تمامی مبادلات بازرگانی میان ایران و ایالات متحده متوقف شده است. تمامی مبادلات؟ خیر، هنوز یک محصول کوچک وجود دارد که تحریم ها را به چالش می کشد، زیرا این یک محصول حیاتی برای نیروهای آمریکایی در افغانستان محسوب می شود. پادزهر مار ساخت ایران کمک می کند تا بتوان با خزندگان هندوکوش مبارزه کرد.
روابط ایران و ایالات متحده سال هاست که به شدت تیره شده، ولی یک استثناء در این میان وجود دارد: پادزهر برای نیش مار. نیروهای نظامی آمریکایی در افغانستان زمانی که موضوع نیش کبراهای آسیای مرکزی به میان آید، به دانش و تحقیقات دولت ایران وابسته می شوند. در این مناطق مارهای زهرآگین بسیاری زندگی می کنند.
علی رغم تحریم های اعمال شده علیه ایران، وزارت دفاع آمریکا اقدام به خرید پادزهر از ایران می کند. از ماه ژانویه ۲۰۱۱ تعداد ۱۱۵ آمپول که هر یک ۳۱۰ دلار قیمت دارند خریداری شده. به نظر می رسد که محصولات انستیتو رازی به عنوان “اولین گزینه” برای مداوای نیش مارهای افغانستان کارآمد باشد.
اداره مواد غذایی و دارویی آمریکا این پادزهرها را به عنوان داروی تجربی طبقه بندی می کند و دکترهای نظامی باید برای هر استعمال یک گزارش تهیه کنند.
مسؤولان ایرانی براین باورند که پادزهر برای فروش به هر شخصی مجاز است. هادی زارع، رییس بخش تحقیقات سرم سازی انستیتو رازی، دراین خصوص می گوید: “ما این محصولات را تولید می کنیم تا جان افراد را نجات دهیم. حال مهم نیست که آیا این فرد ایرانی است، افغانی است یا آمریکایی. ما خوشحال خواهیم شد اگر بتوانیم جان فردی را نجات دهیم، حتی اگر آن فرد یک سرباز آمریکایی باشد.”
به نوشته وال استریت ژورنال، وکلای پنتاگون رسیدگی به این مسأله را آغاز کرده اند که آیا خرید این پادزهرها نقض تحریم های اعمال شده علیه ایران نیست و آیا نیاز به صدور یک مجوز خاص از سوی وزارت بودجه نیست. یکی از سخنگویان وزارت خزانه داری دراین خصوص گفت: “ما با وزارت دفاع درحال رایزنی هستیم که آیا این مبادلات با تحریم های اعمال شده همخوانی دارند یا خیر.”
۱۳ گونه مار سمی
هادی زارع می گوید که موانع بازرگانی ایجاد شده توسط ایالات متحده باعث گشته تا تولید داروهایی که توسط نیروهای نظامی آمریکایی خریداری می شوند، برای مؤسسه رازی بسیار سخت شود. او می گوید که “به دلیل تحریم ها، به دست آوردن محصولات شیمیایی برای آزمایشگاه ها به شدت مشکل است و قیمت ها افزایش یافته”.
در افغانستان ۱۳ گونه مار سمی وجود دارد که به نظر می رسد اکثر آنها در ایران نیز وجود دارند. ابتدا کبرای آسیای مرکزی که هر لحظه که احساس کند آشیانه اش مورد تهدید قرار گرفته به شدت مهاجم می شود. روی پوستری که در پایگاه های آمریکایی نصب شده آمده است: “این مار به شدت و بسیار وحشیانه گاز می گیرد.”
افعی قفقازی مار دیگری است که آرواره اش تا می شود. نیش این مار به شدت دردآور است و خونریزی فراوانی نیز به همراه دارد. گرزه مار بسیار چابک است و به هیچ وجه “قابل پیش بینی نیست” و این مار “به شدت و بسیار وحشیانه نیش می زند”. مار جعفری “بسیار زودخشم و تحریک پذیر است”: گرچه اغلب از رویارویی می پرهیزند، ولی مواردی دیده شده که حتی “دیوانه وار قربانی خود را تعقیب می کنند”.
سرهنگ دوم عاصف شیخ، پزشک پایگاه آمریکایی بگرام در نزدیکی کابل، دراین خصوص می گوید: “اگر مریضی داشته باشم که ندانم چه نوع ماری نیش اش زده، از محصولات انستیتو رازی به او تزریق می کنم.”
انستیتو رازی در سال ۱۹۲۴ تأسیس شد و تحت نظارت وزارت کشاورزی ایران گسترش یافت. این مؤسسه اولین واکسن ها را برای دام و طیور تولید کرد. بیش از ۳۰ سال بعد شروع به تولید پادزهرهایی برای نیش مار و عقرب کرد. انستیتو رازی در سطوح بین المللی نیز شناخته شده است و با سازمان بهداشت جهانی ارتباط تنگاتنگ دارد. این مؤسسه سال گذشته در حدود ۹۵ هزار سرم برای نیش مار و عقرب تولید کرده. و درحال حاضر بر روی سرمی برای زهر عنکبوت فعالیت می کند.
این مؤسسه در گذشته مارها را در محل نگهداری می کرد. امروزه مارها پس از گرفتن زهر مجدداً به طبیعت بازگردانده می شوند. مسؤولان آزمایشگاه این سرم ها را بر روی بدن ۲۰۰ اسب که این مؤسسه دراختیار دارد آزمایش می کنند. سپس این حیوانات پادتنی را در خون خود تولید می کنند که توسط کارشناسان انستیتو به سرم تبدیل می شوند.
علاوه بر این، سربازان بریتانیایی در “کمپ باستیون” و همچنین سربازان فرانسوی نیز از سرم های انستیتو رازی استفاده می کنند. سرهنگ راب راسل دراین خصوص می گوید: “پادزهرهای انستیتو رازی بهترین پادزهرها هستند.” در میان ۹۵۰۰ سرباز در افغانستان هر ساله چند نفر بوسیله مارها و عقرب ها گزیده می شوند.
منبع: اشپیگل، ۵ دسامبر
