نیروهای بدنه و قدیمی سپاه پاسداران در ادامه تحولات ساختاری این نهاد نظامی، بانیروهای جوان جایگزین می شوند. محمدعلی (عزیز) جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران در این باره گفته است: “سال گذشته راهبردهای منابع انسانی سپاه آماده و توسط فرمانده معظم کل قوا تصویب شد که این جهت گیری ها در راهبردهای منابع انسانی گنجانده شده است.“وی سپس با اشاره به دیدار 14 فروردین ماه فرماندهان ارشد نظامی کشور با آیت الله خامنه ای تصریح کرده:“مقام معظم رهبری برای سپاه تأکید به جوان گرایی و شور و حال جوانی داشتند و مثل جوان ها کارکردن و نشاط کاری داشتن را بر پاسداران واجب دانستند.”
فرمانده کل سپاه با بیان اینکه “نباید به پیشرفت های کم قانع باشیم” افزوده است: “بزرگترین مانعی که سر راه سپاه در جهت رسیدن به اهدافش می باشد موانع سامانه ای، ساختاری و عادت ها و روش های کهنه و سنتی است. اصلی ترین مشکل در سر راه تغییر و تحول و خلاقیت ها، موانع روش های قدیمی و ناکارآمد فعلی است. البته این مشکل همه دنیا است، اما برای سپاه اگر این مشکل وجود دارد کم آن هم زیاد است.”
محمدعلی جعفری همچنین با اشاره به اینکه در این باره فاصله زیادی از وضع مطلوب داریم” خاطرنشان کرده که “عمده مشکلات امروز سپاه بازخورد نظامات غلطی بود که به اشتباه به سپاه وارد کردند که عمدتاً نظامات رضاخانی بود. نمی توان گفت بزرگترین مانع و مشکل بودجه و امتیازات است. امروز مشکل امکانات و بودجه وجود ندارد. باید مشکلات را شناخت و راه حل های بهتری ارائه داد و نباید به روش های قبلی عادت کرد.”
این اظهارات فرمانده سپاه و روایت او از دستور آیت الله سید علی خامنه ای درباره جوان گرایی در سپاه و در ادامه تحولات ساختاری در این نهاد نظامی تنها در هفته نامه صبح صادق منتشر شده است وهیچ یک از خبرگزاری هایی که اظهارات آیت الله خامنه ای و پس از آن اظهارات محمدعلی جعفری را پوشش داده بودند اشاره ای به این بخش از اظهارات آنها نکرده اند.
تحولات ساختاری سپاه
ادامه تغییر و تحول در سپاه پاسداران در شرایطی است که مرحله نخست از تحولات ساختاری این نهاد نظامی پس از انتصاب محمدعلی جعفری به جای سید یحیی صفوی در 10 مهرماه سال 1386 به سمت فرماندهی کل، از سوی آیت الله خامنه ای آغاز شده است.
در مرحله اول این تحولات تعداد زیادی از فرماندهان سپاه برکنار ویا جابه‌جا شدند، همچنین در کنار این تحول، سپاه های استانی نیز ایجاد شدند و همزمان، فرماندهی نیروهای مقاومت بسیج بصورت کامل در اختیار فرماندهی کل سپاه پاسداران قرار گرفت.
در این مرحله ابتدا لشکرهای مختلف سپاه پاسداران حذف و 29 سپاه استانی برای 29 استان کشور و دو سپاه ویژه برای شهر تهران و استان تهران با هدف مقابله با “تهدیدهای درون مرزی و برون مرزی علیه کشور” تشکیل شد؛ طرحی که به گفته محمدعلی جعفری “کشور را به موزاییک های دفاعی تقسیم کرده” و “به موجب آن هر گاه و در هر جای کشور اتفاق و یا تهدیدی صورت گیرد، از همان موزاییک دفاعی برای مقابله با آن استفاده می شود.”
اما مرحله دوم تحولات ساختاری سپاه مدتی پس از سرکوب اعتراضات مردمی به نتیجه انتخابات سال 88 از مهرماه این سال آغاز شد. در این باره رییس ستاد کل نیروهای مسلح کشور 19 مهرماه سال 88 از تشکیل نیرویی با عنوان “مقاومت نیروی زمینی سپاه ” خبر داده بود.
حسن فیروزآبادی در این باره گفته بود: “پس از دو سال بررسی به این نتیجه رسیدیم که ساختارها در سپاه تغییر کند و سازمان بسیج به موضوعاتی چون کار نرم‌افزاری، تعمیق فرهنگ بسیجی در میان آحاد جامعه بپردازند و با تشکیل نیرویی به نام نیروی مقاومت زمینی سپاه فعالیت‌ها و وظایف یگان‌های بسیج و سازماندهی آنها به این نیرو واگذار می‌شود تا کارها به صورت تخصصی‌تر انجام شود.”
این در حالی بود که همزمان خبرگزاری دولت جمهوری اسلامی (ایرنا) نیز از تبدیل معاونت اطلاعات سپاه به تشکیلاتی جدید با نام “سازمان اطلاعات” سپاه خبر داد.
وبسایت الف، متعلق به احمد توکلی رییس مرکز پژوهش های مجلس نیز در این باره نوشت که “بعد از طی پروسههای طولانی در فرماندهی کل سپاه، نیروهای مسلح و در نهایت دفتر فرماندهی کل قوا، معاونت اطلاعات سپاه پاسداران به سازمان اطلاعات ارتقا مییابد و با ارتقای معاونت اطلاعات سپاه، حسین طائب فرمانده سابق نیروی مقاومت بسیج به‌عنوان رئیس سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، منصوب خواهد شد.”
همچنین خبرگزاری ایرنا با تایید این موضوع در گزارش مفصل خود، هدف از انتخاب حسین طائب به عنوان ریاست “سازمان اطلاعات سپاه” را تجربیات وی ذکر کرده و نوشته بود که “با توجه به تمرکز دشمن بر جنگ نرم و ضرورت تقویت نهادهای اطلاعاتی - امنیتی در مواجهه با این مسئله، می توان دریافت که ارتقاء معاونت اطلاعات سپاه به سازمان اطلاعات و آشنایی طائب با انواع جنگ نرم و فعالیت اطلاعاتی… مأموریت های متناسب با این مسئله را برای این سازمان تعریف خواهد کرد”.
طرح ثامن و چشم رهبری در سپاه
همزمان با این تحولات، نمایندگی آیت الله خامنه ای در سپاه پاسداران با تشکیل دبیرخانه ای با نام “اشراف ” تحولات مورد نظر رهبر جمهوری اسلامی در این نهاد نظامی را رصد می کند و چشم رهبری در سپاه محسوب می شود.
در همین باره اخیرا سرهنگ پاسدار سیدعلی مرادخانی مسئول این دبیرخانه در گفت و گویی با نشریه سیاسی سپاه تاکید کرده است که “هدف ما، اشراف کلی مسئولان به عملکرد خودشان و پیگیری تحقق فرامین رهبری است. البته این را ما تحقق نمی دهیم بلکه هر رده باید خود این موضوعات را تحقق بخشد. یعنی ما فقط موظف هستیم که پیگیری کنیم.تدابیری که ابلاغ می شود سه نقش برای اجرای آن وجود دارد. بدین صورت که وقتی فرامین ابلاغ می شود، ابتدا طرح و برنامه باید برنامه ریزی و هدف گذاری کند و سپس به رده ها جهت اجرا ابلاغ نماید، بعد از آن، وظیفه معاونت نظارت است که باید بر حسن اجرای آن نظارت کند و در نهایت نتایج خود را به اشراف اعلام دارد.”
این مقام تحت نظر نماینده آیت الله خامنه ای در سپاه همچنین خاطرنشان کرده: “از دیگر اهداف اشراف، کنترل و پایش وضعیت، بهبود مستمر فعالیت ها، شناسایی نقاط کور و ضعف سازمان ها و پیدا کردن راه حل برای آنها، سوق دادن سازمان ها به سمت اولویت بندی و انجام محورهای اساسی ابلاغیه ها است.عمده وظیفه مان این است که بر اساس گزارش هایی که داده می شود، اقدام لازم صورت می گیرد. حتی اگر نقصی هم باشد ما آن را به مجموعه بالادستی مان ارسال می کنیم و سپس آن ها گزارش ما را ارزیابی و برای آن کارنامه ای صادر می کنند.”
سیدعلی مرادخانی همچنین به آغاز طرح جدیدی تحت نظر دبیرخانه اشراف در سپاه با نام “طرح ثامن” اشاره کرده و گفت: “طرح ثامن طرح بزرگی در سطح نیروهای مسلح است که از آن به عنوان «اشراف نوین» هم یاد می شود. طرحی که حدوداً از سال 87-86 آغاز شده و الان به صورت مانیتورینگ در حال اجرا است. در اشراف نوین ما با تغییر پارادایم هایی مانند تغییر رویکرد، تغییر ابزار و… مواجه هستیم که می تواند تأثیراتی را در اشراف ایجاد بکند. در اشراف قبلی رویکرد ما ارزیابی عملکرد برنامه ها بود، در صورتی که در اشراف نوین به این سمت خواهیم رفت که مدیریت عملکرد را پایش کنیم. یعنی فعالیت هایی که برای اطمینان از تحقق متوازن اهداف با یک نگاه کارایی و اثربخشی صورت می گیرد.”
نارضایتی از قدیمی ها و معضلات بازنشستگی
اصرار فرمانده سپاه بر ادامه تحول در سپاه پاسداران با تاکید بر دستور جوانگرایی از سوی آیت الله خامنه ای در حالی در این نهاد نظامی پیگیری می شود که در جریان سرکوب اعتراضات مردمی به نتیجه انتخابات سال 88 تعداد زیادی از نیروهای بدنه و قدیمی نهادهای نظامی از هواداران میرحسین موسوی و مهدی کروبی بودند و در اجرای فرامین مقامات مافوق خود برای برخورد با مردم و رهبران جنبش سبز دچار تردید هایی شدند.
از آنجا که بسیاری از اعضای بدنه سپاه پاسداران فعالیت خود را در این نهاد نظامی عمدتا از دوره های نخست وزیری میرحسین موسوی آغاز کرده اند این رهبر جنبش سبز طرفدارانی در میان این نیروها دارد. همچنین بسیاری از نیروهای بدنه سپاه پاسداران رابطه نزدیکی با هاشمی رفسنجانی که ریاست مجلس و فرماندهی جنگ 8 ساله و همچنین مهدی کروبی که به حکم آیت الله خمینی ریاست بنیاد شهید را برعهده داشته است دارند. این درحالی است که پس از تحولات اخیر در کشور آغاز اعتراضات مردمی نتیجه انتخابات سال 88 فرماندهان سپاه آقایان موسوی و کروبی را ضد انقلاب معرفی و از آیت الله هاشمی رفسنجانی به دلیل حمایت از معترضان بشدت انتقاد کرده اند.
در همین راستا مردادماه سال گذشته محمدعلی جعفری، فرمانده کل سپاه پاسداران طی اظهاراتی با اذعان به حضور حامیان میرحسین موسوی و جنبش سبز در سپاه پاسداران و اشاره به اینکه سپاه تلاش کرده است تا این افراد را “قانع” کند، گفته بود:“خیلی از ابهامات دیگر رفع شده و آنها قانع شدند حرکت اشتباه بوده و این بهتر از برخورد فیزیکی و حذف است.”
همچنین در 15 بهمن ماه سال گذشته نیز محمدرضا نقدی، فرمانده بسیج طی اظهاراتی اعلام کرد که “بسیج با ایجاد حلقه های فرصت” و “برگزاری جلسات دوستانه در طرح ولایت 4 هزار نفر از منحرفان فتنه 88 را ارشاد کرده است.”
این همه در حالی است که از سوی دیگر به همین دلیل تعدادی از فرماندهان سپاه پاسداران نیز از مدتی پیش به بازنشستگی پرسنل خود به عنوان “یک معضل” نگاه و آن را یک تهدید برای خود و “امنیت نظام” تلقی می کنند.
درهمین باره به تازگی و از 25 بهمن ماه سال جاری هفته نامه صبح صادق، ارگان سیاسی سپاه که تحت نظر نمایندگی آیت اله خامنه ای در این نهاد نظامی اداره می شود دست به انتشار سلسله یادداشت هایی با عنوان “تهدیدات بازنشستگی” زده است که همچنان نیز ادامه دارد.
مسولان اداره سیاسی سپاه با ابراز نگرانی از پرسش هایی که برای افراد بازنشسته سپاه ایجاد می شود نوشته اند: “افراد پس از بازنشستگی ممکن است در موقعیت و شرایطی قرار بگیرند که با خود فکر کنند که چرا ما این کار را انجام دادیم و اصولاً آیا این کار از لحاظ شرعی و عرفی موضوعیتی داشته است یا خیر؟ و یا مثلاً آیا در طول مدت خدمت خود وقت خود را به درستی صرف کرده ایم و یا آن را به هدر داده ایم؟”
ارگان سیاسی سپاه با ابراز نگرانی از انتقام گیری پاسداران بازنشسته ازاین نهاد نظامی همچنین در این باره نوشت: “زمینه ذهنی برخی از این افراد را ممکن است چونان مغشوش کند که فرد بازنشسته آماده استحاله فکری شود. به گذشته خود پشت پا بزند و زمینه برای انجام اقدامات غیر متعارف فراهم شود. این گونه افراد ممکن است از طرق گوناگون از گذشته خود انتقام بگیرند، ممکن است خود را محق بدانند و قصد کنند که گذشته خود را که از دست داده اند جبران کنند”.
مقامات سیاسی سپاه در این باره همچنین ابراز نگرانی کرده و نوشته بودند که “این گونه افراد به دلایل ضعف هایی که دارند و برای پوشاندن آنها اقدام به جوسازی و شانتاژ تبلیغاتی کرده و در برخی از موارد با دشمنان همراه شده و در موارد بسیار کمی هم خود آنها موجب به راه اندازی گروه های گوناگون و نحله های فکری می شوند. دشمنان نظام و عوامل غیر خودی نیز با علم به این موضوع و با سنجش و ارزیابی میزان توانایی این گونه افراد اقدام به جذب، سازماندهی و بکارگیری آنها می کنند.”
