هشدار دادند که تهران خیلی راحت می‌تواند تولید سانتریفیوژها را افزایش دهد.
با این حال، در زمانیکه مقامات ایرانی، از جمله رهبر این کشور، از غرب می‌خواست که به تهران اجازه بدهند برنامه کنونی خود را تقویت کند، این پیشنهاد تغییر مهمی کرد. جاش ایرنست، سخنگوی کاخ سفید گفت، ایران “بصورت جدی وارد مذاکرات شده و از خود مقداری انعطاف نشان داده است.”
این اقدام ایران می‌تواند ادامه مذاکرات را تضمین کند. اوایل این ماه، آقای کری هشدار داد که واشنگتن اجازه نخواهد داد مهلت مذکرات تمدید شود، مگر این‌که پیشرفت عمده‌ای صورت بگیرد.
قرار بود آقای کری پس از مذاکره روز یکشنبه با آقای ظریف و چهار وزیر خارجه غربی وین را ترک کند. اما یک مقام ارشد وزارت خارجه روز دوشنبه گفت، آقای کری “زمان لازم را برای تضمین احتمال پیشرفت، صرف خواهد کرد.”
ایران با آمریکا، انگلیس، چین، روسیه، فرانسه و آلمان بر سر برنامه هستهای خود که ادعا می‌کند تماما صلح‌آمیز است مذاکره می‌کند.
توافق جامع ضمانت می‌کند که غرب به تدریج تحریم‌های ایران را لغو خواهد کرد و در عوض تهران اطمینان می‌دهد که تولید سوخت کافی برای تولید بمب را پیگیری نمی‌کند.
مقامات آمریکایی خاطرنشان کرده‌اند که پس از پایان مدت توافق، ایران آزاد خواهد بود در مورد مقیاس غنی‌سازی برای مقاصد صلح‌آمیز خود تصمیم بگیرد. با این‌حال، دو طرف در مورد طول مدت توافق با هم اختلاف‌نظر دارند.
آمریکا سعی می‌کند این مدت را تا ۲۰ سال افزایش بدهد و برخی از دیپلمات‌ها می‌گویند، ایران به توافق چند ساله فکر می‌کند. روز یکشنبه ویلیام هیگ، وزیر خارجه انگلیس گفت، هنوز شکاف بزرگی بین ایران و شش قدرت در مورد غنی‌سازی وجود دارد.
ایران در حال حاضر ۱۹ هزار سانتریفیوژ دارد که تمام آن‌ها به جز هزار عدد از آن‌ها ماشین‌های نسل قدیمی هستند که توان غنی‌سازی پایین را دارد. اکنون حدود ۹۴۰۰ سانتریفیوژ در نیروگاه نطنز فعال است و سوخت هستهای تولید می‌کند.
رهبر ایران در سخنرانی هفته گذشته خود گفت، ممکن است ایران نیاز به افزایش توان غنی‌سازی خود داشته باشد که به گفته برخی از دیپلمات‌ها، می‌تواند انعطاف مذاکره‌کنندگان تهران را محدود کند.
منبع: وال استریت ژورنال - 14 ژوئیه 2014
