علی کردان وزیر کشور جدید در هفته جاری در جمع خبرنگاران نشاط سازی در جامعه را از اولویت های کار خود در وزارتخانه تحت مسوولیت خود اعلام کرده و گفته است قصد دارد با اجرای برنا مه هایی جامعه را با نشاط و شاداب کند.
با طرح این اولویت، توسط وزیر، این سوال در ذهن مطرح می شود که ایا وزارت کشور به تنهایی، فقط به عنوان یکی از دستگاهای تصمیم گیر، قادر خواهد بود نشاط سازی در جامعه انجام دهد و اساسا این امر قابلیت اجرا در جامعه فعلی ایران را دارد یا خیر؟
از نظر روان شناسی و جامعه شناسی همیشه زمانی انسانها احساس شادی، پویائی و نشاط می کنند که نقشی در زندگی جمعی و فردی خود داشته باشند و بتوانند با تصمیمی که برای زندگی اجتماعی و فردی خود می گیرند در سرنوشت خود مشارکت داشته و فقط تماشاگر و اجرا کننده تصمیمات دیگران نباشند. لذا، فرد، زمانی احساس شادابی و نشاط خواهد کرد که بتواند در یک فضای دموکراتیک با همه لوازم آن مانند کثرت گرایی، توزیع قدرت، تغییر قدرت از امریت به اجماع ، حضور تمامی نمایندگان اقشار و احزاب در قدرت، کاهش دستگاهای اجبار آمیز در سیاست و تصمیم گیری ها و…بازیگری کند و اراده، سلیقه، منش و افکار خود را در زندگی فردی و اجتماعی اجرا کند و بعد از آن نیز امینت کامل داشته باشد. یکی دیگر از شاخص های نشاط در افراد احساس امنیت و امید به آینده است که خود به عوامل متعدد دیگری مانند درآمد فرد، وضعیت معیشتی، رفاه، امنیت شغلی، توانایی دسترسی به تغذیه مناسب، تفریح، تحصیل و…. وابسته است .
حال نشاط سازی در جامعه در حالی مطرح می شود که در ایران، طبق آمارها ی رسمی 14 میلیون نفر زیر خط فقر هستند، 4 میلیون نفر بیکار وجود دارد که امید به تامین زندگی خود ندارند، 5 میلیون نفر معتاد هستند و 11 درصد از زنان تن فروش در پایتخت با اطلاع شوهرانشان اقدام به تن فروشی می کنند و روند تورم نیز در کشور 26 درصد عنوان شده است که در بین کشورهای خاورمیانه از نظر تورم ایران مقام اول را دارد.
دراین میان، طبقه متوسط جامعه که طبقه نگهدارنده دموکراسی در هرجامعه ای تعریف می شوند نیز روز به روز به سمت طبقه فقیر سوق داده می شوند و از حجم طبقه متوسط کاسته شده و به حجم طبقه فقیر افزوده می شود به گونه ای که یک خانواده متوسط رو به پایین با پرداخت هزینه یک عمل جراحی مهم به سمت طبقه فقیر سقوط خواهد کرد. نا امیدی نسبت به آینده و مبهم بودن آن حتی در بین جوانان تحصیل کرده و افرادی که از نظر اقتصادی و معیشتی نیز در موقعیت مناسب قرار دارند وجود دارد و کمتر کسی می تواند با برنا مه ریزی به اهداف میان مدت و حتی کوتاه مدت خود برسد .
در این میان افزایش آسیب های اجتماعی و تشنج های کلامی ، رفتاری و خشونت فیزیکی و عدم اعتماد به همدیگر در جامعه که به واسطه مسایل اقتصادی در خانواده ها بوجود می آید خود نیز بر نا امیدی جوانان می افزاید، به طوری که بررسی ها نشان می دهد بالارفتن آسیب های اجتماعی، خود ارتباط مستقیم با پایین آمدن امید به زندگی و آینده دارد و هرچه آسیب های اجتماعی بالاتر برود امید ونشاط در بین مردم نیز پایین تر می اید. علاوه بر ان تحقیر های اجتماعی از سوی برخی دستگاهای قهر آمیز را نیز می توان بر بالا رفتن آسیب های اجتماعی موثر دانست .
هدف نشاط سازی در جامعه از سوی وزارت کشور در حالی مطرح شده است که 23 ارگان و نهاد در کشور با دریافت بودجه های فراوان سالهاست درگیر آسیب های اجتماعی هستند و با برنا مه های که خود بدون مشارکت و رضایت مردم طراحی و اجرا می کنند در صدد کاهش اسیب ها برامده اند و تا کنون نیز چندان موفقیتی در این زمینه کسب نکرده اند و هر سال نیز بر روند آسیب های اجتماعی افزوده شده است.
باز باید پرسید آیا آقای کردان با مدیریت بر دستگاه وزارت کشور می تواند برای نشاط سازی، ساختار بیمار اقتصادی کشور را متحول کند و آن را بر اساس نگرش به آینده، مدیریت علمی و فنی، قانونمندی ومتکی به کار مردم بازسازی کند و شاخص های نشاط را در جامعه بهبود ببخشد؟ آیا این تحولات بنیادی، با توجه به ساختار فکری و اعتقادی مسولان و تصمیم گیرندگان کشور امکان پذیر است؟ در تعاریف جامعه شناسان امید به زندگی احسا س امنیت و نشاط و شادابی سرمایه های اجتماعی تعریف می شوند که به نظر می رسد طی دو سه دهه اخیر برای تولید این سرمایه ها نه تنها برنا مه ر یزی درستی انجام نشده بلکه با برخی اقدامات این سرمایه ها نیر به نابودی کشانده شده واز بین رفته اند.
آیا اقای کردان قصد دارد فقط با صرف بودجه های کلان در مناسبت های مذهبی و آذین بندی خیابانها و نورافشانی آسمان شهر ها نشاط را برای جوانانی به ارمغان بیاورد که حتی آزاد نیستند رنگ، مدل و نوع لباس خود را انتخاب کنند و حتی نمی توانند بدون اطلاع و مجوز رسمی از نیروی انتظامی به شادی دستجمعی بپردازند؟ آیا وزارتخانه ایشان با اقدامات ظاهری و صوری خود، حتی خواهد توانست آمار مصرف قرص های نشاط آور را در میان جوانان کاهش دهد؟