هفت روز مانده به برگزاری دور تازه گفتگوهای اتمی میان جمهوری اسلامی و قدرت های جهانی، سخنگوی دستگاه دیپلماسی خواستار به رسمیت شناخته شدن حقوق کامل تهران شده و در عین حال در مورد پیشنهادات درز کرده بسته جدید پیشنهادی غرب به جمهوری اسلامی سکوت کرده است. همزمان یکی از معاونان وزیر خارجه نیز گفته نسبت به این مذاکرات ناامید نیست و خواستار حسین نیت طرف مقابل شده است.
“با تهدید و فشار، موضوعات به هیچ نتیجه ای نخواهد رسید.” جمله ای بارها تکرار شده از سوی مقامات جمهوری اسلامی که روز گذشته، یک هفته مانده به مذاکرات اتمی تهران و قدرت‌های ۱+۵، در آلماتی قزاقستان از زبان رامین مهمانپرست مطرح شد. سخنگوی وزارت خارجه در کنفرانس هفتگی خود احتمال تعطیلی سایت فردو هنگام یا پس از مذاکرات پیش رو را نیز نه رد و نه تایید کرده و صرفا گفته است: “نظرات رسمی نمایندگان ایران و گروه ۱+۵ در زمان مذاکرات مطرح خواهد شد و حدس و گمانه زنی، خیلی کار موثری نخواهد بود.”
خواسته اصلی غرب توقف غنی سازی اورانیوم ۲۰ درصد، تعطیل سایت زیرزمینی فردو در کوهستان‌های اطراف قم، و انتقال ذخیره اورانیوم ۲۰ درصدی جمهوری اسلامی به خارج از کشور است.
غرب امید دارد فشار شدیدی که تهران در ۸ ماه اخیر به علت تحریم های بین المللی متحمل شده باعث شود تا رهبر جمهوری اسلامی سعید جلیلی را با انعطاف پذیری بیشتری راهی قزاقستان کند، با این حال مواضع مسئولان جمهوری اسلامی به اندازه ای مبهم و دوپهلو است که کسی به درستی نمی داند مذاکره کنندگان تهران با چه ورق هایی به پشت میز بازخواهند گشت.
در حالی که با سرباز زدن تهران از محدود کردن فعالیت های اتمی اش، فشارهای جامعه جهانی بر کشور روز به روز بیشتر می شود، سخنگوی دستگاه دیپلماسی “راه حل نهایی” بحران اتمی را “به رسمیت شناختن کامل حقوق” اتمی جمهوری اسلامی توصیف کرده است.
غرب مظنون است که جمهوری اسلامی قصد دارد با گسترش فعالیت هسته ای خود، کلاهک اتمی بسازد و آن را به سلاح هسته ای تبدیل کند، اما تهران این ادعا را رد و ادعا می کند برنامه هسته ای اش صرفا برای تولید برق و مصارف پزشکی است.
خامنه ای: آمریکا نمی تواند جلو ما را بگیرد
روز شنبه رهبر جمهوری اسلامی ادعا کرد اگر نظام قصد ساخت سلاح هسته‌ای را داشت، آمریکا “به هیچ‌وجه” نمی‌توانست جلو آن را بگیرد. آیت الله خامنه ای که سکان دار برنامه اتمی جمهوری اسلامی محسوب می شود در سخنرانی اش به گونه ای سخن گفت که برخی ناظران از همین حالا می گویند نباید امیدی به پیشرفت مذاکرات قزاقستان داشت. رهبر نظام اسلامی تصریج کرده بود که غربی ها “ می‌خواهند مانع حق قطعی و مسلم ملت ایران در غنی‌سازی هسته‌ای و استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای شوند.”
با این حال برخی خبرگزاری های خارجی می گویند کشورهای ۱+۵ این بار با پیشنهاد برداشتن بلافاصله برخی تحریم ها در صورت توقف غنی سازی در سطح بالا به آلماتی می آیند تا قدرت انعطاف پذیری تهران را محک بزنند. خبرگزاری رویترز اوایل این هفته ادعا کرد به جزئیات پیشنهاد غرب به جمهوری اسلامی دست یافته و بر این اساس گروه ۱+۵ قصد دارد تا در ازای تعطیل شدن تأسیسات غنی سازی اورانیوم ایران در فردو، تحریم های وضع شده بر تجارت طلا و دیگر فلزات گرانبها با ایران را کاهش دهد.
کارشناسان می گوینداز طلا و فلزات گرانبها می توان در معاملات پایاپای استفاده کرد و جمهوری اسلامی به این شکل می تواند تحریم هارا دور بزند و آسیب اقتصادی کمتری ببیند.
دیروز رامین مهمانپرست هم در ارتباط با این پیشنهاد تایید نشده گفت: “تاکنون هیچ پیشنهاد رسمی از سوی این گروه به ایران نشده است و برخی اخبار و مطالب منتشره، موضع رسمی مذاکره کنندگان نیست.”
او توضیح نداد که آیا مذاکره کنندگان اتمی به چنین پیشنهادی روی خوش نشان خواهند داد یا خیر.
مهمانپرست البته تنها مقام وزارت خارجه نبود که روز سه شنبه در ارتباط با مذاکرات هفته آینده اظهار نظر کرد. همزمان سید عباس عراقچی – معاون وزیر خارجه- نیز شرط “متفاوت” بودن مذاکرات آلماتی را “حسن نیت” طرف مقابل ( شامل ایالات متحده، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه بعلاوه آلمان” دانست و خاطرنشان کرد: “باید صبر کنیم و ببینیم که طرف مقابل این بار با چه رویکردی در مذاکرات حاضر می شود.”
جمهوری اسلامی در فصل بهار مذاکرات سه گانه ای را با قدرت های جهانی به ترتیب در استانبول، بغداد و مسکو برگزار کرد؛ گفتگوهایی که فرجامی نداشت و تنها باعث افزایش تحریم ها، کاهش صادرات نفت به یک سوم و سقوط آزاد ارزش ریال و اقتصاد کشور شد.
“دیپلمات ها هیچ وقت ناامید نیستند”
علی رغم فشارهای شدید بین المللی علیه جمهوری اسلامی، درخواست اصلی غرب که شامل توقف غنی سازی ۲۰ درصد، تعطیلی سایت فردو و انتقال ذخایر اورانیوم ۲۰ درصد غنی شده به خارج از ایران است، با مخالفت صریح مسئولان نظام مواجه شده است. در هفته های اخیر چهره هایی همچون فریدون عباسی دوانی ( رئیس سازمان انرژی اتمی)، علی اصغر سلطانیه( نماینده تهران در آژانس بین المللی انرژی اتمی) و علاالدین بروجردی ( رئیس کمیسیون امنیت ملی پارلمان) هر سه یکصدا تاکید کردند که نظام غنی سازی اورانیوم را حتی برای لحظه ای متوقف نخواهد کرد.
با این حال عراقچی دیروز پیرامون نتایج مذاکرات چهارشنبه آینده گفت: “دیپلمات ها هیچ وقت ناامید نیستند.”
به گفته وی مذاکرات تهران و گروه ۱+۵ در آلماتی یک روزه خواهد بود ولی اگر “لازم” باشد تمدید خواهد شد.
به نظر می آید در صورت شکست چهارمین مذاکرات جمهوری اسلامی و۱+۵ در سال ۹۱، روند گفتگو‌ها تا بعد از انتخابات ریاست جمهوری در خرداد سال ۹۲ متوقف شود و در این مدت غرب کمربند تحریم های خود علیه ایران را محکم تر کند.
