دولت اوباما از جانب قانونگذاران و متخصصان هستهای این کشور تحت فشار است که متن توافق هستهای اخیر با ایران و اسناد ضمیمه آنرا منتشر کند.
روز یکشنبه اعلام شد، این توافق برنامه اجرایی برای توافق نوامبر را با هدف توقف ششماهه برنامه هستهای ایران مشخص میکند. در این مدت ایران و شش قدرت جهانی سعی خواهند کرد برای یک معاهده درازمدت با تضمین عدم توانایی برای ساخت سلاح هستهای توسط تهران، مذاکره کنند.
تا کنون متن توافق اخیر و همچنین توافق جانبی جداگانه در مورد جزئیات فنی نیز منتشر نشده است.
منتقدان بیم آن دارند که متن اجرایی توافق شامل مفادی باشد که به ایران اجازه بدهد بصورت پنهانی جنبههایی از برنامه هستهای خود را تا فاز بعدی مذاکرات ادامه بدهد. روز دوشنبه منتقدان نگرانی خود از متنهای حاشیهای را هم ابراز کردند.
عباس عراقچی، مذاکرهکننده هستهای ایران، به تلویزیون دولتی این کشور گفت که توافق ۳۰ صفحهای که آن را به زبان انگلیسی “غیرکاغذی” خواند، شامل جزئیات مهمی از جمله چگونگی تحقیقات و توسعه هستهای ایران و چگونگی حل اختلافات در مذاکرات است.
دولت اوباما روز سهشنبه اصرار کرد که بیانات عراقچی بد تعبیر شده و هیچ برنامه پنهانی وجود ندارد. جی کارنی، منشی رسانهای کاخ سفید به خبرنگاران گفت، این متن “اسناد مرتبط با اجرای توافق است که کاملا با آنچه توضیح دادهایم منطبق است و برنامههای فنی است” که به آژانس بینالمللی انرژی اتمی، دیدبان هستهای سازمان ملل، تحویل داده شده است. آژانس با بازرسی از سایتهای هستهای ایران و گزارش آن به اجرای توافق کمک خواهد کرد.
کارنی گفت، بیانات عراقچی شرایط توافق را که به نفع ایران است بزرگ کرده و “چیزی است که رهبران ایران برای مخاطبان داخلی میگویند.” دولت با پنج قدرت دیگر و ایران مذاکره میکند تا متن را منتشر کنند. وی گفت: “اما باید با طرفهای دیگر کار کنیم و در مورد زمان و شکل اطلاعاتی که منتشر میشود به توافق برسیم.”
اولی هاینونن، بازرس سابق آژانس هستهای خواستار انتشار توافق جانبی ۳۰ صفحهای شد و گفت، علنی کردن این متن “فضا را پاک میکند.” وی در کنفرانسی که توسط یک گروه طرفدار اسرائیل به نام پروژه اسرائیل برگزار شده بود گفت: “من مانعی برای انتشار آن نمیبینم.”
وی این متن جانبی را با متن آماده شده برای توافق ۱۹۹۴ با کرهشمالی توصیف کرد که سعی داشت برنامه هستهای آن کشور را مهار کند. اما هاینونن اشاره کرد که متن جانبی ۱۹۹۴ هرگز علنی نشد و “من تعجب میکنم اگر تمام این اسناد هم بیرون بیاید.”
روز یکشنبه یک مقام ارشد دولت آمریکا به شرط ناشناس ماندن گفت، کاخ سفید احتمالا با انتشار بخشهای از توافق موافقت میکند. اما برخی از جزئیات این توافق که مقامات با عنوان “مسائل فنی آژانس بینالمللی هستهای” یاد میکنند مخفی باقی خواهد ماند. چون آژانس با تکنولوژی هستهای طرف است، برخی از قسمتهای اسناد ممکن است حاوی مطالبی باشد که آمریکا آنها را محرمانه تلقی کند.
سناتور جان مککین و سناتور لیندزی گراهام به قانونگذاران محافظهکاری پیوستهاند که خواستار فاش شدن توافق هستند. آنها میگویند عمیقا نگران گزارشهای مربوط به متن جانبی هستند و میگویند وجود آنها فوریت کنگره برای تصویب قانون افزایش تحریمهای ایران در صورت عمل نکردن به توافق را بالا میبرد.
منبع: لوسآنجلس تایمز - 14 ژانویه 2014