محمدجواد ظریف در مقاله ای در واشنگتن پست با اشاره به رسیدن مذاکرات هسته ای به نقطه حساس اطمینان داده تا مهلت تعیین شده، یک ماه دیگر، طرفین به توافق جامعی دست می بایند که به جامعه بین‌المللی اطمینان خاطر می‌دهد، برنامه هسته‌ای ایران منحصرا صلح‌آمیز باقی خواهد ماند.
بخشی از مقاله وزیر خارجه ایران چنین است:
آن‌چه لازم است غنیمت شمردن واقعیات و محاسبه جدی راه‌های چاره است. توهمات گذشته باعث از دست رفتن فرصت‌ها شد و نباید اجازه داد که آینده واقعی توافق تاریخی پیش رو را از بین ببرد.
وقتی رئیس‌جمهور کنونی حسن روحانی و من، تقریبا ده سال پیش، درست پیش از انتخاب محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور پیشین، مذاکرات هسته‌ای را پیش می‌بردیم، به همتایان غربی پیشنهادی را ارائه دادم که شامل رشته‌ای از اقدامات طراحی شده توسط دانشمندان مستقل غیرایرانی بود تا از صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ما برای همیشه اطمینان حاصل شود.
با این حال، همتایان ما، با تحریکات دولت بوش، از ما خواستند غنی‌سازی را حداقل تا سال ۲۰۱۵ متوقف کنیم که در نهایت فرصت توافق را از بین برد. اشتباه گرفتن همکاری سازنده ما با ضعف، و عزم برای فشار و تحریم‌ها برای امتیاز گرفتن، منجر به تغییر موضع ایران شد، هم با انتخابات سال ۲۰۰۵ و هم با توسعه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران پس از آن.
حالا که به سال ۲۰۱۵ نزدیک می‌شویم، نتیجه بیشینه‌گرایی گذشته و تحریم‌ها روشن است. در ده سال گذشته، ایران از ۲۰۰ سانتریفیوژ به ۲۰ هزار عدد رسیده است و توان غنی‌سازی ما از ۳.۵ درصد به ۲۰ درصد رسیده و کمتر از یکسال لازم است تا راکتور آب سنگین اراک راه بیفتد.
هیچ‌کس نمی‌تواند زمان را به عقب بازگرداند. ایثارها انجام شده. توانایی‌ها بسیار متفاوت است. دانش و تجربه کسب شده. در مورد هیچ‌کدام از این‌ها نمی‌توان مذاکره کرد.
امروز، من و روحانی به میز مذاکره بازگشته‌ایم و تعهد ما به همکاری سازنده تغییری نکرده است. ما می‌خواهیم در مورد ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای‌مان اطمینان بدهیم. اقدامات پیشنهادی ما جدی و واقعی است و موجب تغییر خواهد شد. ولی ما پیشرفت‌های تکنولوژی یا دانشمندانمان را کنار نمی‌گذاریم و در جهت منافع عدم تکثیر هسته‌ای هم نیست که از ما این را بخواهد.
در ۱۰۰ روز اول مسئولیت من، به عنوان مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران، اولین توافق هسته‌ای پس از ده سال با ۱+۵ حاصل شد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تایید کرده که ما به تعهداتمان عمل کرده‌ایم. علاوه بر این، همکاری ما با آژانس پس از سال‌ها در بهترین حالت قرار دارد. ما آماده‌ایم که این مسیر را حفظ کنیم.
برای پایان دادن به بحران غیر ضروری هسته‌ای، هیچ زمانی بهتر از اکنون نیست که تمام طرفین سود می‌برند و پنجره همکاری و مصلحت‌اندیشی باز است.
مسلما بهانه برای تباه کردن دوباره توافق، که می‌تواند شکل منطقه ما را تغییر دهد، باز هم پیدا می‌‌شود. مهمترین آن‌ها افسانه «ساخت سلاح» است. سال‌ها، بسیاری این ایده را بدون منطق پیش برده‌اند که ایران می‌تواند در عرض چند ماه مواد لازم برای ساخت بمب هسته‌ای را تولید کند.
در حالیکه رسیدن به یک توافق واقع‌گرایانه بهترین گزینه برای غرب است که از این موضوع جلوگیری کند، شاید در نظر گرفتن این واهمه آموزنده باشد. بیایید یک آزمایش منطقی انجام دهیم. اگر ایران بخواهد سلاح بسازد، تمام بازرسان آژانس باید از کشور اخراج شوند. پس از آن باید برنامه ایران برای ساخت سلاح تغییر کند، مواد باید تبدیل شده و برای استفاده در بمب قالب‌ریزی شود و کارهای بیشمار پیچیده‌ای دیگری نیز انجام شود. هیچ‌کدام از این توانایی‌ها در ایران وجود ندارد و باید از اول ساخته شود. این سال‌ها طول می‌کشد، نه چند ماه.
حتی زمانی که ایران وقت این کار را داشت نیز به دنبال بمب نبود. بین سال‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۱۳ که رابطه با غرب و آژانس در ضعیف‌ترین سطح بود، ایران وقتش را داشت، بازداری بین‌المللی نبود، نظارت کم بود و به اندازه کافی سانتریفیوژ هم برای ساخت بمب وجود داشت. علاوه بر این، ایران تا همین حالا نیز بهای سنگین تحریم‌های ناعادلانه را که بیش از تحریم‌هایی بوده که بر کشورهای دارای سلاح هسته‌ای تحمیل شده، پرداخته است.
به رغم تمام این‌ها ما به سمت ساخت سلاح نرفته‌ایم. ۱۶ ارگان امنیتی پشت دو ارزیابی پیاپی اطلاعات ملی آمریکا در سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۱۲، این را تایید کرده‌اند.
امروز ما فرصتی بی‌همتا داریم تا در مذاکرات خود اقدامات اعتمادسازی طولانی‌مدت و همچنین نظارت‌های گسترده را اجرایی کنیم تا اطمینان کامل ایجاد شود که برنامه هسته‌ای ایران همیشه صلح‌آمیز باقی خواهد ماند. برای فائق آمدن بر موانع پیش روی این دستاورد تاریخی، باید به جلو نگاه کنیم، اما در عین حال نمی‌توانیم درس‌های گذشته را نادیده بگیریم.
حال که در تقاطع تبدیل توافق اولیه به راه‌حل جامع قرار داریم، از همتایان خود می‌خواهم متقابلا با خواست و اراده ما برای رسیدگی به نگرانی‌ها درباره توانایی‌های، به همراه ارج نهادن به خواست‌مان برای حقوق، عزت و احترام، همراه شوند. بیش از همه، از آن‌ها می‌خواهم نگذارند توهمات مانع پیشروی به سمت پایان دادن به بحران غیرضروری و بازشدن افق‌های جدید بشود.
منبع: واشنگتن پست - 14 ژوئن 2014
