کوره های داغ، سکوهای نفتی زیر آفتاب، نفتکش هایی که دریای نقره گون را می شکافند، تصاویری که تلویزیون ایران با موسیقی متن جنگ ستارگان پخش می کند. این تصاویر نشان می دهد که “اقتصاد مقاومتی” چگونه است.درحالیکه این موسیقی هالیوودی پخش می شود، برنامه چهار دقیقه نظرات رهبر ایران، آیت الله خامنه ای، را که در ماه فوریه فرمان تجدید نظر در سیاست های اقتصادی که تحت تحریم های غرب فلج شده است را منعکس می کند.خامنه ای تصمیم گیرنده نهایی در ایران است و تلاش می کند که از همه جناح های حکومت دفاع کند: آرام کردم انتقاد هایی که به توافق ایران در گفتگوهای اتمی کرده است و متعادل کردن انتظار هایی که از هر نوع توافقی برای پایان دادن سریع به یک دهه رکود منجر می شود.
میشل مکینسکی، استاد سیاست و اقتصاد ایران در دانشگاه پواتیه فرانسه، می گوید: “تکان دادن پرچم مقاومت نشان می دهد که بحران اقتصادی واقعی است و برداشته شدن تحریم ها در کوتاه مدت به دلیل سیاست های فاجعه آمیز رئیس جمهور سابق ایران، محمود احمدی نژاد، موفقیت آمیز نخواهد بود.
روحانی برای ادامه حیات باید با تندرو های حکومت مواجه شود. در هفته های اخیر، مخالفانش او را به دلیل ملاقات کاترین اشتون با فعالان زن در تهران مورد سرزنش قرار داده اند. آنها تلاش کردند تا او یکی از مشاورانش را به دلیل زدن کراوات، که در جمهوری اسلامی سمبل غرب محسوب می شود، اخراج کند.
توبی آیلز، تحلیلگر خاورمیانه از بخش امنیت اقتصادی می گوید: “خامنه ای تا کنون در مذاکرات اتمی از روحانی حمایت کرده است. از سوی دیگر، او کاملا از خواسته های تندرو ها در داخل ایران آگاه است. او با مطرح کردن اقتصاد مقاومتی این ایده را زنده نگه داشته است که ایران باید در صورت باقی ماندن تحریم ها از خود انعطاف نشان بدهد.”
مخالف خوانی های احمدی نژاد در مورد مسائل هسته ای که منجر به تلاش آمریکا و اسرائیل برای تحریم شد، ایران را بیش از همیشه منزوی کرد. یک سال قبل از اینکه ریاست جمهوری احمدی نژاد آغاز شود، یعنی در سال ۲۰۰۵، بانک جهانی توسعه اقصادی را ۶.۷ درصد اعلام کرد. دلیل آن سیاست های اقتصاد آزاد محمد خاتمی بود.
قطع کردن سوبسید ها
در ماه سپتامبر، یک ماه پس از پایان دوره ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد، بانک مرکزی ایران، رشد اقتصاد ۵۱۴ میلیارد دلاری ایران را منفی ۵.۴درصد اعلام کرد. تورم نیز که ۸ سال پیش ۱۵ درصد بود، تقریبا 3 برابر شده بود.
روحانی پس از بر سر کار آمدن به تامین مالی پروژه ۱۷ میلیارد دلاری مسکن مهر از محل بانک مرکزی پایان داد و از افزایش قیمت حامل‌های انرژی به منظور کاهش ۲۱ میلیارد دلاری یارانه‌های پرداختی حمایت کرده است.
از زمان انتخاب شدن روحانی به ریاست جمهوری میزان تورم کاهش کمی پیدا کرد و به ۳۸ درصد رسید و ارزش ریال هم کمی افزایش پیدا کرد.
حکم ابلاغی خامنه ای، اقتصاد دانش‌بنیانی را هدف قرار داده است که توانایی کاهش وابستگی ایران به درآمدهای ناشی از فروش نفت و گاز را داشته باشد. این حکم هم مسیر پیش رو و هم یک فرصت از دست رفته را به تفصیل شرح داده است.
اکثر توصیه هایی که در این حکم آمده است همان سیاست هایی است که رئیس جمهور سابق، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، در سال های ۸۰ میلادی بکار بسته بود. اسحاق جهانگیری، معاون رئیس جمهور، روز اول مارس گفت که بانک مرکزی و وزارتخانه ها موظف شده اند که تا ۲۰ روز بعد از ابلاغ این طرح آن را اجرا کنند.
سعید لیلاز اقتصاددان و مشاور سابق رئیس‌جمهور ایران گفت: موفقیت این سیاست به توافق هسته‌ای دائمی و تمایل نهادهای دولتی به خروج از فعالیت‌های اقتصادی بستگی دارد. این تمایل در میان شرکت های ایرانی ایجاد شده است.
محمدرضا انصاری، مدیر عامل شرکت کیسون، که در توسعه میدان پارس جنوبی کار می کند، در کنفرانسی گفت:« تازمانیکه دولت هیئت مدیره را تعیین می کند، بخش خصوصی وجود ندارد؛ خصوصی یعنی خصوصی.»
جواد صالحی اصفهانی، استاد اقتصاد دانشگاه ویرجینیا تک، گفت: “روحانی باید شرکت ها را متقاعد کند که به دنبال سرمایه داران نباشند و تجارت های ورشکسته دولتی را احیا کنند.”
غرب ایران را به تلاش برای دستابی به سلاح هسته ای متهم می‌کند در حالی که ایران همواره تاکید دارد که فعالیت‌های هسته ای این کشور برای تولید انرژی و ایزوتوپ‌های دارویی انجام می گیرد.
مکینسکی توضیح داد: در بهترین حالت، اگر در ماه جولای یک توافق به دست بیاید و کانال‌های مالی دوباره فعال شوند، اقتصاد ایران می تواند نفسی بکشد اما این برای احیای اقتصاد این کشور کافی نخواهد بود.
این در حالی است که خامنه ای بر اجرای اقتصاد مقاومتی تاکید دارد.
استاد اقتصاد دانشگاه ویرجینیا تک درباره سیاست‌های اقتصاد مقاومتی گفت: حکم رهبرایران موضع روحانی را تقویت می کند. این حکم در صورتی که مذاکرات به خوبی پیش نرود، شرایط تغییر موضع ایجاد می کند.
بلومبرگ، ۱۶ مارس
