درحالی که سالهاست رسانه های خبری، خبرگزاری فارس را به دلیل نوع عملکردش در حوادث مختلف و در ارتباط با زندانیان و فعالین سیاسی، بازوی رسانه ای نهادهای امنیتی می دانند، روز گذشته وزارت ارشاد اعلام کرد که این خبرگزاری اگرچه خود را یک نهاد خصوصی می داند، اما وابسته به بسیج است.
این افشاگری، پس از آن صورت گرفت که خبرگزاری فارس، با انتشار گزارشی با عنوان “ترازوی کج معاونت مطبوعاتی تعمیر نمی شود؟” خواستار دریافت حق بیمه از معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد شد و این معاونت هم در واکنش به این سهم خواهی، نهاد حمایت کننده خبرگزاری فارس را معرفی کرد.
خبرگزاری فارس در گزارش خود نوشته بود: “حسین انتظامی، معاون امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مهرماه امسال اعلام کرد که رسانه‌ها با ارسال فهرست خبرنگارانی که بیمه کرده‌اند می‌توانند بخشی از مبلغی را که صرف کرده‌اند از معاونت مطبوعاتی دریافت کنند.رسانه‌ها فهرست بیمه‌شدگان خود را برای معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد ارسال کردند و امروز در سایت رسمی این معاونت جدولی از تعداد بیمه‌شدگان، فیش واریزی به حساب تأمین اجتماعی و وجه حمایتی ۶ ماهه سال ۱۳۹۳ خبرگزاری‌ها و روزنامه‌های خصوصی و غیر خصوصی منتشر شده است.اما این جدول باز هم مشمول لفظ «خصوصی» و «غیرخصوصی» شده است که ظاهراً تعبیر معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد با آنچه در قانون درباره این دو کلمه توضیح داده می‌شود متفاوت است. به طور نمونه طبق اساسنامه خبرگزاری فارس این رسانه مؤسسه ای «خصوصی» است اما معاونت مطبوعاتی همچنان این رسانه را هر گاه که قرار است تسهیلاتی ارائه دهد جزو رسانه‌های «غیرخصوصی» محسوب می‌کند. مثلاً امسال در زمان برگزاری بیستمین نمایشگاه مطبوعات برای دریافت مبلغ بالاتری برای اجاره غرفه، باز هم این رسانه، در شمار رسانه‌های غیرخصوصی قرار گرفت”.
فارس افزوده بود: “به عنوان مثال در جدول معاونت مطبوعاتی، خبرگزاری ایسنا رسانه‌ای «غیرخصوصی» محسوب شده که این رسانه ۱۹۱ نفر را بیمه کرده است و قرار است ۴۱ میلیون و ۸۸۹ هزار تومان وجه حمایتی از معاونت مطبوعاتی دریافت کند. خبرگزاری فارس هم رسانه «غیرخصوصی» محسوب شده و کاملاً شفاف اعلام کرده است که ۲۶۰ نفر بیمه شده دارد اما وجه حمایتی معاونت مطبوعاتی برای این رسانه تنها ۲۳ میلیون تومان است!”
انتشار این گزارش موجب شد تا معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد که مدیریت آن در اختیار حسین انتظامی، سخنگوی سابق شورای عالی امنیت ملی و صاحب امتیاز “خبرآنلاین” است، در واکنش به گلایه های فارس چنین بنویسد: “خبرگزاری فارس به نیروهای مسلح (سازمان بسیج مستضعفین) تعلق دارد و رسانه ای خصوصی تلقی نمی شود”.
این معاونت در جوابیه خود افزده است: “در راستای تفاوت گذاشتن بین نحوه حمایت رسانه های بخش خصوصی و رسانه هایی که از بیت المال ارتزاق می کنند، رسانه های گروه دوم با ضریب نصف مورد حمایت قرار می گیرند. چنین رسانه هایی عملاً با دو محدودیت محاسباتی مواجه هستند: سقف نفرات و ضریب پنجاه درصدی بابت دولتی یا عمومی بودن”.
در پی انتشار این جوابیه، خبرگزاری فارس ناچار به ارائه “توضیحات” شد که این توضیح چیزی نبود جز اعلام وابستگی فارس به بسیج.
خبرگزاری فارس هم در مقام جوابگویی نوشته است: “درباره کشف معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد در جوابیه خود درباره اینکه خبرگزاری فارس متعلق به سازمان بسیج مستضعفین است خبرگزاری فارس رسماً اعلام می‌کند که اگر وابستگی به بسیج داشته باشد نه تنها از آن خجالت نمی‌کشد بلکه به آن افتخار نیز می‌کند. بسیجی بودن بهتر از وابستگی به جریان فتنه‌گر است”.
فارس افزوده است: “یا این شایسته معاون مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی وزارت ارشاد است که بر اساس شنیده‌ها خبرگزاری فارس را متعلق به نیروهای مسلح معرفی کند و آن را غیرخصوصی برشمرد در حالی‌که اساسنامه این رسانه به صورت شفاف و کاملاً واضح بر خصوصی بودن این مؤسسه تأکید دارد و در روزنامه رسمی کشور نیز به عنوان مؤسسه‌ای خصوصی ثبت و اطلاع رسانی شده است.اگر دستگاه و ارگانی از رسانه‌ای حمایت کند به معنی وابستگی نیست وگرنه با این استدلال معاونت مطبوعاتی، بسیاری از مؤسسات که دولت به آنها کمک می‌کند، غیرخصوصی باید محسوب شوند. باید تأکید کرد که معاونت مطبوعاتی تفسیر شخصی نداشته باشد و قانون را ملاک عمل، قرار دهد”.
گفتنیست، اعلام رسمی وابستگی خبرگزاری فارس که از سوی شهروندان “فالس نیوز” لقب گرفته، با بازتاب خبری گسترده ای در سایت های خبری مواجه شده است.
در شبکه های اجتماعی نیز، در صفحه ای با عنوان “فالس نیوز”، طنزهایی در خصوص این افشاگری و البته یادآوری اقدامات غیر رسانه ای و امنیتی فارس منتشر شده است.
پیش از این محمود احمدی نژاد هم در کنفرانس خبری خود پس از سخنرانی جنجالی اش از تریبون مجلس بر علیه برادران لاریجانی، در انتقاد به سخنان علی لاریجانی و مصاحبه او با خبرگزاری فارس، از این خبرگزاری به عنوان یک خبرگزاری امنیتی نام برده بود.
احمدی نژاد گفته بود: “اتفاقاً مصاحبه ایشان [علی لاریجانی] اینجا هست و دیدیم و متأسفم که با خبرگزاری وابسته به یک نهاد نظامی علیه دولت صحبت کرده اند. خبرگزاری ای که وابسته به نهاد امنیتی است، نباید وارد مسائل سیاسی شود. گذارید یک خاطره برایتان بگویم. رئیس بانک مرکزی می گفت در یکی از روزهای وفات که تعطیل عمومی بود و در مراسم عزاداری نشسته بودیم، یک دفعه دیدیم از خبرگزاری پیامک آمد که سکه این قدر و ارز این قدر. در روز تعطیل؟! رئیس کل بانک مرکزی در جلسه ای که همة مسئولین کشور بودند، گفت من شک کردم. خواستم ببینم کجاست؟ بالاخره ممکن است اتفاقی افتاده باشد. سوار شدم رفتم به خیابان فردوسی و اطراف و هرجایی که محل صراف ها و خرید و فروش طلاست. دیدم همه جا تعطیل است. امروز نیز همین حرف ها دوباره در همین خبرگزاری گفته می شود.یک خبرگزاری وابسته به نهاد امنیتی باید خیلی بهتر عمل کند و این قدر سیاسی نباشد. این هم یک تذکر درست است؛ البته هم دوستانه و هم از موضع رئیس جمهور است. این را قاطع می گویم، خبرگزاری وابسته به نهادهای امنیتی یا دستگاه ها تبلیغاتی از دولت پول می گیرند. اینها نباید سیاسی کار باشند، آن هم علیه دولت. اشکالی ندارد. ما این را هم بخشیدیم”.
این سخنان احمدی نژاد، با واکنش سردار رمضان شریف، سخنگوی سپاه پاسداران مواجه شد و وی ادعا کرد: “برغم برخی برداشت‌ها، سپاه فاقد روزنامه و خبرگزاری اختصاصی است. اگر روزی سپاه نیاز به روزنامه و خبرگزاری رسمی داشته باشد با صراحت آن را اعلام خواهیم کرد”.
این ادعا در حالی بود که علی اشرف نوری،معاون سیاسی سابق سپاه پاسداران پیش از آن در گفت و گو با شبکه ایران گفته بود: “نه اینکه به عملکرد فارس انتقادی وارد نباشد، خیلی وقت ها هم ممکن است بی انصافی صورت گرفته باشد و من این را نفی نمی کنم. واقعا برخی رسانه ها بی انصافند و هیچ توجهی به تلاش های دولت ندارند… من خودم هم بعضا نسبت به برخی مطالبی که دوستان ما می زنند، انتقاد دارم… شما نباید بگویید چون این خبرگزاری وابسته به سپاه است، خطش را هم از سپاه می گیرد. خیلی از مواقع خود ما هم انتقاد داریم. بارها دیده ام که نماینده محترم ولی فقیه در سپاه نامه نوشتند و به جهت گیری و مطالب خبرگزاری فارس انتقاد کردند. ضمن اینکه فارس هم یک رسانه است و برای خودش مسئول دارد… ممکن است بعضی جاها سپاه هم راضی نباشد… مواضع فارس، لزوما مواضع سپاه نیست. فارس هم یک رسانه است و جهت گیری های خودش را دارد.”
اعلام وابستگی خبرگزاری فارس به سازمان بسیج مستضعفان، یک هفته پس از آن صورت می گیرد که حسن روحانی در سخنانی، خطاب به این دست رسانه ها چنین گفت: “گر اطلاعات، تفنگ، پول، سرمایه، سایت، روزنامه و خبرگزاری را همه یکجا جمع کنیم ابوذر و سلمان هم فاسد می‌شوند”.
با این حال بودجه سازمان بسیج، هفته گذشته از سوی دولت روحانی با ۳۰ درصد افزایش، به بیش از ۸۸۵ میلیارد تومان در سال ۹۴ رسیده است.
