جان کری، وزیر خارجه آمریکا گفت “مناسبتی ندارد” که ایران به مذاکرات مشترک برای مقابله با ستیزه جویان دولت اسلامی بپیوندد.
جان کری در ملاقات با رهبران ترکیه تلاش دارد حرکتی را به رهبری آمریکا برای مقابله با دولت اسلامی طرح ریزی کند ولی ترکیه ظاهرا در ایفای نقش خط اول در این مبارزه اکراه دارد چرا که با مشکلات ایجاد ائتلاف در منطقه پیچیده خاورمیانه آشنایی دارد.
جان کری که در حال بازدید از چندین کشور خاورمیانه است تا حامیانی برای طرح اوباما برای بمباران طرفین مرز سوریه و عراق برای سرکوب ستیزه جویان دولت اسلامی سنی، پیدا کند، گفت ایران شیعه نباید در مذاکرات مربوط به این موضوع نقشی داشته باشد.
کری با اشاره به اینکه ایران “دولتی حامی تروریسم” است و از رژیم وحشی سوریه دفاع کرده است گفت مناسبتی ندارد که مقامات ایرانی در کنفرانس عراق در پاریس در روز دوشنبه حضور داشته باشد. این کنفرانس برای مذاکره در باره چگونگی کنترل حرکت جهادگرایانی است که یک سوم دو کشور عراق و سوریه را اشغال کرده اند. تهران این ائتلاف را به عنوان “انباشته از ابهامات” توصیف کرده است.
او در یک کنفرانس خبری در آنکارا گفت: “در این لحظه زمانی این حضور به هیچ وجه درست نیست. این موضوع با توجه به مسائل متعددی که هنوز در مورد سوریه و سایر مناطق روی میز باقی مانده است، نامناسب است.”
با توجه به منافع متضاد و اهداف متعددی که در کشورهای منطقه وجود دارد، جای کری گفت هنوز خیلی زود است که به صورت علنی از نقشی که هر یک از کشورها حاضرند در مورد قطع کمک های مالی به ستیزه جویان، تشویق مقاومت محلی و تامین کمک های انساندوستانه، ایفا کنند سخن بگوئیم.
جان کری روز پنچ شنبه توانست نوعی “ائتلاف نظامی” علیه دولت اسلامی را با شرکت ده کشور عربی ایجاد کند که شامل مصر، عراق، اردن، لبنان، و شش کشور خلیج فارس از جمله رقبای قدیمی عربستان سعودی و قطر است.
لیکن نقشی که هر یک از کشورها بازی خواهند کرد هنوز روشن نیست. هرچند کری شرکت فرانسه در عملیات نظامی در عراق را تائید کرد ولی اینکه آیا فرانسه در حمله مشترک در سوریه هم شرکت خواهد کرد یا نه، توضیحی نداد.
این مساله به دنبال گزارشات متناقضی در باره نقش برتیانیا مطرح شده است زیرا درحالیکه دیوید کامرون روز پنج شنبه گفت ممکن است عملیات نظامی در سوریه را مد نظر قرار دهد ولی وزیر خارجه این کشور گفت بریتانیا در حملات هوایی شرکت نمی کند.
جان کری گفت: “اکنون کاملا ناپخته خواهد بود تا نقش تک تک کشورها را در این زمینه تعیین کنیم.” وی روز شنبه به قاهره رفت.
وی گفت: “همین اندازه خوشحال هستم که این ائتلافی گسترده از کشورهای عربی، اروپا و آمریکا را در بر می گیرد.” وی افزود: “در زمان مناسب نقش هر کشور در این زمینه روشن می شود.”
ترکیه، که پس از آمریکا، بزرگترین ارتش را در نیروهای پیمان ناتو در اختیار دارد و میزبان یکی از پایگاه های هوایی اصلی آمریکا در اینجرلیک است، تا کنون از شرکت در هرگونه عملیات نظامی خودداری کرده است.
احمد داود اوغلو، نخست وزیر ترکیه که در کنفرانس مطبوعاتی با جان کری شرکت نداشت، بعدا به تلویزیون ترکیه گفت عملیات آمریکا در عراق به تنهایی برای برگرداندن ثبات به این کشور کافی نیست.
مقامات آمریکایی هر گونه تلاش این کشور را برای متقاعد کردن ترکیه به شرکت در عملیات نظامی رد کردند و گفتند مذاکرات روز جمعه بر حول تلاش ترکیه برای کنترل عبور ستیزه جویان از مرزهای این کشور و نحوه تامین کمک های مالی متمرکز بوده است.
یک مقام وزارت خارجه آمریکا قبل از مذاکرات گفت: “ترک ها کمک های فوق العاده ای در زمینه کمک های انساندوستانه انجام داده اند و … نقشی حیاتی در سرکوب ستیزه جویان در منطقه و عملیات مالی ضد تروریستی ایفا خواهند کرد.”
طرح اوباما برای حمله همزمان به دولت اسلامی در عراق و سوریه، آمریکا را وارد دو درگیری می کند که تقریبا تمامی کشورهای خاورمیانه در آن نقش و منافع دارند. درگیری ۱۳۰۰ ساله میان مسلمانان شیعه و سنی محور اتحادها و استراتژی های منطقه است.
دولت اسلامی متشکل از ستیزه جویان سنی است که علیه دولت شیعه عراق می جنگند و در سوریه نیز علیه شاخه دیگری از مذهب شیعه مبارزه می کنند. آن ها همچنین با گروه های رقیب سنی و گروه های میانه روی سنی در سوریه و کردستان نیز می جنگند.
ترکیه از اولین روزهای درگیری های سوریه از شورشیان سنی علیه بشار اسد، حمایت کرده است. هرچند ترکیه نگران رشد دولت اسلامی است ولی بیم آن دارد که در صورت اقدام علیه آن باعث تضعیف دشمنان بشار اسد شود.
ترکیه همچنین نگران قدرت گرفتن کرد ها در عراق و سوریه نیز هست. ستیزه جویان کرد ترکیه سه دهه علیه دولت ترکیه جنگیده اند و اکنون در حالت صلح شکننده ای به سر می برند.
منبع: تلگراف - 12 سپتامبر
