نماینده اهل سنت مجلس با استناد به اصل ۱۲ قانون اساسی، خواستار رفع مشکل چندین ساله جامعه اهل سنت تهران در برگزاری نمازهای یومیه شده و از دولت به خاطر دخالت در امور مساجد سنی‌ها انتقاد کرده است؛ موضوعی که گزارشگر ویژه حقوق بشر در امور ایران نیز دو هفته قبل در گزارش مقطعی خود به آن پرداخته بود.
اعتراض این نماینده یک ماه پس از درخواست نمایندگان اهل سنت مجلس شورای اسلامی از محمود احمدی‌نژاد مطرح شد. آنها از رئیس دولت خواستند که با برگزاری مراسم نماز عید فطر از سوی پیروان اهل سنت در تهران مخالفت نشود؛ درخواستی که تا این لحظه پاسخی به آن داده نشده است.
مدتی پیش نیز فعالان اهل سنت داخل کشور در نامه‌ای سرگشاده به آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی با یادآوری درخواست بی جواب نمایندگان از رئیس دولت پرسیده بودند: «محرومیت حداقل صد‌ها هزار اهل سنت ایرانی ساکن تهران از داشتن یک مسجد در ام‌القرای جهان اسلام چگونه قابل توجیه است؟»
اهل سنت ده درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند که در ۱۴ استان زندگی می‌کنند و جمعیت آنها تنها در تهران حدود یک میلیون نفر برآورد شده است.
نامه‌های بی‌جواب اهل سنت
محمد رضا سجادیان، نماینده خواف و رشتخوار، طی نطقی در روز چهارشنبه، ۲۸ مهرماه در صحن علنی مجلس، خواستار رفع مشکلات موجود در مورد نمازهای یومیه و دیگر مسایل مذهبی اهل سنت تهران شد.
این نماینده مجلس با یادآوری اصول قانون اساسی در رابطه با ادیان و مذاهب گفت: “دولت از دخالت در تعیین هیات امنای اهل سنت و انتصاب امامان جمعه و جماعات مساجد، که مغایر با اصل ۱۲ قانون اساسی و عملی کشور است، پرهیز کند و اجازه دهد تا حوزه‌ها و مراکز علوم دینی، همچون طول تاریخ اسلام استقلال خود را حفظ کنند.”
طبق اصل مورد اشاره این نماینده مجلس، در قانون اساسی “پیروان مذاهب حنفی، شافعی، مالکی و حنبلی دارای احترام کامل می‌باشند و پیروان این مذاهب در انجام مراسم مذهبی طبق فقه خودشان آزادند.”
اشاره نماینده خواف و رشتخوار به محرومیت جمعیت یک میلیونی اهل سنت پایتخت از داشتن یک مسجد ویژه اهل تسنن است.
نمایندگان مناطق سنی نشین ایران بارها از مجلس شورای اسلامی خواسته‌اند نسبت به تاسیس “حداقل یک مسجد برای اهل تسنن” اقدام کنند؛ درخواستی که تا کنون به آن رسیدگی نشده است. محافل اهل سنت در ایران می‌گویند، دربارهٔ عدم صدور مجوز برای احداث مسجد در تهران تا به حال توضیحی داده نشده و پاسخ رسمی نیز به آنها ابلاغ نگردیده است.
نمایندگان اهل سنت مجلس شورای اسلامی در آستانه عید فطر گذشته به درخواست هیات امنای نمازخانه اهل سنت صادقیه طی نامه‌ای به احمدی‌نژاد خواستار آن شدند که با برگزاری مراسم نماز عید فطر از سوی پیروان اهل سنت در تهران مخالفت نشود.
مدتی بعد فعالان اهل سنت داخل کشور نیز طی نامه‌ای در واکنش به پیام رهبر جمهوری اسلامی به نخستین کنفرانس بین‌المللی بیداری اسلامی در روزهای ۲۶ و ۲۷ شهریورماه از او پرسیدند: “چگونه ملت‌های عمدتا سنی‌مذهب منطقه، نظام دینی‌ای را الگوی خود قرار خواهند داد که به آنان یعنی سنی‌ها اجازه ساخت مسجد و حتی اقامه نماز در پایتخت نظام یا به عبارتی ام‌القرای جهان اسلام را نمی‌دهد؟ متاسفانه درخواست‌های خیرخواهانه و قانونی اهل سنت ایران اسلامی برای نفی خشونت، ترور، تعصب، تفرقه و رفع تبعیض و احیای برادری و برابری در عمل با دستگیری و زندان پاسخ داده می‌شود.”
آیت الله خامنه‌ای در پیام خود به این کنفرانس گفته بود: “آزادی، عدالت‌خواهی، تسلیم نشدن در برابر استبداد و استعمار، نفی تبعیض‌های قومی و نژادی و مذهبی، نفی صریح صهیونیسم. این‌ها ارکان نهضت‌های امروز کشورهای اسلامی است و همه برگرفته از اسلام و قرآن است.”
فعالان اهل سنت با اشاره به بی‌پاسخ ماندن در خواست اهل سنت از جمله نامه سرگشاده ۳۰۰ تن از علما و روحانیون کردستان و یا درخواست مکرر رهبران اهل سنت برای ملاقات حضوری با آیت‌الله خامنه‌ای نوشته‌اند: “نامه مورخ دوم شهریور ۱۳۹۰ مجمع نمایندگان اهل سنت در مجلس شورای اسلامی به رئیس‌جمهور محترم کشور و دبیر مجمع تقریب مذاهب و مشاور رئیس‌جمهور در امور اهل سنت در اعتراض به ممنوعیت نماز عید فطر اهل سنت در تهران نیز همچنان بی‌جواب مانده است.”
در ارتباط با محرومیت اهل سنت تهران از داشتن مسجد ویژه سنی‌ها مولوی عبدالمجید، از علمای اهل سنت ایران و رئیس دفتر امام جماعت زاهدان به روز گفته است: “تلاش‌های زیادی شده است. قبل از ما هم حضرت مولانا عبدالعزیز از علمای برجسته و صاحب نفوذ اهل سنت تلاش‌های چشمگیری در این راستا انجام دادند. علیرغم اینکه امام خمینی دستور دادند که مشکل نماز جمعه اهل سنت در تهران حل شود، ولی متاسفانه تاکنون دستور ایشان عملی نشده و تا امروز تلاش‌های ما و نمایندگان مجلس بی‌نتیجه مانده است.”
اقلیت‌ها؛ از احمد شهید تا خاتمی
انتقاد این نماینده مجلس از دخالت دولت در امور مذهبی اهل سنت بعد از گزارش احمد شهید، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران مطرح شده است.
آقای شهید مدتی پیش در گزارش مقطعی خود از وضعیت حقوق بشر در ایران درباره وضعیت اهل سنت ایران ابراز نگرانی کرده بود.
احمد شهید در بخشی از گزارش خود آورده است که “گزارش های متعددی در مورد تبعیض علیه مسلمانان سنی در ایران دریافت کرده است. برای مثال جامعه سنی اجازه ساخت مساجد ومحل عبادت ندارند و همچنین از اجرای مراسم نماز جمعی مانند نماز جمعه و عید محروم هستند.”
گزارشگر ویژه همچنین به نگرانی مولوی عبدالحمید زهی، امام جماعت اهل سنت زاهدان را در خصوص محرومیت سنی‌های ایران از اجرای مراسم عید فطر و برگزاری نماز جمعه در تهران و سایر شهرهای بزرگ اشاره کرده است.
بعد از احمد شهید، رئیس جمهور پیشین ایران نیز در این زمینه یادآوری کرد که “اگرهمین قانون اساسی و اصول آن درست اجراء شود از جمله اصولی که ناظر به حقوق و جایگاه قومیت‌ها و اقلیت‌ها است، بسیاری از نارضایتی‌ها در این کشور از بین می‌رود و واگرایی‌ها به هم گرایی‌ها تبدیل می‌شود.”
سید محمد خاتمی روز یکشنبه، یکم آبان ماه، در دیدار با جمعی از مردم سیستان بلوچستان، خواستار توزیع مدیریت در کشور و حضور بیشتر زنان، اقوام و مذاهب مختلف در مسئولیت‌ها شد.
به گفته خاتمی “در دموکراسی نباید هرکس غیر مسلمان است یا قومیتی متفاوت با اکثریت دارد به عنوان شهروند درجه دو به حساب بیاید”. وی افزود: “جمهوریت یعنی دیکتاتوری در آن نباشد، چه دیکتاتوری فرد و چه دیکتاتوری گروه خاص.”
نقض حقوق اقلیت‌های دینی در ایران، به ویژه در طول چند سال گذشته، بارها از سوی نهاد‌های جهانی مدافع حقوق بشر محکوم شده است. علاوه بر گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد، سازمان عفو بین الملل، سازمان دیده‌بان حقوق بشر، کمیسیون آزادی بین المللی ادیان آمریکا، وزارت امور خارجه آمریکا، وزارت امور خارجه بریتانیا و شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل، از جمله نهاد‌ها و اشخاصی هستند که خبر تداوم ایجاد محدودیت برای اقلیت‌های دینی و مذهبی در ایران را تائید و آن را محکوم کرده‌اند.
