پیشنهاد رهبر ایران برای تغییرات مهم در قانون اساسی این کشور و حذف رئیس جمهور از نظام سیاسی کشور حمایت هواداران و انتقاد مخالفان را برانگیخته است.
آیت الله خامنه ای، که رهبری ایران را از سال 1989 از سوی روحانیت شیعه به دست گرفته است، هفته گذشته گفت اگر لازم باشد ایران می تواند بدون رئیس جمهور هم اداره شود. پست ریاست جمهوری اکنون در دست محمود احمدی نژاد است که در یک انتخابات بحث انگیز در سال 2009 مجددا به این سمت انتخاب شد و اعتراضات خیابانی را به دنبال داشت.
علی اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهور اسبق ایران روز سه شنبه علنا اعلام کرد که این پیشنهاد فکر اصلی جمهوری اسلامی مبتنی بر انتخاب رهبر توسط مردم را نفی می کند.
احمدی نژاد هم در پاسخ به این پیشنهاد روز سه شنبه در بیرجند گفت: «ما پاسخ نمی دهیم ولی ملت بیدار است.» او در مورد اینکه آیا به این پیشنهاد اشاره می کند یا نه با ابهام سخن گفت.
به روایت وب سایت فرارو، احمدی نژاد گفت کسی نباید با «مردم» مشکلی داشته باشد و «موقعی که وقتش برسد، اگرکسی آنها را از پیشرفت باز دارند، آنها اورا ظرف دو ثانیه به زیر می کشند.»
بر اساس این پیشنهاد ایران تحت رهبری خامنه ای قرار می گیرد و مجلس همچنان توسط مردم انتخاب خواهد شد؛ مجلس سپس یک نفر را از میان خود به عنوان نخست وزیر انتخاب می کند.
خامنه ای گفت «این تعییر ممکن است در آینده نزدیک اتفاق بیافتد.»
آخرین باری که قانون اساسی ایران تغییر کرد در سال 1989 و پس از مرگ آیت الله روح الله خمینی بود. در آن زمان پست نخست وزیری حذف شد.
در صورت اجرای پیشنهاد اخیر، قدرت خامنه ای افزایش خواهد یافت. هواداران این پیشنهاد می گویند این کار به رهبر امکان می دهد که کشور را درست مانند وضعیت فعلی اداره کند بدون اینکه درگیر کشمکش های سیاسی شود.
محمد دهقان، یکی از نمایندگان مجلس به خبرگزاری مهر گفت «رهبر ما تنها بخش لایتغیر نظام ماست. مقام ریاست جمهوری در شکل فعلی آن کارآیی ندارد.»
هر چند رهبر ایران حرف آخر را در مسائل دولتی و مذهبی می زند ولی تا کنون با نوعی اجماع انتخاب می شده است. با این وجود وی وارد منازعات سیاسی شده و اکنون دیگر از احمدی نژاد حمایت نمی کند. آن دو در ماه آوریل بر سر انتخاب و برکناری وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی دچار تنش شدید شدند.
در نظام ایران، مقام رهبری دارای قدرتی بیشتر از ریاست جمهوری است و منصوب کننده فرماندهان نظامی، رئیس قوه قضاییه و تعداد دیگری از پست های کلیدی است. رهبری توسط مجلس خبرگان انتخاب و می تواند برکنار شود؛ مجلسی متشکل از 86 روحانی. رهبری همچنین می تواند رئیس جمهوری را، در صورت استیضاح توسط مجلس یا محکومیت توسط قوه قضاییه، برکنار کند.
هاشمی رفسنجانی که تند ترین انتقادات را از این پیشنهاد ارائه داده، در مصاحبه ای با روزنامه شرق گفته است که این کار «نفوذ مردم» را کاهش می دهد؛ وی گفت او مطمئن است «منظور رهبر این نبوده است.»
رفسنجانی، که بعد از انتخابات بحث انگیز سال 2009 از مشاغل خود برکنار شده است، به ندرت بر علیه رهبر کشور سخن می گوید.
منبع: واشنگتن پست - 25 اکتبر- 2011
