چهلم دخترم می روم بهشت زهرا سر خاکش. تا حال برای او هیچ مراسمی نگرفته ام. نگران بچه های مردم بودم. نمی خواستم برای ندای من، بچه های مردم به دردسر بیفتند. چهلمش هم فقط بر سر خاکش عزاداری می کنیم. سالن و مراسم نداریم. ساعت 5 عصر روز 8 مرداد می رویم بهشت زهرا.” این سخنان، حرفهای مادر ندا آقا سلطان است که در جمع گروهی از فعالان جنبش زنان بیان کرد. روزی که مادران عزادار دوشهید، سهراب اعرابی و اشکان سهرابی، که فرزندان خود را در حوادث اخیر بعد از انتخابات ایران از دست داده اند و جمعی از فعالان جنبش زنان برای تسلیت گویی و اعلام همراهی وهمدلی به دیدار خانواده ندا آقا سلطان رفتند.
در این دیدار، ابتدا جمعی از فعالان جنبش زنان به همراه عده ای از مادران کمپین یک میلیون امضا و مادران عزادار به منزل خانواده ندا آقا سلطان رفتند تاپس از گذشت یک ماه از کشته شدن دخترشان که آخرین تصاویر زندگی اش، همه رسانه های معتبر دنیا را به واکنش واداشت به آنها تسلیت بگویند. در این دیدار خانواده ندا از قصدشان برای برگزاری مراسم چهلم ندا بر سر خاک او سخن گفتند.
همچنین پس از گذشت ساعتی، خانواده های سهراب اعرابی و اشکان سهرابی و نیز جمعی از زنان فعال سیاسی از جمله فخرالسادات محتشمی پور همسر مصطفی تاج زاده و همسر عبدالله رمضان زاده که پس از حوادث اخیر در زندان به سر می برند و فریده ماشینی عضو جبهه مشارکت به این جمع پیوستند.
مادر ندا آقا سلطان در این مراسم کوچک از خصوصیات اخلاقی دخترش، روزهایی که او با مردم به خیابانها می رفت و لحظات کشته شدن ندا و حوادث پس از آن سخن گفت :
ندا فرزند دوم خانه بود یک خواهر بزرگتر و یک برادر کوچکتر دارد. دخترم خاص بود خیلی خاص. از بچگی همین طور بود. عاشق موسیقی بود و فلسفه. پر از سوال بود. همیشه پر از چرا. برای همین رفت دنبال الهیات و فلسفه. دانشگاه آزاد الهیات می خواند. عاشق خدا بود. دنبال خدا بود. بیشترین عشقش مطالعه کتابهای فلسفی بود. ولی دانشگاه جواب سوالهایش را ندادند. نه فقط جواب چراهایش را ندادند که به بن بستش هم رساندند. دانشگاه را بعد از سال دوم ول کرد. نمی توانست بعضی از برخوردها را تحمل کند.
ندا عاشق موسیقی بود. آواز می خواند.
- از روز 30 خردا بگویید.
من بیشتر روزها با ندا به خیابان می رفتم. آن روز ولی ندا تنها رفت. تنها که نه با استاد موسیقی اش آقای پناهی رفته بود. دائم هم با خانه در تماس بود. حتا ساعت 10 دقیقه به 6 هم با دایی اش تلفنی صحبت کرد.
چه می گفت؟
از وضعیت خیابان حرف می زد و توضیح می داد که آنجا چه خبر است. خب نگران بودیم و می خواست خبر بدهد که حالش خوب است… گفته بود که گاز اشک آور زده اند و ما ( او و آقای پناهی ) به سمت خیابانهای اطراف رفته اند. ولی خیلی زود، حدود ساعت 6.15 استادش آقای پناهی زنگ زدند و گفتند که ندا مجروح شده. گفتند تیر به پایش خورده. ما سراسیمه راه افتادیم به سمت بیمارستانی که ندا را برده بودند؛ شریعتی. وقتی رسیدم دیدم آقای پناهی سراپا خون است. تمام لباسش از خون خیس بود. همانجا فهمیدم که تیرخوردن به پا نمی تواند این همه خونریزی داشته باشد. فهمیدم موضوع خیلی جدی تر است…
[حمید پناهی روی صندلی کنار مادر ندا نشسته است. خمیده تر از مردی به نظر می رسد که در فیلمها دیده ام. و بسیار شکسته تر از آن. نگاه ها بر او خیره می شود. آشکارا دستش می لرزد. سری تکان می دهد و می گوید: صدایم کرد. و فقط توانست بگوید سو… انگار گفته بود سوختم. و بعد دهانش پر از خون شد…]
مادر ندا ادامه می دهد:
فردای آن روز پزشکی قانونی ندا را به پدرش تحویل داد. اول البته گفتند به کمی از استخوان پای او نیاز دارند که من موافقت کردم. اما به نظرم این فاجعه چنان همه جا پخش شده بود که ترجیح دادند که زودتر جنازه را برای دفن تحویل بدهند.
- عده ای گفتند و نوشتند که در زمان دفن مشکلاتی برای شما پیش آمد و تحت فشار بودید، درست است؟
برای خانواده ما مشکلی پیش نیامد. برخوردها هم با ما محترمانه بود. البته بعدش خیلی رفت و آمد کردند. ولی محترمانه برخورد می کردند.
- رفت و آمد به چه منظوری؟
خب لابد برای پیدا کردن قاتل یا اینکه ببینند آیا غرض ورزی شخصی در کار بوده یا نه. کاراگاه ها ی مختلف از وضعیت ندا می پرسیدند. از گوشی ندا شماره ها را در آوردند که ببینند آیا مشکلی درکار نبوده.
- یعنی پرس و جوها در جهت پیدا کردن قاتل بود؟
اینطور می گفتند. ولی ما اصلا در شرایطی نبودیم که این رفت و آمدها را تحمل کنیم. من گفتم قاتل دختر من همان است که بچه های بقیه مردم را هم کشته. چه فرقی می کند؟ بچه من و دیگران ندارد. همه عزیز بودند. و همه را بالاخره کسانی کشته اند.
- برگزاری مراسم چه شد؟
راستش تنها فشار همین بود. ما مسجد نیلوفر را برای برگزاری مراسم ندا گرفته بودیم. اما به ما گفتند نمی شود. بعد متوجه شدیم که مجوز نداده اند. بعد خواستیم سالن بهشت زهرا را بگیریم. آنجا هم نشد! نه اینکه فقط به بچه من مجوز نداده باشند. نه، یک دستور کلی بوده ظاهرا. اما ما توانستیم بالاخره از یک مسجد اجازه برگزاری مراسم بگیریم. اما تا ما به خودمان بیاییم و تصمیم بگیریم ناگهان خبرش در اینترنت پخش شد و با خبر شدیم که اطلاع رسانی گسترده ای دارد انجام می شود. من گفتم ندای من که رفته. اگر مردم بیایند ممکن است شلوغ شود و خون بیگناه دیگری به زمین بریزد. این بود که برنامه را خودم لغو کردم. نمی خواهم به خاطر ما و به خاطر ندا بقیه در خطر بیفتند. اما چهلم دخترم را سر خاکش برگزار می کنیم.
سراغ از پدر ندا می گیریم. بیرون است و هنوز به خانه نیامده. از مصاحبه تلویزیونی اش می پرسیم. همه خانواده با تعجب نگاهمان می کنند. “ کدام مصاحبه؟!” با تلویزیون. کسی در جمع توضیح می دهد که در یکی از برنامه های تلویزیون پدر ندا از کشته شدن او توسط اغتشاشگران گفته است. همه اظهار بی اطلاعی می کنند و می گویند کسی از خانواده آنها تا کنون با تلویزیون در این باره مصاحبه نکرده است.
از حمید پناهی درباره لحظات سختی که بر او گذشته است می پرسیم. و او شرح لحظه هایی که مثل سالی برآنها گذشت را چنین می گوید: وقتی ندا تیر خورد مردم جمع شدند. آقای دکتر حجازی سعی کرد جلوی خونریزی را بگیرد. اما نمی شد. خونریزی خیلی زیاد بود. سعی کردیم ندا را به بیمارستان برسانیم. هنوز زنده بود. مردم خیلی کمک کردند. خیلی. اگر به شما بگویم جوانها با هم یک زانتیا را که خیابان را بند آورده بود و نمی توانست در فشار جمعیت حرکت کند با دست بلند کردند و در طرف دیگر کوچه روی زمین گذاشتند حتما باور نمی کنید. ولی عین واقعیت است. بالاخره راه باز شد و ما توانستیم به سمت بیمارستان شریعتی برویم. اما به بیمارستان نرسیده ندا تمام کرده بود.
هنوز نشسته ایم و حرف از نداست. خواهر و برادرش ساکتند. مهمانهای دیگر می رسند. پروین فهیمی مادر سهراب اعرابی چنان قوی است که پیش خودم شرمنده می شوم که در روز تشییع جنازه سهراب با خود گفتم او بدون پسرش دوام نمی آورد. مادر اشکان ولی انگار کوهی براو فرو ریخته است. ساکت و مظلوم است و مهربان. انگار هنوز منتظر است. منتظر و ناباور.
- شام پخته بودم که اشکان گفت می خواند به دیدن دوستش که خانه شان نزدیک خانه ما در همان رودکی است برود. گفتم الان دیر است و خیابانها شلوغند. نرو! گفت: “مامان تا سالاد درست کنی، برمی گردم.” و رفت. یک ساعت گذشت و برنگشت. دلشوره گرفتم. اما باز هم منتظر شدم. اما وقتی هوا تاریک شد طاقت نیاوردم. دویدم به سمت خیابان. تا سر کوچه رفته بودم که دیدم سعید دارد از روبرو می آید و همه لباسش خونی است. داد زدم: اشکان کو؟ گفت: تیر خورده. نفهمیدم چطور تا پیش پسرم رفتم. دستش روی شکمش بود. فقط شنیدم که گفت: مامان سوختم!
مادر ندا که تا آن لحظه خود دار و پرشکیب به حرفها گوش می دهد و سعی می کند جلوی مهمان هایش بغض فرو خورده را سیل نکد، ناگهان می ترکد و فریاد می زند: این جمله ندای من هم بود… !
دلجویی از مادران عزادار تا ساعاتی بعد از غروب آفتاب ادامه می یابد. به خانه برمی گردیم. سنگین تر از قبل. راست می گوید مادر ندا. او خیلی خاص بود. اگر نبود این همه درد روی دل دنیا باد نمی کرد از آن نگاه آخرش.