بزرگان‎ ‎در‎ ‎یک‎ ‎فریم‎ ‎‎ ‎

مسیح علی نژاد
مسیح علی نژاد

این‎ ‎روزها‎ ‎شبکه‎ ‎دوم‎ ‎بی‎ ‎بی‎ ‎سی‎ ‎انگلیسی٬‏‎ ‎اروپاییهای‎ ‎زیادی‎ ‎را‎ ‎پای‎ ‎این‎ ‎رسانه‎ ‎بزرگ‎ ‎نشانده‎ ‎است‎ ‎تا‎ ‎برای‎ ‎اولین‎ ‎بار‎ ‎متعادل‎ ‎تر‎ ‎و‎ ‎همدلانه‎ ‎تر‎ ‎از‎ ‎همیشه،‎ ‎برنامهای‎ ‎به‎ ‎نام‎ ‎‏”ایران‎ ‎و‎ ‎غرب‎ “ ‎ا‎ ‎به‎ ‎نمایش‎ ‎بگذارد. ‏‎ ‎‎ ‎

در‎ ‎این‎ ‎برنامه‎ ‎سه‎ ‎قسمتی‎ ‎که‎ ‎تلاش‎ ‎شده‎ ‎است‎ ‎شرح‎ ‎بخش‎ ‎هائی‎ ‎از‎ ‎کشمکش‎‎ها‎ ‎و‎ ‎فراز‎ ‎و‎ ‎فرودهای‎ ‎میان‎ ‎ایران‎ ‎و‎ ‎غرب،‎ ‎مستند‎ ‎و‎ ‎بدون‎ ‎سیاهنمایی‎‎ها‎ ‎و‎ ‎افراط‏ به‎ ‎تصویر‎ ‎کشیده‎ ‎شود،‎ ‎شاید‎ ‎برای‎ ‎نخستین‎ ‎بار‎ ‎بود‎ ‎که‎ ‎هاشمی‎ ‎رفسنجانی،‎ ‎سید‎ ‎محمد‎ ‎خاتمی،‎ ‎محسن‎ ‎رضایی،‎ ‎محسن‎ ‎رفیقدوست،‎ ‎جواد‎ ‎ظریف،‎ ‎محسن‎ ‎امین‎ ‎زاده،‎ ‎ابراهیم‎ ‎یزدی‎ ‎و در‎ ‎مجموع‎ ‎دستاندکاران‎ ‎حوزه‎ ‎سیاست‎ ‎خارجی‎ ‎ایران‎ ‎در‎ ‎طی‎ ‎دوران‎ ‎سی‎ ‎سال‎ ‎بعد‎ ‎از‎ ‎انقلاب‎ ‎جلو‎ ‎یک‎ ‎دوربین‎ ‎نشستند‎ ‎و‎ ‎از خاطرات‎ ‎خود‎ ‎گفتند. سی‎ ‎امین‎ ‎سالگرد‎ ‎انقلاب‎ ‎ایران‎ ‎بهانه‎ ‎این‎ ‎سریال‎ ‎ها‎ ‎بود. ‏‎
‎‎ ‎
‎ ‎در‎ ‎دیگر‎ ‎سو،‎ ‎چهره‎ ‎های‎ ‎معروف‎ ‎غربی‎ ‎از‎ ‎کارتر‎ ‎تا‎ ‎سفیران‎ ‎و‎ ‎وزیران‎ ‎دوران‎ ‎و‎ ‎همچنین‎ ‎برخی‎ ‎سران‎ ‎کشورهای‎ ‎عربی نیز‎ ‎پای‎ ‎همین‎ ‎تریبون‎ ‎کشانده‎ ‎شدند‎ ‎و‎ ‎آنها‎ ‎نیز‎ ‎تاریخ‎ ‎و‎ ‎تب‎ ‎و‎ ‎تاب‎ ‎میان‎ ‎غرب‎ ‎و‎ ‎ایران‎ ‎را‎ ‎بازگو‎ ‎کردند. ‏‎ ‎‎

این‎ ‎برنامه‎ ‎ها‎ ‎شاید‎ ‎در‎ ‎خلاء‎ ‎اعتمادی‎ ‎که‎ ‎سران‎ ‎کشورهای‎ ‎خارجی‎ ‎و‎ ‎حتی‎ ‎ایران‎ ‎به‎ ‎رسانههای‎ ‎داخلی‎ ‎دارند‎ ‎ومصاحبه‎ ‎با‎ ‎خبرنگاران‎ ‎ایرانی‎ ‎را‎ ‎یاری‎ ‎نمی‎‎کنند،‎ ‎فرصت‎ ‎خوبی‎ ‎باشد‎ ‎برای‎ ‎رسانه‎ ‎ملی‎ ‎خودمان‎ ‎تا‎ ‎مستندسازی‎ ‎را‎ ‎تمرین‎ ‎کند‎ ‎و‎ ‎به‎ ‎هر‎ ‎ترتیب بخش‎‎هایی‎ ‎از‎ ‎این‎ ‎برنامه‎ ‎را‎ ‎در‎ ‎ایران‎ ‎و‎ ‎برای‎ ‎مخاطبان‎ ‎داخلی‎ ‎به‎ ‎نمایش‎ ‎گذارد. ‏‎ ‎‎ ‎

برنامهای با‎ ‎این‎ ‎اشاره آغاز‎ ‎میشود‎ ‎که‎ ‎بعد‎ ‎از‎ ‎پیروزی‎ ‎انقلاب‎ ‎ایران، آمریکا‎ ‎یکی‎ ‎از‎ ‎با‎ ‎وفا‎ ‎ترین‎ ‎دوستانش‎ ‎را‎ ‎در‎ ‎خاورمیانه‎ ‎از‎ ‎دست‎ ‎داد. صدام‎ ‎نیز‎ ‎با‎ ‎استفاده‎ ‎از فرصت‎ ‎بوحود‎ ‎آمده،‎ ‎به‎ ‎ایران‎ ‎حمله‎ ‎کرد‎ ‎و‎ ‎در‎ ‎این‎ ‎جنگ‎ ‎از‎ ‎انواع‎ ‎اسلحه‎ ‎هایی‎ ‎که توسط‎ ‎کشورهای‎ ‎غربی‎ ‎مهیا‎ ‎شده‎ ‎بود‎ ‎استفاده‎ ‎کرد. نیمی‎ ‎از‎ ‎این‎ ‎سلاحها‎ ‎شیمیایی‎ ‎بود‎ ‎و‎ ‎تمام‎ ‎جهان‎ ‎از‎ ‎این‎ ‎حقیقت‎ ‎آگاه‎ ‎بود‎ ‎و‎ ‎یا‎ ‎حداقل‎ ‎کشورهایی‎ ‎که‎ ‎این‎ ‎سلاحها‎ ‎را‎ ‎در‎ ‎اختیار‎ ‎صدام‎ ‎گذاشته‎ ‎بودند‎ ‎مطلع‎ ‎بودند‎ ‎و‎ ‎در‎ ‎طول‎ ‎برنامه‎ ‎آن‎ ‎را‎ ‎انکار‎ ‎نکردند‎ ‎اما‎ ‎به‎ ‎زمان‎ ‎خود‎ ‎خونی‎ ‎و‎ ‎اشکی‎ ‎بر‎ ‎چشم‎ ‎و‎ ‎دل‎ ‎ایرانیان‎ ‎از‎ ‎این‎ ‎جنگ‎ ‎نشست‎ ‎که‎ ‎بخشی‎ ‎از‎ ‎آن‎ ‎به‎ ‎به‎ ‎تصویر‎ ‎کشیده‎ ‎شده‎ ‎است. ‏‎ ‎‎ ‎

جورج‎ ‎شولتز‎ ‎وزیرخارجه وقت‎ ‎آمریکا‎ ‎می‎ ‎گوید: “خیلی‎ ‎سخت‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎تعادل‎ ‎نگاه‎ ‎داشته‎ ‎شود‎ ‎زیرا‎ ‎از‎ ‎یک‎ ‎طرف‎ ‎میخواهی‎ ‎که‎ ‎استفاده‎ ‎از‎ ‎این‎ ‎سلاح‎ ‎را‎ ‎متوقف‎ ‎کنند‎ ‎و‎ ‎از‎ ‎طرف‎ ‎دیگر‎ ‎هم‎ ‎نمی‎ ‎خواهی‎ ‎که‎ ‎ایران‎ ‎برنده‎ ‎جنگ‎ ‎شود.” و‎ ‎این‎ ‎همان‎ ‎مهار‎ ‎دوگانه‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎غرب‎ ‎می‎ ‎گفت. خاویر‎ ‎پرز‎ ‎دکویار‎ ‎دبیرکل‎ ‎وقت‎ ‎سازمان‎ ‎ملل‎ ‎هم‎ ‎میگوید‎ ‎که‎ ‎اعضای‎ ‎شورای‎ ‎امنیت‎ ‎نمی‎ ‎خواستند‎ ‎صدام‎ ‎را‎ ‎ناراحت‎ ‎کنند. ‏‎ ‎‎ ‎

در‎ ‎سال‎ 1982 ‎اسراییل‎ ‎به‎ ‎لبنان‎ ‎حمله‎ ‎می‎ ‎کند‎ ‎و ‏‎1000 ‎پاسدار‎ ‎ایرانی برای‎ ‎آموزش‎ ‎لبنانیها‎ ‎به‎ ‎یک‎ ‎پادگان‎ ‎در‎ ‎مرز‎ ‎سوریه‎ ‎و‎ ‎لبنان‎ ‎روانه‎ ‎می‎ ‎شود‎ ‎تا‎ ‎آنها‎ ‎را‎ ‎آموزش‎ ‎دهد‎ ‎که‎ ‎در‎ ‎برابر‎ ‎اسراییل‎ ‎بایستند‎ ‎و‎ ‎حزب‎ ‎الله‎ ‎را‎ ‎تشکیل‎ ‎دهند. و‎ ‎در‎ ‎همین‎ ‎بزنامه،‎ ‎محسن‎ ‎رفیقدوست‎ ‎در‎ ‎مصاحبه‎ ‎اش‎ ‎شکلگیری‎ ‎حزبالله‎ ‎در‎ ‎لبنان‎ ‎را‎ ‎افتخاری‎ ‎برای‎ ‎ایران‎ ‎میداند. ‏‎

‎ ‎بعد‎ ‎از‎ ‎این‎ ‎در‎ ‎سال‎ 1983 ‎در‎ ‎یک‎ ‎حمله‎ ‎انتحاری‎ 243 ‎تفنگدار‎ ‎آمریکایی‎ ‎در‎ ‎لبنان کشته‎ ‎می‎ ‎شوند. که‎ ‎بزرگترین‎ ‎حمله‎ ‎تروریستی‎ ‎علیه‎ ‎آمریکا‎ ‎بود‎ ‎تا‎ ‎آن‎ ‎زمان. در‎ ‎یک‎ ‎حمله‎ ‎دیگر‎ 58 ‎سرباز‎ ‎فرانسوی‎ ‎کشته‎ ‎شدند. ‏‎ ‎‎ ‎نیروهای‎ ‎آمریکایی‎ ‎و‎ ‎فرانسوی‎ ‎خاک‎ ‎لبنان‎ ‎را‎ ‎ترک‎ ‎می‎ ‎کنند‎ ‎و‎ ‎شیخ‎ ‎طفیلی‎ ‎رییس‎ ‎حزب‎ ‎الله به‎ ‎خبرنگار‎ ‎میگوید‎ ‎این‎ ‎پیروزی‎ ‎عظیمی‎ ‎بود. در‎ ‎این‎ ‎حمله‎ ‎ایران‎ ‎و‎ ‎سوریه‎ ‎از‎ ‎سوی‎ ‎غرب‎ ‎متهم‎ ‎میشوند‎ ‎و‎ ‎به‎ ‎واسطه‎ ‎سران‎ ‎کشورهای‎ ‎غربی‎ ‎زیر‎ ‎سوال‎ ‎میروند. بعد‎ ‎از‎ ‎این‎ ‎در‎ ‎آمریکا‎ ‎واژه‎ ‎تروریست‎ ‎تکیه‎ ‎کلام‎ ‎سران‎ ‎شده‎ ‎و‎ ‎روابط‎‎شان‎ ‎با‎ ‎ایران‎ ‎تیره‎ ‎تر‎ ‎میشود. ‏‎ ‎‎ ‎

اما‎ ‎در‎ ‎سال‎ 1986 ‎اریک‎ ‎رولو‎ ‎خبرنگار‎ ‎فرانسوی‎ ‎که‎ ‎با‎ ‎ایرانی‎ ‎ها‎ ‎از‎ ‎زمان‎ ‎انقلاب‎ ‎روابطی‎ ‎دارد‎ ‎با‎ ‎محسن‎ ‎رفیقدوست‎ ‎وارد‎ ‎گفتگو‎ ‎می‎ ‎شود این‎ ‎ماموریتی‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎دولت‎ ‎فرانسه‎ ‎به‎ ‎او‎ ‎داده‎ ‎است.‏
‎ ‎
سریال‎ ‎سه‎ ‎قسمتی‎ ‎بی‎ ‎بی‎ ‎سی‎ ‎با‎ ‎آهنگی‎ ‎جذاب‎ ‎و‎ ‎حرفه‎ ‎ای‎ ‎مذاکراتی‎ ‎را‎ ‎بازسازی‎ ‎می‎ ‎کند‎ ‎که‎ ‎بین‎ ‎رولو و‎ ‎مقامات‎ ‎ایرانی‎ ‎رد‎ ‎و‎ ‎بدل‎ ‎شده‎ ‎است‎ ‎تا‎ ‎نشان‎ ‎دهد‎ ‎که‎ ‎گروگانهای‎ ‎فرانسوی‎ ‎چگونه‎ ‎با‎ ‎همکاری‎ ‎ایرانیها‎ ‎آزاد‎ ‎شدند. و‎ ‎در‎ ‎این‎ ‎جا‎ ‎سخن‎ ‎محسن‎ ‎رضائی‎ ‎جالب‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎می‎ ‎گوید: “هاشمی‎ ‎از‎ ‎وی‎ ‎خواست‎ ‎کاری‎ ‎بکند‎ ‎و‎ ‎او‎ ‎هم‎ ‎یکی‎ ‎از‎ ‎برادران‎ ‎را‎ ‎به‎ ‎بیروت‎ ‎فرستاد‎ ‎اما‎ ‎در‎ ‎آن‎ ‎جا‎ ‎فلسطینی‎ ‎های‎ ‎تندرو‎ ‎برای‎ ‎این‎ ‎که‎ ‎این‎ ‎وساطت‎ ‎به‎ ‎نتیجه‎ ‎برسد‎ ‎حتی‎ ‎محل‎ ‎اقامت‎ ‎برادر‎ ‎ما‎ ‎رابا‎ ‎آر‎ ‎پی‎ ‎جی‎ ‎زدند، اما‎ ‎آن‎ ‎برادر‎ ‎ایستادگی‎ ‎کرد‎ ‎و‎ ‎در‎ ‎نتیجه‎ ‎گروگان‎ ‎ها‎ ‎آزادی‎ ‎شدند.“‏‎ ‎در‎ ‎این‎ ‎جاست‎ ‎که‎ ‎شیخ‎ ‎فقط‎ ‎یک‎ ‎جمله‎ ‎را‎ ‎می‎ ‎گوید “خب‎ ‎ایران‎ ‎پول‎ ‎دارد‎ ‎و‎ ‎هر‎ ‎که‎ ‎پول‎ ‎دارد‎ ‎حرفش‎ ‎پیش‎ ‎می‎ ‎رود‎”‎‏. ‏‎ ‎‎ ‎

شیخ‎ ‎طفیلی‎ ‎در‎ ‎عین‎ ‎حال‎ ‎ادعا‎ ‎می‎ ‎کند‎ ‎که‎ ‎گلیست‎ ‎های‎ ‎فرانسه‎ ‎که‎ ‎در‎ ‎زمان‎ ‎ریاست‎ ‎جمهوری‎ ‎میتران‎ ‎در‎ ‎اقلیت‎ ‎بودند‎ ‎برای‎ ‎این‎ ‎آزادی‎ ‎تلاش‎ ‎کردند‎ ‎به‎ ‎همین‎ ‎جهت‎ ‎هم‎ ‎گروگان‎ ‎ها‎ ‎وقتی‎ ‎آزاد‎ ‎شدند‎ ‎که‎ ‎ژاک‎ ‎شیراک‎ ‎به‎ ‎استقبالشان‎ ‎رفت‎ ‎و‎ ‎همان‎ ‎جا‎ ‎از‎ ‎ایرانی‎ ‎ها‎ ‎تشکر‎ ‎کرد. ‏‎ ‎‎ ‎در‎ ‎سال‎ 1987 ‎شورای‎ ‎امنیت‎ ‎سازمان‎ ‎ملل‎ ‎قطعنامه‎ ‎آتش‎ ‎بس‎ ‎را‎ ‎تصویب‎ ‎کرد‎ ‎اما‎ ‎رهبر‎ ‎ایران‎ ‎آن‎ ‎را‎ ‎نپذیرفت‎ ‎چون‎ ‎در‎ ‎آن‎ ‎به‎ ‎متجاوز‎ ‎بودن‎ ‎صدام‎ ‎اشاره‎ ‎ای‎ ‎نشده‎ ‎بود. گوینده‎ ‎فیلم‎ ‎معتقد‎ ‎بود‎ ‎در‎ ‎جنگ‎ ‎ایران‎ ‎و‎ ‎عراق‎ ‎رفسنجانی ‏‎”‎باهوشترین‎ ‎مشاور‎ ‎سیاسی‎ ‎خمینی” و‎ ‎نماینده‎ ‎او‎ ‎در‎ ‎اداره‎ ‎جنگ بود‎ ‎و‎ ‎همو‎ ‎به‎ ‎این‎ ‎نتیجه‎ ‎رسید‎ ‎که‎ ‎ایران‎ ‎در‎ ‎شرایطی‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎باید‎ ‎به‎ ‎این‎ ‎جنگ‎ ‎پایان‎ ‎دهد‎ ‎به‎ ‎دلیل‎ ‎اینکه‎ ‎غرب‎ ‎همچنان‎ ‎به‎ ‎ادامه‎ ‎کمکهایش‎ ‎در‎ ‎عراق‎ ‎مصر‎ ‎بود. سخنان‎ ‎هاشمی‎ ‎و‎ ‎محسن‎ ‎رضایی‎ ‎برای‎ ‎پذیرش‎ ‎این‎ ‎قطعنامه‎ ‎و‎ ‎پایان‎ ‎جنگ‎ ‎در‎ ‎ایران‎ ‎در‎ ‎این‎ ‎برنامه‎ ‎طی‎ ‎مصاحبههایی‎ ‎دوباره‎ ‎بازسازی‎ ‎شد. ‏‎ ‎‎ ‎

فیلم‎ ‎در‎ ‎عین‎ ‎حال‎ ‎بعد‎ ‎از نشان‎ ‎دادن‎ ‎مراسم سوگواری‎ ‎در‎ ‎گذشت‎ ‎امام،‎ ‎صحنه‎ ‎های‎ ‎داخل‎ ‎مجلس‎ ‎خبرگان‎ ‎رهبری‎ ‎را‎ ‎نشان‎ ‎می‎ ‎دهد‎ ‎که‎ ‎هرگز‎ ‎پخش‎ ‎نشده‎ ‎بود‎ ‎و‎ ‎در‎ ‎ایران‎ ‎هنوز‎ ‎هم‎ ‎پخش‎ ‎نشده‎ ‎است. آن‎ ‎جاست‎ ‎که‎ ‎هاشمی‎ ‎بر‎ ‎انتخاب‎ ‎آیت‎ ‎الله‎ ‎خامنه‎ ‎ای‎ ‎اصرار‎ ‎می‎ ‎کند‎ ‎و‎ ‎تنها‎ ‎یک‎ ‎نفر‎ ‎مخالف‎ ‎است‎ ‎و‎ ‎مخالف‎ ‎می‎ ‎ماند‎ ‎و‎ ‎او‎ ‎آیت‎ ‎الله‎ ‎خامنه‎ ‎ای‎ ‎است. ‏‎ ‎‎ ‎‎ ‎در‎ ‎سال‎ 1989 ‎جرج‎ ‎بوش‎ ‎پدر،رییس‎ ‎جمهور‎ ‎آمریکا‎ ‎شد‎ ‎و‎ ‎در‎ ‎سخنرانی‎ ‎قبلی‎ ‎خود‎ ‎گفت‎ ‎که “حسن‎ ‎نیت،‎ ‎حسن‎ ‎نیت‎ ‎بوجود‎ ‎می‎ ‎آورد” هدف‎ ‎این‎ ‎سخنان‎ ‎وی‎ ‎ایران‎ ‎بود‎ ‎و هاشمی‎ ‎رفسنجانی‎ ‎نیز‎ ‎از‎ ‎فرصت‎ ‎استفاده‎ ‎کرده‎ ‎و‎ ‎گفت‎ ‎که‎ ‎ایران‎ ‎تمایل‎ ‎دارد‎ ‎با‎ ‎کشورهای‎ ‎غربی‎ ‎که‎ ‎با‎ ‎سیاست‎ ‎مساوی‎ ‎و‎ ‎بدون باج‎ ‎خواهی‎ ‎و‎ ‎سلطه‎ ‎طلبی‎ ‎با‎ ‎ایران‎ ‎برخورد‎ ‎کنند‎ ‎رابطه‎ ‎داشته‎ ‎باشد. ‏‎ ‎‎ ‎

در‎ ‎همین‎ ‎زمان‎ ‎فیلمی‎ ‎از‎ ‎تلویزیون‎ ‎ها‎ ‎پخش‎ ‎می‎ ‎شود‎ ‎که‎ ‎صحنه‎ ‎کشتن‎ ‎یک‎ ‎گروگان‎ ‎آمریکائی‎ ‎در‎ ‎لبنان‎ ‎است‎ ‎حالا‎ ‎این ‏آمریکاست‎ ‎که‎ ‎نمی‎ ‎خواهد‎ ‎گروگانهای دیگرش‎ ‎از‎ ‎دست‎ ‎بروند. خاویر‎ ‎پرز‎ ‎دکویار‎ ‎دبیر‎ ‎سازمان‎ ‎ملل‎ ‎از‎ ‎طریق‎ ‎یک‎ ‎دیپلمات‎ ‎سازمان‎ ‎ملل‎ ‎به‎ ‎نام‎ ‎جان‎ ‎پیکو‎ ‎و‎ ‎همتای‎ ‎ایرانیش‎ ‎جواد‎ ‎ظریف‎ ‎از‎ ‎رفسنجانی‎ ‎کمک‎ ‎می‎ ‎خواهد. رفسنجانی‎ ‎هم‎ ‎در‎ ‎جواب‎ ‎گفت؛‎ ‎شرطش‎ ‎این‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎یک‎ ‎نهاد‎ ‎بی‎ ‎طرفی‎ ‎در‎ ‎مورد‎ ‎جنگ‎ ‎ایران‎ ‎و‎ ‎عراق‎ ‎تحقیق‎ ‎کند‎ ‎و‎ ‎متجاوز‎ ‎را‎ ‎معرفی‎ ‎کند‎ ‎تا‎ ‎خساراتش‎ ‎را‎ ‎پرداخت‎ ‎کند. درخواستی‎ ‎که‎ ‎بعدها‎ ‎با‎ ‎حمله‎ ‎صدام‎ ‎به‎ ‎کویت‎ ‎عملا‎ ‎عملی‎ ‎شد‎ ‎و‎ ‎این‎ ‎حرکت‎ ‎تمام‎ ‎معادلات‎ ‎را‎ ‎به‎ ‎هم‎ ‎زد. ‏‎ ‎‎ ‎سپس‎11 ‎سپتامبر‎ 1991 ‎خاویر‎ ‎دکویار‎ ‎به‎ ‎ایران‎ ‎آمد‎ ‎و‎ ‎از‎ ‎ایران‎ ‎خواست‎ ‎که‎ ‎به‎ ‎آمریکا‎ ‎کمک‎ ‎کند‎ ‎تا‎ ‎گروگانهایش‎ ‎را‎ ‎از‎ ‎لبنان‎ ‎آزاد‎ ‎کند‎ ‎فیلم‎ ‎می‎ ‎گوید ایران دوباره‎ ‎حسن‎ ‎نیت‎ ‎نشان‎ ‎داد و‎ ‎به‎ ‎آمریکا‎ ‎کمک‎ ‎کرد تا‎ ‎گروگانها‎ ‎آزاد‎ ‎شوند‎ ‎ولی‎ ‎آمریکا‎ ‎حسن‎ ‎نیت‎ ‎نشان‎ ‎نمی‎ ‎دهد‎ ‎زیرا‎ ‎که‎ ‎اعضای‎ ‎شورای‎ ‎امنیت‎ ‎آمریکا‎ ‎معتقدند‎ ‎ایران تروریست‎ ‎است‎ ‎و‎ ‎با‎ ‎تروریست‎ ‎نباید‎ ‎معامله‎ ‎کرد. قتل‎ ‎مخالفان‎ ‎حکومت‎ ‎ایران‎ ‎در‎ ‎اروپا‎ ‎به‎ ‎این‎ ‎تلاش‎ ‎ها‎ ‎ضربه‎ ‎می‎ ‎زند‎ ‎و تلاشهای‎ ‎یکی‎ ‎از‎ ‎اعضای‎ ‎شورای‎ ‎امنیت‎ ‎امریکا‎ ‎ژنرال‎ ‎برنت‎ ‎اسکوکرافت‎ ‎برای‎ ‎بهبود‎ ‎روابط نیز‎ ‎بی‎ ‎نتیجه‎ ‎می‎ ‎ماند. ‏‎ ‎‎ ‎
رفسنجانی‎ ‎هم‎ ‎در‎ ‎این‎ ‎مورد‎ ‎به‎ ‎خبرنگاران‎ ‎این‎ ‎برنامه‎ ‎می‎‎گوید: “وقتی‎ ‎آمریکاییها‎ ‎درست‎ ‎عمل‎ ‎نمی‎ ‎کنند‎ ‎به‎ ‎وعده‎ ‎هایشان عمل‎ ‎نمیکنند‎ ‎کار‎ ‎ناقص‎ ‎می‎ ‎ماند. بدین‎ ‎ترتیب‎ ‎هاشمی برای‎ 5 ‎سال‎ ‎آینده‎ ‎ریاست‎ ‎جمهوریش‎ ‎برای‎ ‎بهبود‎ ‎روابط،‎ ‎اقدام‎ ‎دیگری‎ ‎انجام‎ ‎نداد.“‏
‎ ‎
فیلم‎ ‎در‎ ‎بخش‎ ‎سوم‎ ‎خود‎ ‎نشان‎ ‎می‎ ‎دهد‎ ‎که‎ ‎محمد‎ ‎خاتمی‎ ‎در‎ ‎سال‎ 1997 ‎پیروز‎ ‎انتخابات‎ ‎شد‎ ‎و ایده‎ ‎گفتگوی‎ ‎تمدنها‎ ‎را‎ ‎مطرح‎ ‎کرد. مصاحبه‎ ‎کریستین‎ ‎امانپور‎ ‎با‎ ‎خاتمی‎ ‎به‎ ‎نمایشمی‎ ‎گذارشته‎ ‎شد‎ ‎که‎ ‎پیام‎ ‎مثبت‎ ‎آن‎ ‎در‎ ‎آمریکا‎ ‎نیز‎ ‎به‎ ‎تصویر‎ ‎کشیده می‎ ‎شود. ‏سپس‎ ‎کشتی‎ ‎گیران‎ ‎آمریکایی‎ ‎برای‎ ‎مسابقه‎ ‎به‎ ‎ایران‎ ‎می‎ ‎روند‎ ‎و‎ ‎در‎ ‎مصاحبه‎ ‎هایشان دوباره از‎ ‎حسننیت‎ ‎می‎ ‎گویند‎ ‎ولی‎ ‎در‎ ‎ژوئن سال ‏‎1996 ‎یک‎ ‎عملیات‎ ‎انتحاری‎ ‎در‎ ‎الخویر عربستان،‎ 19 ‎سرباز‎ ‎آمریکایی‎ ‎و‎ 372 ‎نفر را‎ ‎زخمی‎ ‎کرد‎ ‎که‎ ‎سازمان‎ ‎های‎ ‎اطلاعاتی‎ ‎آمریکا مدعی‎ ‎میشود‎ ‎ایران‎ ‎در‎ ‎آن‎ ‎دست‎ ‎دارد. بعد‎ ‎از‎ ‎انتخاب‎ ‎کلینتون‎ ‎در‎ ‎آمریکا‎ ‎در‎ ‎این‎ ‎فیلم‎ ‎نشان‎ ‎داده‎ ‎می‎ ‎شود‎ ‎که‎ ‎می‎ ‎خواستند‎ ‎حساب‎ ‎خاتمی‎ ‎را‎ ‎از‎ ‎این واقعه‎ ‎جدا‎ ‎کنند‎ ‎و‎ ‎به‎ ‎همین‎ ‎دلیل‎ ‎از‎ ‎سلطان‎ ‎عمان‎ ‎که‎ ‎دوست‎ ‎هر‎ ‎دو‎ ‎کشور‎ ‎بود‎ ‎کمک‎ ‎خواستند. ‏‎ ‎‎ ‎

وزیر‎ ‎امور‎ ‎خارجه‎ ‎عمان‎ ‎یوسف‎ ‎بن‎ ‎علوی‎ ‎در‎ ‎این‎ ‎برنامه‎ ‎میگوید: یک‎ ‎نامه‎ ‎را‎ ‎از‎ ‎طرف‎ ‎دولت‎ ‎آمریکا‎ ‎به‎ ‎دست‎ ‎خاتمی‎ ‎رساندم‎ ‎ولی‎ ‎خاتمی‎ ‎تصمیم‎ ‎گرفت‎ ‎که‎ ‎همکاری‎ ‎نکند‎ ‎ز‎ ‎یرا‎ ‎این‎ ‎گونه برداشت‎ ‎کرد‎ ‎که‎ ‎آمریکا‎ ‎در‎ ‎نامه‎ ‎ای‎ ‎که‎ ‎بدست‎ ‎خود‎ ‎کلینتون‎ ‎نوشته‎ ‎شده‎ ‎بود‎ ‎ایران‎ ‎را‎ ‎تهدید‎ ‎کرده‎ ‎است. سپس‎ ‎خاتمی‎ ‎در‎ ‎مقابل دوربین‎ ‎میگوید‎ ‎اگر‎ ‎آن‎ ‎زمان‎ ‎من‎ ‎این‎ ‎درخواست‎ ‎را‎ ‎می‎ ‎پذیرفتم به‎ ‎معنای‎ ‎تایید‎ ‎حرف‎ ‎آمریکا‎ ‎و‎ ‎پذیرش‎ ‎اتهام‎ ‎بزرگی‎ ‎چون‎ ‎دست‎ ‎داشتن‎ ‎ایران‎ ‎در‎ ‎بمبگذاری‎ ‎عربستان‎ ‎تلقی‎ ‎می‎ ‎شد‎ ‎برای‎ ‎همین‎ ‎به‎ ‎درخواست‎ ‎کلینتون‎ ‎جواب‎ ‎منفی‎ ‎دادم. ‏‎ ‎‎ ‎

اگرچه‎ ‎در‎ ‎سراسرسریال تلاش‎ ‎شده‎ ‎است‎ ‎کش‎ ‎و‎ ‎قوسهای‎ ‎میان‎ ‎ایران‎ ‎و‎ ‎غرب،‎ ‎مستند‎ ‎و‎ ‎با‎ ‎اتکا‎ ‎به‎ ‎بزرگترین‎ ‎رخدادهای‎ ‎میان‎ ‎ایران‎ ‎و‎ ‎غرب‎ ‎باشد‎ ‎و‎ ‎حتی‎ ‎لحن‎ ‎ملایم‎ ‎و‎ ‎متعادلی‎ ‎هم‎ ‎به‎ ‎کار‎ ‎گرفته‎ ‎شد‎ ‎اما سکوت‎ ‎فیلم‎ ‎در‎ ‎مورد‎ ‎سقوط‎ ‎هواپیمای‎ ‎ایرباس‎ ‎در‎ ‎خلیج‎ ‎فارسکه‎ ‎به‎ ‎پایان‎ ‎جنگ‎ ‎ایران‎ ‎و‎ ‎عراق‎ ‎انجامید‎ ‎برای‎ ‎ایرانی‎ ‎ها‎ ‎جذاب‎ ‎نیست. گویی‎ ‎در‎ ‎تاریخ‎ ‎هم‎ ‎چنین‎ ‎فاجعه‎ ‎ای‎ ‎وحود‎ ‎نداشت. این‎ ‎بزرگترین‎ ‎ضعف‎ ‎برنامه‎ ‎ای‎ ‎به‎ ‎آن‎ ‎قدرتمندی‎ ‎بود‎ ‎که‎ ‎کمی‎ ‎خاطررا میازرد‎ ‎و‎ ‎پرسش‎ ‎برانگیز‎ ‎مینماید. ‏‎ ‎‎ ‎
‏—‏

‏ ‏‎ ‎این‎ ‎مقاله‎ ‎با‎ ‎همکاری‎ ‎فاضل‎ ‎رحمان‎ ‎زاده‎ ‎نوشته‎ ‎شده‎ ‎است. ‏